Resume
Samenvatting Grondslagen Van Het Strafrecht (geslaagd eerste zit)
- Établissement
- Universiteit Gent (UGent)
samenvatting van alle hoofdstukken die moesten gekend zijn voor het examen in januari 2022.
[Montrer plus]
3 revues
Par: nielverande • 1 année de cela
Par: marievanwaeyenberge • 2 année de cela
Par: emmanuelledecaluwe • 2 année de cela
Aperçu du contenu
Thema 1: recht en rechtswetenschap1.1 Wat is recht?
Recht laat toe om via de overheid en daarna de rechtelijke macht je gelijk te halen bij een juridisch
probleem + een juridische oplossing te verkrijgen voor dat probleem ( meestal financieel)
Enkel als men weet wat recht is, kunnen er juridische gevolgen volgen ( definitie is dus nuttig)
Recht = meestal “rechtsregels” = normen die afdwingbaar zijn via een bevoegde overheid
Enkel de overheid mag geweld gebruiken = geweldmonopoly
Vb. enkel overheid mag goederen in beslag nemen
Vb2. Enkel overheid mag iemand in de gevangenis opsluiten
GEVOLG: verbod op eigenrichting = wij mogen onszelf geen recht verschaffen
Vb. de wet laat niet toe dat een boom dicht tegen een ander huis gepland wordt je mag niet zelf de
boom omhakken Wel: naar het vrede gerecht zodat tweede partijen hun verhaal kunnen doen
MAAR recht is ook een methode, jargon, …
Definitie van recht = nooit volledig sluitend, maar geeft wel enkele essentialia
Definitie: “ Recht is een rationeel geheel van begrippen, normen en instellingen als middel om
maatschappelijke orde te handhaven. Het niet volgen van het recht leidt tot sancties. “
(1) Recht is een rationeel opgebouwd geheel
= honderdduizenden samenstellende deeltjes, die allemaal op een (min of meer) logische manier met
elkaar zijn verbonden
- Recht is een zaak van rede, opgebouwd uit logica
- Maar ook de voelende mens is in het recht aanwezig
(2) Van begrippen, normen en instellingen
Recht is niet enkel een begrippenarsenaal of normenarsenaal, maar beiden samen
Begrippen kunnen in de terminologie een andere betekenis hebben dan in het dagelijkse leven
vb. dwaling ( in het recht, gebruikt bij het aangaan van een overeenkomst)
vakterminologie is noodzakelijk om:
- Op een min of meer wetenschappelijk niveau toepassingsgebieden en definities te kunnen
omschrijven
- Om menselijk situaties te kunnen objecten, met het oog op analyse
- Een zekere afstand te creëren
(3) Met de bedoeling de maatschappij te ordenen door regels
Recht als maatschappelijk verschijnsel is in wezen een middel om maatschappelijke orde
Te regelen
Te handhaven
Te herstellen
1
, Recht is in principe waardenneutraal, maar wordt – samen met andere middelen zoals
sensibiliseringscampagnes, propaganda, religieus appel, militaire macht, fiscaliteit of economische
maatregelen – ingezet door de politiek om een beleid door te drukken
MAAR bij bijna alle geschillenbeslechting is er ook een zekere marge voor persoonlijke inbreng van de jurist
= beperkt beleid
(de)regulering ??
Is de overheid in de loop van de jaren niet te ver gegaan in haar wil alles wettelijk te regelen?
MAAR kan het recht eenvoudig zijn als de maatschappij zelf steeds ingewikkelder wordt?
(4) Waaraan van overheidswege sancties kleven
Norm = slecht een rechtsnorm als er een sanctie aan verbonden is
De straf is een sanctie opgelegd door de overheid (strafrechtbank) en uitgevoerd door de overheid
Vb. klassieke gevangenisstraf, geldboete, …
!! MAAR de overheid zal in een verhouding tussen twee of meerdere particulieren nooit zelf het
sanctionerende initiatief nemen, maar als de benadeelde of het slachtoffer zich op de sanctie
beroept, zal deze via de overheid afgedwongen kunnen worden
Geweldmonopoly: enkel de overheid kan geweld of dwang gebruiken, maar enkel als dit effectief bijdraagt
tot het naleven van de rechtsnormen dan doet de overheid aan rechtshandhaving
Rechts en rechtsstelsels:
Al gelijkt het recht van bepaalde landen goed op elkaar, TOCH verschilt deze definitie van land tot land:
“westerse” rechtsstelsels
Civil law –systemen Common law – systemen
- Wetgeving neemt een prominente plaats in - Draaischijf van het rechtssysteem is de
rechtspraak
- Recht ontwikkeld van geval tot geval - Zijn eerder rechtersrecht
- Wetgeving zal pas worden uitgevaardigd - Wegens een gebrek aan gedetailleerde
om eventuele lacunes in specifieke gevallen wettelijke regels, zal men de verschillende
op te lossen zonder hierover een algemeen bepalingen in detail regelen
systeem aan te bieden
- Wetten vervullen eerder een
vervolledigende en corrigerende rol
2
,1.2 Recht – rechtvaardigheid – rechtswetenschap – rechtspraktijk – rechtsbedeling
Recht heeft als DOEL rechtvaardig zijn
MAAR, de rechter moet zich aan de wet houden, ook al weet hij dat het niet rechtvaardig is
Rechter heeft dus weinig ruimte om rechtvaardig te zijn
- Natuurrecht = ethisch begrip voor het voorstellen van de ideale samenleving waarnaar we streven
Natuurrecht is dus niet datgene wat geponeerd wordt door de wetgever en de jurisprudentie van
een bepaalde tijd of plaats, maar wijst op de natuur van de mens
- Positiefrecht = datgene wat op een bepaald ogenblik aan recht bestaat in een bepaalde
samenleving en te vinden is in de formele rechtsbronnen. (het recht dat hier en nu geldt) dit
recht staat los van het moraal
Rechtspositivisme: wanneer een jurist besluit om op basis van morele bedenkingen het recht niet toe te
passen, dan is dat uitsluitend een gevolg van zijn/haar eigen verantwoordelijkheid hij kan deze niet
inroepen als rechtvaardiging dat er een hoger recht, nl. het natuurrecht, zou bestaan
Recht is – in theorie – rationeel:
- Paradigma = het geheel van basisveronderstellingen waarop een wetenschap gebaseerd is
Iedereen wordt dus geacht de wet te kennen: anders kan men niemand sanctioneren
Het Belgisch staatsblad publiceert elke dag alle nieuwe normen zodat iedereen zijn
wetten/normen kent + houdt databanken bij van alle wetten
Uitz. Onoverkomelijke dwaling: eerst advies vragen aan een advocaat toch verkeerde beslissing?
je kan vrijuit gaan
MAAR, niemand is instaat alle normen te kennen (= juridische fictie) TOCH kan je rechtsdwaling niet
inroepen = “ik wist niet dat het verboden was”
- Geconsolideerde wetgeving: het up-to-date houden van de wetteksten door de nieuwe wetten te
verwerken in de bestaande wetten
- Hof van assisen: enige rechtbank waar niet gediplomeerde juristen in de jury zitten (12 mensen)
De sterkste advocaat kan de leden om de tuin leiden recht is dus niet altijd rationeel,
want recht wordt toegepast door mensen die vaak uitgaan van gevoelens
- Arbeidsrechtbank: behandeld arbeidsgeschillen + sociale geschillen
Leken rechters = rechters in sociale zaken = vertegenwoordiger van de werkgever
organisatie + vertegenwoordig van de werknemer organisatie + in het midden een
professionele jurist
- SUR: strafuitvoeringsrechtbank
Bestaat uit een magistraat en specialisten in verband met straf uitvoering (criminologen +
psychologen)
Kloof tussen wereld van gerecht en gewone bevolking
Vb1. Spanning in 1996: zaak Dutroux
GEVOLG: betere opleiding voor de rechters (sociaal en psychisch omgaan met cliënten) + betere
hulp voor slachtoffers
Vb2. Tekenen van huur contract zonder kleine letters te lezen in de contracten staan soms niet-
juridisch dingen, maar veel mensen kennen hun rechten niet
3
, Recht vs. Rechtspraktijk
kloof tussen wettelijke en werkelijke land: moest het werkelijke land wettelijk zijn dan zouden we in de
ideale wereld leven
- Probleem van onvoorzienbaarheid voor wetgever
Vb. Bank hacken staat niet in stafwetboek van 1800 er moesten nieuwe wetten gemaakt worden
over hacken en web criminaliteit
De wetgever kan niet voor alles wetten voorzien
- Interpreatatienood voor rechter
Er zit altijd wel een beetje subjectieve/persoonlijke appreciatie in het besluit van de rechter
Vb. openbaar dronkenschap: je kan geintoxiceerd zijn, maar niet zat zijn je wordt gestraft door
overlast en niet door de intoxicatie hoe beslis je dat iemand openbaar dronken is?
- Missen is menselijk
Recht vs. Rechtsbedeling
- Het is niet omdat je recht hebt dat je recht zal krijgen
Er is een verbod op eigenrichting: alles moet via de overheid passeren
(geweldmonopoly)
Honderden instellingen die beslissingen maken tussen mensen:
Vb. scheidsrechterlijke instellingen, rechtbanken
- Sanctie = gevolg dat het recht koppelt aan het feit
MAAR, de sanctie kan fout zijn = gerechtelijke dwaling
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur julieraveydts. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
47561 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 15 ans