Interculturele communicatie
1. WAT IS CULTUUR
Historiek
Grieks woord.
15e eeuw: woord gebruikt voor oogst en verzorging dieren
16e en 17e eeuw: besef dat het iets menselijk is mbt menselijke brein
18e eeuw: gebruikt voor kunst en wetenschap, was voor rijke mensen
Alternatief beeld: niet voor rijken, waar geheel aan collectief erfgoed van een nationale
groep om zich te identificeren
Later kwamen begrippen, cultuur is:
Dynamisch: gaat mee in tijd en verandert continu
Belangrijkste onderscheidende kenmerk tussen groepen
Cultuur is
= geheel van gebruiken van normen en waarden van een bepaalde groep, op een bepaalde plaats, in
een bepaalde tijd.
Het is overal en nergens, het is van groepen, het is repertoire. Het ontstaat doordat mensen zich
genoodzaakt voelen betekenis te geven aan dingen.
= gereedschap om dingen te verklaren
Het is altijd aanwezig, ookal zie je het niet, je ervaart en voelt het
Vergelijking met de wind. Je voelt ze niet tot je er tegenin gaat
Repertoire: leden van een bepaalde groepen hebben dezelfde bepaalde ideeën over: normen,
waarden en tradities.
Wat is cultuur
Ui-model
Cultuur heeft verschillende lagen die in verbinding staan, maar toch apart zetten. Deze lagen
beïnvloeden elkaar.
Zichtbare artefacten
o Het zichtbare deel, wat je ziet als je ergens op vakantie gaat
o Bijvoorbeeld:
Kleding
Eten
Culturele en religieuze feesten
P1
, Beleden waarden
oMeer intern, nog steeds zichtbaar
oNormen en waarden: waarde: properheid; norm: afval in vuilbak
oBijvoorbeeld:
Punctualiteit
Respect voor ouderen
Met 2 woorden spreken
Welk is vuile en propere hand?
Conservatieve kleding
Basisaannames
o Interne kernwaarden. Zie je niet, die moet je ervaren
o Opvattingen van wat mooi/niet mooi, normaal/abnormaal, goed/fout is
Culturele ijsberg
Wanneer je iemand van een andere cultuur ontmoet krijg je
enkel de oppervlakten te zien, alles daaronder zien we niet, die
moeten we ervaren.
Bijvoorbeeld: in het Westen als je sorry zegt dan moet je
oogcontact maken anders is het niet oprecht, dat is niet overal
zo.
Valkuil: als je geen problemen ziet, dan zijn er geen problemen
Verborgen betekenissen:
- Taal
o Soms denk je iets te zeggen, maar betekent dit iets anders -> misverstanden
- Klemtoon en stem
o Toon geeft betekenis aan wat je zegt
o Verbaasd VS cynisch
- Non-verbale communicatie
o Gezichtsuitdrukkingen, handgebaren, kleding, lachen
o Spanjaarden communiceren heel intens -> Japanners schrikken dan altijd omdat zij
denken dat zij ruzie maken, maar dat is niet zo
- Stereotypering
o Mensen zien wat ze willen zien
o Neiging stereotypen te zien en deze te verwachten
- Personal space
o Gangbare ruimte
o N-europa = armlengte, des te zuidelijker des te dichter
- Gebruik ruimte
o Inrichting ruimte
o Kantoor baas apart of bij de medewerkers?
- Gebruik tijd
o Nederlands: op tijd komen is belangrijk, Afrika niet zo tijdgebonden
P2
,Try before you D.I.E
Descriptive: wat neem je waar (zintuigen)
Interpretatie: wat denk ik bij wat ik zie
Evaluatie: wat voel ik bij wat ik denk
We zien dingen hoe we ze willen zien. We zien wat we kennen.
Bv.: wat in de ene cultuur een zakelijke begroeting is, kan in de andere
cultuur heel anders begrepen worden.
N-Europa: snelle, stevige
Cultuurkennis handdruk
Culturele kennis is onderverdeeld in verschillende onderwerpen:
Z-Europa/Z-Amerika:
- Etnocentrische kennis handdruk langer en warmer
- Multiculturele vaardigheden
Turkije: stevige handdruk is
- Bewustzijn
onbeleefd
Belangrijk bij cultuurkennis is:
Afrika: slappe handdruk is
Kennis eigen culturele bagage standaard
Kennis andere culturen en effecten immigratie
Onbevooroordeeld Islam: schudden geen
Erkennen dat wat je weet subjectief en individueel is handen van vrouwen buiten
Bewust over verborgen dimensies het gezin
Kruispuntdenken
= caleidoscopisch denken
= individuen beschouwen als kruispunten van verschillen
= hen bekijken vanuit hun veelvoud aan dimensies en niet vanuit 1 aspect
We moeten cultuursensitief zijn:
Verschillen ervaren
Vermogen te vergelijken en grensoverschrijdend gedrag te denken
Open houding
Cultuursensitiviteit
= vermogen culturele verschillen waar te nemen, open houding aan te nemen en deze om te zetten
in gedrag en cultuurbewust te zijn.
Aan de hand van:
DMIS van Bennett
= iemands niveau van culturele sensitiviteit
= developmental model of interculture sensitivity
6 fases:
Etnocentrisme = eigen cultuur is centraal. Andere cultuur is raar
Etnorelativisme = eigen cultuur vanuit de context van een andere cultuur bekijken
P3
, Ontkenning Verdediging Minimalisering
Eigen cultuur als de enige ‘Wij en zij’ denken Mensen in de basis zijn
‘echte’ werkelijkheid Bij contact met meer en allemaal hetzelfde
meer ander culturen -> Bij contact met andere culture
Andere culturen zijn raar culturele verschillen niet -> besef dat er andere
meer ontkennen culturen bestaan
Niet geïnteresseerd in Het moeten aanvaarden Herkennen de zichtbare
culturele verschillen van andere cultuur -> is verschillen in de andere
aanval op eigen cultuur cultuur (buitenste laag ui-
Leven in fysieke/sociale Openlijk negatieve model)
afzondering (uitgestrekt stereotypering, open Gaan op zoek naar
platteland, op eilanden, belachelijk maken van gelijkenissen -> gevaar dat het
enz.) andere cultuur, verschil in cultuur niet gezien
denigrerend over hun en erkend wordt
gedrag, rituelen, enz. Ontkennen van culturele
verschillen, veroorzaakt
‘weg met ons’-denken uitsluiting van andere cultuur
Bijzonder geval: Voorbeelden:
omgekeerde verdediging “wij zijn allemaal
Eigen cultuur = kinderen van God”
minderwaardig Ontkennen van ‘white
Andere cultuur is beter privilege’
“ach ja, Italiaanse
vrouwen dragen rokjes
en wij spijkerbroeken,
maar het zijn toch allebei
kleren? Wat maakt het
nou uit?
Acceptatie Aanpassing Integratie
Grote stap -> ≠ ‘wij en zij’ Mensen groeien in hun ≠ hij/zij totaal aangepast
Eigen cultuur is onderdeel culturele sensitiviteit aan andere cultuur
van een grote complexe Door intensiever Wisselen tussen twee
verzameling van contact -> doorhebben culturen -> zonder eigen
verschillende culturen -> ze meer bereiken identiteit te verliezen
Andere zijn gelijkwaardig, door hun gedrag aan te Multiculturele identiteit
maar anders passen aan dat van de -> kunnen hun gedrag
Besef -> je hoeft het niet ander aanpassen om te
eens te zijn met een andere Vooral al die ander nog communiceren met
cultuur in de etnocentrische andere cultuur
Oprecht nieuwsgierig naar fasen zit Vooral mensen die jaren
andere culturen Er wordt intercultureel in een ander land
gehandeld hebben gewoond
Verplaatsen in cultuur
van de ander
P4