Stressgerelateerde stoornissen
Types met kenmerken: Aanpassingsstoornis
Binnen 3 maanden na gebeurtenis.
Kan na wegvallen stressor na 6
maanden weer verdwijnen.
Ongepaste reactie op een duidelijke
stressor, die zich kenmerkt door
belemmeringen in het functioneren
of emotionele stress die groter is
dan verwacht mag worden. Evt.
met depressieve klachten, angst,
mix van beiden, verstoord gedrag,
mix van verstoring van emotie en
gedrag & ongespecificeerde
stoornis.
1) Alarmfase 2) weerstandsfase 3)
uitputtingsfase
Acute stressstoornis
Zelf traumatische gebeurtenis
meegemaakt of gezien/gehoord.
Direct na trauma en maximaal 4
weken.
Posttraumatische
stressstoornis
Herbelevingen van trauma:
vermijden prikkels,
algehele/emotionele sufheid,
overgevoeligheid, emotionele nood
en beperkt functioneren.
Diagnose - Verschil in gender (vrouwen >
mannen, omdat er een tendens
gaande is dat mannen het niet altijd
rapporteren)
- PTSS klachtenschaal
- Schokverwerkingslijst
Oorzaken - Neurobiologische gevoeligheid?
- De kenmerken van trauma (mate
van blootstelling..) & kenmerken
van de persoon (netwerk,
schaamte..)
Therapie (Hoe eerder hoe beter!)
- CGT (met evt. exposure)
- EMDR
Medicatie X
Prevalentie X
Comorbiditeit - Stemmingsstoornissen
- Angststoornissen
,Angststoornissen en OCD (Obsessief Fysiek: schrikachtigheid, klamme handen,
Compulsieve stoornis) vermijdend, afhankelijk..
Gedragsmatig: verstoord met angst op de
voorgrond
Cognitief: zorgelijkheid, doemdenken en
verliezen van controle
Types met kenmerken: Paniekstoornis
Herhaalde, onverwachte
paniekaanvallen, intense
angstreacties, meestal in korte
uitbarstingen. Hartkloppingen,
zweten, trillen of beven, verslikken,
kortademig, controle verliezen,
verdoofd gevoel, gevoel dood te
gaan.
Gegeneraliseerde
angststoornis (GAS)
Gegeneraliseerd betekent dat
je angst in willekeurige situaties
hebt. Vaak langdurig.
Specifieke fobie
Angst voor bijv. specifieke dieren,
omgevingen, injecties.. Vaak
langdurig.
Sociale angststoornis
Angst voor interacties en openbare
ruimtes/publiek.
Agorafobie
OCD
Terugkerende obsessies of
dwanghandelingen of beide, bijv.
heel vaak handen wassen.
Morfodysforie (valt onder
OCD)
Bezeten van overdreven uiterlijke
tekortkomingen.
Verzamelstoornis (valt onder
OCD)
Diagnose - Vragenlijsten: DASS, 4DKL,
SCARED-NL, GAD-7, PDSS
Oorzaken Biologisch perspectief
- Genetische aanleg
- Overgevoeligheid voor lichamelijke
signalen
Cognitieve factoren
- Catastrofale misinterpretatie van
, lichamelijke sensaties
- Angstgevoeligheid
- Tweefactorenmodel Mowrer:
klassieke conditionering eerst en
daarna in stand gehouden door
operante conditionering. (Klassieke
conditionering is verantwoordelijk
voor het aanleren van vrees en
operante conditionering voor het
aanleren van vermijding van
gevreesde situaties).
Therapie - Exposure
- Zelfwaarneming: soort
mindfullness. Vaak bij
gegeneraliseerde angststoornis: de
oorzaak achterhalen.
- Copingresponses ontwikkelen, bijv.
in een zak ademen (waardoor je
meer koolstofdioxide binnenkrijgt
en je dus kalmeert)
- CGT
- VR
- Flooding (exposure direct laatste
stap)
- Systematische desensitisatie
Medicatie - Antidepressiva, zoals Selectieve
Serotonine heropname Remmers
(SSRI): zorgen ervoor dat signalen
van de ene zenuwcel minder snel
naar de andere zenuwcel gaan,
waardoor je minder snel in paniek
raakt en het hevige gevoel zakt.
Prevalentie Angststoornis: 8% mannen, 12,5% vrouwen.
OCD: ongeveer 2 à 3 % van de bevolking.
Comorbiditeit Depressieve stoornissen, verslaving (medicatie)
