Samenvatting Passages 6 – Het interbellum en WO II
Hoofdstuk 1: Volk en natie
Proloog
- Vrede na WOI niet makkelijk:
o Geallieerden wilden beloond worden
o Grenzen voor staten die ontstonden tijdens de oorlog
Natiestaat 19de eeuw ook in de 20ste eeuw?
o Representatie van het volk krijgt kritiek
- Problemen grenzen 1919
o Twijfel aan concept natiestaat uit 19de eeuw
o Regimes in Duitsland, Italië en Rusland (vandaag antidemocratisch)
- Het individu uit de 19de eeuw gaat op in de massa
1. Vrede?
- 11 november 1918 wapenstilstand
o Hulp van Amerika voor F, GB, B, I, Japan, China en kolonies
o Verlies voor D, O-H, Bulgarije en Ottomaanse Rijk
o Duitsland zware wapens inleveren en vloot inkrimpen
o Rechteroever Rijn neutraal gebied
- Wil van geallieerde landen:
o Duitsland zware straf opleggen: niet opnieuw oorlog beginnen
o Gebiedsuitbreiding
o Oplossing voor onafhankelijkheid volkeren C- en O-Europa
Hongaren, Kroaten, Serven, Polen, Koerden, Armeniërs, …
- Is Rusland een verliezer = kamp geallieerden, maar niet tot op het einde
De Vredesconferentie van Parijs
- Januari 1919: zes maanden lang buigen over wereldorde
o Regering met specialisten (advocaten, bankiers, …)
o Belangrijkste conferentie sinds Congres van Wenen (1815)
Ook landen die toen nog niet bestonden (België, Italië, Roemenië)
Andere landen, zoals China en Japan
o Doel: Nieuwe wereldorde concreet vorm geven en oorlog vermijden
- D + R waren niet welkom ( Frankrijk wel op Congres van Wenen)
o Zorgen over bewind van Vladimir Iljitsj Lenin
- Leiders conferentie:
o Verenigde Staten (Thomas Woodrow Wilson)
o Groot-Brittannië (premier David Lloyd George)
o Frankrijk (premier Georges Clemenceau)
o Italië (premier Vittorio Orlando)
1
,Het recht op zelfbeschikking
- Sleutelwoord Parijs = ideeën Woodrow Wilson in veertienpuntenplan (1918)
o De wereld kan alleen veilig worden als alle vredelievende naties een
volledig grondgebied en eigen instellingen hebben + erkend als naties
Prioritair voor Rusland, België, Frankrijk en Italië
Naties Balkan, Oostenrijk-Hongarije en Ottomaanse Rijk zelfstandig
Polen moest natiestaat worden
o Belang van vrijheid:
Vrijhandel
Vrije scheepvaart
Minimale bewapening
Dekolonisatie
o Internationale Volkenbond: controle op nieuwe wereldorde
- Bedoeling dat de Centralen zich over gaven
o Duitsland in zijn ogen ook slachtoffer van de oorlog
o Zelfbeschikking in ruil voor vrede
- Geen eendracht over ideeën Wilson (enkel Volkenbond ok)
o Geen van de andere geallieerden wilden Duitsland als slachtoffer
o Duitsland zware straffen opleggen = niet opnieuw oorlog ontkenen
o Invloed Rusland indammen
o Verzet tegen idee dekolonisatie
o Wat is de verbondenheid achter die ‘zelfbeschikking’?
- Betreuren dat het begrip werd uitgevonden
o Heel wat naties doen verzoek in om onafhankelijkheid
o Nationalisme in Centraal- en Oost-Europa
Vier verdragen
- Belangrijkste: Verdrag van Versailles
o Oprichten Volkenbond:
Alle geallieerden, behalve Rusland
Neutrale landen: Spanje, Zwitserland, Nederland, Scandinavië
o Strafmaat Duitsland:
Afstand van grondgebied:
aan Polen (O) en Denemarken (N)
Elzas-Lotharingen aan Frankrijk
Eupen en Malmédy aan België
Linkeroever Rijn bezet door geallieerden
Uit Russische gebieden die het bezette
Verbod Oostenrijk aan te hechten
Duitse kolonies mandaatgebieden: tijdelijk bestuur
geallieerden
Duitsland ontwapen
Schadevergoeding natura: grondstoffen, wapens, schepen
geld: 20 miljard goudmark vóór 1921
o Tekst Duitsland voorgelegd in 1919:
Verzet, maar tekenen na dreiging bezetting geallieerden (28 juni)
Ondertekening in Spiegelzaal van Versailles (symbolische revanche)
2
, - 3 andere verdragen: regelingen met voormalige bondgenoten Duitsland
o Verdrag van Saint-Germain en Trianon:
Oostenrijk, Hongarije en Bulgarije verliezen deel grondgebied
Italië won gebied Adriatisch en Egeïsche kust
Nieuwe natiestaten: Tsjecho-Slowakije, Joegoslavië, Polen
Polen bleef wel vechten voor grenzen met Rusland
o Verdrag van Sèvres
Ontbinden van Ottomaanse Rijk Turkije, Armenië, Koerdistan
Frankrijk: Syrië
Groot-Brittannië: Irak, Trans-Jordanië en Palestina
Palestina als ‘thuisland’ Joden: Balfourverklaring (1917)
- Veiligheid inbouwen tegen Rusland: Finland, Estland, Litouwen
- Japan kreeg gebied in China + tijdelijk bestuur Duitse kolonies Stille Zuidzee
De Volkenbond
- Onderhandelaars niet euforisch over onderhandelingen:
o Frankrijk: wou Duitsland opgedeeld zien
o Italië: wou meer gebied aan Adriatische en Egeïsche kust
- Stemming bij de verliezers:
o Duitsland: voelde zich ronduit vernederd
- Amerikaans Congres aanvaardt Verdrag van Versailles niet
o Sommige Republikeinen weigerden (Wilson was Democraat)
o Sommige Democraten weigerden (zelfbeschikking te vaak verloochend)
o Sommigen niet meteen lid van Volkenbond worden (mengen Europa)
- Start zonder VS, maar wel:
o Omvormen van Duitse kolonies tot mandaatgebieden F, GB, B, J
o 1923 Polen natiestaat, maar:
Grenzen lagen niet vast: vechten aan grenzen
Ook Polen in Tsjecho-Slowakije, Duitsland of Rusland
In Polen 25 miljoen mensen die behoren tot minderheid
o Gevochten in vroegere Ottomaanse Rijk:
Turkije niet tevreden over grenzen Verdrag van Sèvres
Nam wapens op voor meer grondgebied
1923: Verdrag van Lausanne: groter maken
Koerdistan verloor onafhankelijkheid
o Volkerenbond bleef oproepen om minderheden binnen grondgebied te
respecteren
- Toenadering Duitsland en Frankrijk:
o Duitsland slaagde niet in opgelegde herstelbetalingen te voldoen
o GB vond niet dat schulden zo snel terugbetaald moesten worden conflict
o Frankrijk en België bezetten Duitse Ruhrgebied in 1923
Eisen schadevergoeding in natura
o D – F – GB – B en I ondertekenen Verdrag van Locarno (1925)
Grenzen van 1919 herbevestigen
GB en I zien toe dat landen hun beloftes nakomen
Vertrouwen geraakte hersteld
3
, D lid van Volkenbond
F en D mogelijkheden onderzoeken economische unie
2. Het onstuitbare verlangen naar een Turkse natiestaat
- Natiestaat illusie en iedereen wilde er eentje
o Op welke manier gebeurde dat?
o Wat gebeurde er met de minderheden?
o Oprecht of als dekmantel?
- Vooral in veelvolkerenstaten: bv. Ottomaanse Rijk
Van Veelvolkerenstaat naar natiestaat
- In 1914 al delen eigen landen: Griekenland, Bulgarije, Roemenië, Cyprus, …
- Verdrag van Sèvres 1920 = vrede met Ottomaanse Rijk (mandaatgebieden)
- Turkije als belangrijkste opvolger
o Tevreden met onafhankelijkheid
o Al in 1908 Jong-Turken staatsgreep tegen Ottomaanse sultan
Er zijn te veel volkeren en religies in Ottomaanse Rijk
Niet anti-westers: wilden nieuwe staat en modern land
Maar ook eigenheid!
o Mislukte staatsgreep, maar partij!
Comité voor Eenheid en Vooruitgang
Tweede staatsgreep 1913: macht overnemen
3 leiders: Enver Pasja, Kemal Pasja, Talaat Pasja
Beslissen mee te vechten aan Duitse zijde
o Wezen grenzen van 1920 af (Mustafa Kemal)
- 1923: Sèvres vervangen door verdrag Lausanne:
o Mustafa Kemal stuurde Ismet Inonu naar vredesconferentie (uitbreiden
Armenië en Perzië)
- Oktober 1923: Turkije omvormen tot republiek
o President Mustafa Kemal + Inonu eerste minister
o Ook minderheden in zijn rijk
o Voorgangers al geprobeerd etnisch zuiverder Turkije creëren
De Armeniërs
- Nauwelijks nog Grieken in Turkije
- Ook geen problemen met christelijke Armeniërs
o 1915: weinig Armeniërs op later Turkse grondgebied
o Januari 1915: zware nederlaag tegen Russen nabij Armeense stad Kars
Drie pasja’s stelden Armeniërs verantwoordelijk
Enkele duizenden Armeniërs in Russische leger
In ruil voor onafhankelijkheid landsverraad volgens pasja’s
- Normaal deportaties en executies voor Armeniërs in de buurt frontlijn
o Maar alle Armeniërs gedeporteerd woestijn Syrië en velen geëxecuteerd
o Ook zelfde lot voor Assyrische christenen in Ottomaanse Rijk (steun B)
Assyriërs: 100000-200000
4
