Duidelijke & volledige samenvatting van het vak Burgerlijk Procesrecht. Bevat alle essentiële formules & begrippen alsook een paar kleine oefeningen + VEEL voorbeelden.
Procesrecht : de kunst en techniek van de geschillenbeslechting in het bijzonder gevoerd voor een rechterlijke
instantie.
Duidelijk onderscheid maken tussen burgerlijke procesrecht(gemeen) & strafprocesrecht(bijzonder) :
- Het burgerlijk procesrecht handelt over een conflict tussen 2 of verschillende personen
- In het strafprocesrecht zal een individu een conflict moeten uitvechten met de overheid
2. RECHT OP BESLECHTING VAN HET GESCHIL VOOR EEN RECHTERLIJKE INSTANTIE
het is één van de fundamentele rechten van de burger om een geschil aan een rechter te kunnen voorleggen en van
hem een oplossing te bekomen. Dit duidt men aan als het recht op toegang tot de rechter. Er moet dus altijd een
rechterlijke instantie zijn waar je terecht kan voor hulp!
Rechtsweigering : een rechter is verplicht om een uitspraak te doen. Als hij dit niet doet maakt hij zich schuldig aan
rechtsweigering.
Je kan enkel met zaken naar de rechter als ze handelen over subjectieve rechten. Deze subjectieve rechten zijn
opgedeeld in 2 categorieën :
Subjectieve
rechten
Natuurlijke Rechtspersonen
persoon
- Mensen van - Niet reëel
vlees & bloed - Entiteit krijgt
rechtspersoonlijkheid
Subjectieve rechten : rechten die een rechtssubject rechtstreeks put uit het objectief recht en die hij of zij kan doen
gelden. Een aan het objectief recht ontleende bevoegdheid of aanspraak van een persoon die eventueel bij de rechter
kan worden afgedwongen.
= de concrete bevoegdheden, rechten, gevolgen ven het objectief recht voor een persoon
VB : achterstallige betaling van huurgelden, schadevergoeding die je vordert als een hond een kind gebeten heeft,…
Objectieve rechten : geheel van geschreven en ongeschreven recht, wat neerkomt op alle in de samenleving gestelde
regels.
= abstracte regelgeving
VB : een horecazaak verzoekt aan de RvS om een bouwvergunning van de Lange Wapperbrug te schorsen
1
,3. ALGEMENE BEGINSELEN VAN BEHOORLIJKE RECHTSPRAAK
Bindende beginselen die betrekking hebben op de wijze waarop recht gesproken wordt en die van toepassing zijn op
elk rechtsprekend orgaan. Zelfs van toepassing op sommige delen van het bestuurlijk procesrecht.
A. BEGINSELEN DIE ALS ‘ALGEMEEN’ ERKEND ZIJN
Beginselen zijn ook van toepassing op alle rechtscolleges & rechtsinstanties.
ONAFHANKELIJKHEID EN ONPARTIJDIGHEID VAN DE RECHTER
ONAFHANKELIJKHEID
Een rechter moet volgens zijn geweten beslissen en zonder hierover aan enige overheid of machtsgroep
verantwoording verschuldigd te zijn. Een rechter is WEL gebonden door de wet.
Hij mag zich eveneens niet laten leiden door politieke voorkeuren.
VB : hij mag niet tijdens het pleiten van een zaak praten over een bepaalde aanpak van een politieke partij of dit ter
sprake brengen
Dit beginsel wordt gewaarborgd door onder andere de benoeming voor het leven, het bestaan van een aantal
onverenigbaarheden en het optreden van de rechterlijke macht als ‘corps’ (er zal 1 beslissing naar buiten worden
geschoven zonder te weten wie wat heeft geoordeeld).
ONPARTIJDIGHEID
Een rechter moet onbevangen, onbevooroordeeld zijn tegenover alle partijen. Hij mag geen vooroordeel hebben en
zelfs niet eens schijn vertonen.
‘justice must not only be done, it must also be seen to be done’
o SUBJECTIEVE ONPARTIJDIGHEID
Een onpartijdigheid die zeer duidelijk kan vastgesteld worden. Een rechter mag niet opzettelijk de belangen
van de ene partij behartigen. Deze onpartijdigheid handelt dus over de persoonlijke instelling van de rechter.
VB : een rechter in de arbeidsrechtbank die steeds uitspraken doet in het voordeel van de werkgever of altijd in
het voordeel van de vakbonden
o OBJECTIEVE ONPARTIJDIGHEID
De rechter mag niet de indruk geven partijdig te zijn ook al is er in werkelijkheid niet eens sprake van
partijdigheid.
VB : spaghettiarrest; onderzoeksrechter Conorotte was aanwezig op de benefiet voor de vermoorde meisjes
Julie & Melissa in de zaak Dutroux. Mensen vonden het niet kunnen dat hij was ingegaan op de uitnodiging om
spaghetti te gaan eten op de benefiet en hij is dus van de zaak gehaald op verdenking van partijdigheid.
EERLIJKE BEHANDELING
Recht van verdediging : elke partij moet haar standpunt volledig kunnen uiteenzetten in omstandigheden die haar niet
in minder gunstige positie brengen dan de tegenpartij.
Er is een recht op tegenspraak (laatste woord is bij de verdediging). Ook in de gevallen dat er eenzijdig werd
opgetreden heb je het recht om rechtsmiddelen aan te wenden.
2
,MOTIVERINGSPLICHT
Een vormvereiste voor elk vonnis. Elk vonnis moet gemotiveerd zijn en de rechter moet antwoorden op alle middelen
die de partijen opwerpen. Het gaat niet enkel om een formele motivering maar hij moet ook de inhoud van de
beslissing verantwoorden.
Inhoud :
- Rechter moet voor elk geschilpunt uiteenzetten op grond van welke feiten en rechtsregels hij tot zijn beslissing
komt
- De rechter moet in elk geval ook antwoorden op de middelen & excepties (verweermiddelen) (VB : bevoegdheid
van de rechter of een vormvoorwaarden die is geschonden) die door de partijen worden opgeworpen
Partijen in een burgerlijk proces :
- Eiser
- Verweerder
REDELIJKE TERMIJN
Een zaak moet binnen een redelijke termijn worden beslecht rekening houdend met de complexiteit van de zaak of
de houding van de partijen.
De morele druk is zeer hoog tijdens een proces en hoe langer een zaak aansleept hoe zwaarder het is voor de partijen
en in sommige gevallen kan een langdurig proces ook gezien worden als een straf die al ongewild gegeven is aan de
partijen. Het lang wachten kan dus soms een middel zijn om te pleiten voor een mildere straf.
B. BEGINSELEN DIE ONTSTAAN ZIJN VANUIT DE RECHTSPRAAK
Geen algemene rechtsbeginselen aangezien ze niet van toepassing zijn op alle rechtscolleges of op alle zaken.
OPENBAARHEID
Moet worden gerealiseerd op het ogenblik van de behandeling van de zaak én op het ogenblik van de uitspraak.
Het moet toezicht van pers & publiek mogelijk maken.
Uitzonderingen :
- Zittingen in de raadkamer
- Bescherming van persoonlijke levenssfeer & morele integriteit van slachtoffers
- Verdachte of familieleden waarborgen
VB : onze school ging een zitting bijwonen in de rechtbank van Mechelen en de cliënt vroeg aan de rechter of het
mogelijk was om een zitting achter gesloten deuren te houden maar de rechter weigerde dit. Later werd duidelijk dat
het ging om een zaak over de man die in het bezit was van massa’s pornografisch materiaal.
DUBBELE AANLEG
In principe is hoger beroep mogelijk tegen elk vonnis.
In sommige gevallen is er wel een aanleggrens waar je rekening met moet houden voordat je in hoger beroep kan
gaan.
3
,II BURGERLIJK PROCESRECHT IN HET BIJZONDER
1. BEGRIP
Burgerlijk procesrecht : de rechtstak die de gerechtelijke organisatie, de bevoegdheid, de rechtspleging en de
tenuitvoerlegging van vonnissen & arresten regelt. Regelt ook de werking van de openbare dienst.
Hoe zien we dat een wet niet de oorspronkelijke wet is in onze codex?
- Haakjes rond het artikel
- Bis/ter artikels
- Data onderaan de artikels waar men alle wijziging overloopt
- Toekomstige wetten worden ook opgenomen in de codex en vermeldt in de kleine letters
2. BRONNEN VEN BURGERLIJK PROCESRECHT
A. GRONDWET
Bevat de basisregels over de organisatie van de rechterlijke macht. Deze moet ervoor zorgen dat de wetten en
besluiten worden nageleefd.
De hoven & rechtbanken worden namelijk omschreven als de derde macht in het staatsbestel.
B. GERECHTELIJK WETBOEK
Door vele wetten reeds herhaaldelijk gewijzigd.
C. BIJZONDERE WETTEN
Tal van andere wetten, decreten &ordonnanties die et burgerlijk procesrecht vorm geven.
VB : wet op het taalgebruik in gerechtszaken,…
D. ALGEMENE RECHTSBEGINSELEN
Aantal ongeschreven, fundamentele principes die het recht sturen. Ze worden niet uitgedrukt in een wettekst en voren
een formele bron van het recht.
VB : verbod van eigenrichting, zwijgrecht, onafhankelijkheid & onpartijdigheid,…
E. INTERNATIONALE VERDRAGEN & EUROPEES RECHT
F. RECHTSPRAAK
Één van de 3 belangrijkste formele rechtsbronnen. De rechtspraak van het Hof van Cassatie is toonaangevend.
G. PLAATSELIJK GEBRUIKEN
Worden intern per rechtscollege besproken om de dagelijkse praktijk makkelijker te doen verlopen. De aanpak kan
ook een impact hebben om het procesverloop.
VB : blijven zitten of rechtstaan tijdens de uitspraak, links of rechts plaatsnemen,…
H. RECHTSLEER
Geschreven over het burgerlijk procesrecht in tijdschriften, boeken,…
Maakt ook een formele bron van recht uit.
4
,3. BASISKENMERKEN VAN HET BURGERLIJK PROCESRECHT (examenvraag)
A. VERBOD VAN EIGENRICHTING
Verboden om jezelf recht te verschaffen zonder beroep te doen op een daartoe opgericht orgaan dat met staatsgezag
is bekleed.
Subjectieve rechten kunnen met andere woorden niet afgedwongen worden zonder tussenkomst van een rechtbank
of van de overheid.
VB : je mag het betalen van huurgelden niet stopzetten als je merkt dat de verhuurder, na vaak vragen, nog steeds het
lek in het dak niet heeft gemaakt
VB : je mag de buschauffeur niet natspuiten nat spuiten met een waterpistool omdat hij een sigaret aan het roken is
‘alles wat je zegt kan tegen je worden gebruikt’
B. ROL VAN RECHTER & PARTIJEN
Burgerlijke rechtspleging is in beginsel accusatoir (partij x verwijt partij y) van aard.
De autonomie van de procespartijen staat centraal want de partijen bepalen zelf de grenzen van het geschil.
De taak van de rechter is het beslechten van een zaak & waken over de vooruitgang. Hij moet feiten beoordelen en
tot slot de juiste rechtsregels toepassen.
In een strafzaak is de rol van de rechter groter dan in een burgerlijke zaak aangezien men bij een strafproces de
eventuele getuigen moet verhoren.
Beschikkingsbeginsel : de eiser bepaalt welke partijen in het geding betrokken worden en bepaalt vrij de inhoud van
de vordering
C. SCHRIFTELIJKE & MONDELINGE AARD VAN DE RECHTSPLEGING
De procedure wordt ingeleid bij een akte en nadien worden er conclusies uitgewisseld. Op de inleidende zitting & de
rechtsdag wordt de zaak mondeling behandeld.
Op de rechtsdag zal men vooral de pleitduur van de partijen gaan bepalen en de rechter zal vragen stellen aan beide
partijen om een goede kijk te krijgen op de zaak.
Een burgerlijk proces is vooral schriftelijk.
5
, III RECHTERLIJKE ORGANISATIE
1. ORGANEN & ACTOREN VAN DE RECHTERLIJKE MACHT
A. HOVEN & RECHTBANKEN
INLEIDEND
1. Hof van Cassatie; op niveau van heel België
2. 5 ressorten;
a. Hof van beroep
1 b. Arbeidshof
c. Arbeidsrechtbank
2 d. Ondernemingsrechtbank
3. 12 arrondissementen;
a. Rechtbank van eerste aanleg
3
b. Politierechtbank
4. 162 kantons; vredegerecht
4 a. Meer vrederechters dan kantons
BURGERLIJKE ZAKEN
HET VREDEGERECHT
Opgericht op het laagste niveau. Het is het meest toegankelijk voor de burgers & er zijn weinig vormvoorwaarden aan
verbonden als je een verzoek wil indienen.
Een vrederechter neemt eerder een bemiddelende rol op zich aangezien hij wil proberen om de partijen opnieuw te
verzoenen.
o SAMENSTELLING
Per gerechtelijk kanton is er één vrederechter. Dit is een alleen zetelende beroepsmagistraat die wordt
bijgestaan door de griffier.
o BEVOEGDHEID
Bevoegd voor alle burgerlijke geschillen met een maximale waarde van €5000. UITSLUITEND op zaken die de
wetgever aan een andere rechtbank heeft toegewezen.
Soms heeft het vredegerecht ook een bijzondere bevoegdheid onafhankelijk van de waarde van een geschil.
VB : huurzaken, burengeschillen, lijkbezorging, schulden van nutsvoorziening,…
6
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur AnoukWellens. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
