Inleiding tot de Pharmacy Practice deel 3: First-Aid/ EHBO
Hyperthermie (verhoogde lichaamstemperatuur) gradaties:
- Lichte hitte-ziekte (niet gevaarlijk of dodelijk)
o Hitte-oedeem= een zwelling ten gevolge van ophoping van vocht in delen van
het lichaam
o Erythemateuze rash= De roodheid van de huid wordt veroorzaakt doordat
onderhuidse kleine bloedvaatjes zich hebben verwijd (=vasodilatatie),
waardoor er meer bloed doorheen stroomt. (Dit kan gepaard gaan met jeuk
of pijn)
o Hitte-kramp= kramp van de spieren van benen, armen, buik of rug door veel
vocht- en zoutverlies. Dit is vooral het geval wanneer de persoon veel
inspanning levert en hierdoor veel zweet. Door meer te drinken/zout eten,
verdwijnen deze symptomen.
- Hitte stress (meer gevaarlijk)
- Hitteslag (dodelijk)
Hitte stress = Niet levensbedreigend klinisch syndroom veroorzaakt door water en zout Na+-
tekort
Symptomen:
- Zwakte
- Malaise (gevoel van onwelzijn)
- Nausea (overgeven)
- Braken
- Spierkrampen
- Duizeligheid (niet goed concentreren, zwart zien, zwakte), ≠ vertigo (draaierig)
- Hoofdpijnen
- Moe
- Thermoregulatie is NIET verstoord
- Tekens van deshydratatie:
o Orthostatische hypotensie (=te lage bloeddruk bij het rechtstaan)
o Tachycard (= versnelde hartslag)
- Mentale status = normaal
- Temperatuur is normaal of verhoogd (lager dan 40 graden)
- Kan evolueren naar hitteslag
Hitte slag = levensbedreigend met hoge mortaliteit (10-50 %) indien niet behandeld
= hyperthermie (temp boven de 40 graden) en veranderde mentale status
Soorten:
- Klassieke hitteslag = niet inspanningsgebonden hitteslag:
o bij hogere omgevingstemperaturen, dikwijls ouderen
- Inspanningsgebonden hitteslag:
, o Meestal gezonde jonge volwassenen
o Zware fysieke inspanningen in hoge temperatuur/hoge vochtigheidsgraad
- Falen van thermostaat die lichaamstemperatuur regelt
- Gevaarlijke stijging van temperatuur door koorts en omgevingstemperatuur
- Ook bij gebruik van exstacy/drugs (genoeg water mee!)
- Mogelijks gevolg van uitputting en dyshydratatie bij warm weer
- Kan zeer snel gaan, minuten na begin onwel voelen
- Geneesmiddelen kunnen ook hyperthermie veroorzaken, zoals neurolepticum
(gebruikt bij geestesziekten)
Voorbeschiktheid en risicofactoren:
- Klassiek, door hoge omgevingstemperatuur:
o Traag (uren/dagen)
o Ouderen en jonge kinderen
o Onderliggende ziekte
o Medicatie
o Minder thermoregulatoire mechanismen
o Beperkt sociaal weefsel
o Geen airco
- Veroorzaakt door inspanning:
o Inspanning bij hoge omgevingstemperatuur
o Nevenbestaande ziekte
o Obesitas
o Te warm gekleed
o Slechte cardiovasculaire fitheid
- Veroorzaakt door warmte in gesloten compartiment:
o Kinderen vergeten in auto bij warme dag
o Transport in gesloten vehikels, mensensmokkel
Symptomen:
- Temperatuur boven de 40 graden
- Hete, droge huid
- Zweten slechts in 50% en dan nog na inspanning
- Eerst: spierkrampen en zweten
- Dan: nausea, braken, hoofdpijn, malaise, duizeligheid
- Dan: CZS dysfunctie: onaangepast gedrag, verwarming, ataxie, stuipen en coma ..
- Eindigt met: systematische inflammatoire reactie (=ontsteking), abnormale stolling,
multi-orgaan falen
Doen:
- Patiënt naar frissere, koelere plaats brengen
- Temp snel onder 39 graden brengen
- Niet te lang proberen indien niet werkt -> andere methode
- Evaporatie: zoveel mogelijk kleding uit doen, ventilator opzetten of sprayen met lauw
water van 40 graden
, - Koude dranken drinken
- Icepacks op grote vaten: axillair, liezen, nek
(Dentele) hypothermie= Temperatuur onderde 35 graden
Gradaties:
- Hypothermie I: lichte hypothermie, 32-35 graden (bewust en rillen)
- Hypothermie II: matige hypothermie, 28-32 graden (minder bewust, al dan niet rillen)
- Hypothermie III: Ernstige hypothermie, 24-28 graden (onbewust, vitale tekens
aanwezig)
- Hypothermie IV: Hartstilstand of lage flow toestand, minder dan 24 graden (geen of
minimale vitale tekens)
- Hypothermie V: Overlijden door irreversibele hypothermie, onder de 13,7 graden
- 6% minder cellullair zuurstofverbruik per 1 graad celsius afkoeling
- 28 graden -> consumptie gedaald met 50%
- 22 graden -> consumptie gedaald met 75%
- 18 graden -> consumptie 10x minder dan op 37 graden
Predispositie hypothermie= sneller vatbaar voor hypothermie
- Gevorderde, oudere leeftijd
- Ondervoeding: verwaarlozing, debiliterende ziekte (zieke van parkinson, CVA)
- Dementia
- Hypoadrenalisme, hypopituarisme, hypothyreoidie
- Pneumonie, UTI, cellulitis, septicaemie
- Alcohol, acute intoxicatie, chronisch misbruik
- Neuroleptica
- Brandwonden, exfolierende dermatitis, psoriasis
- Armoede, slechte behuizing, isolatie
- Verdrinking of onderdompeling
Symptomen:
- Temperatuur onder de 35 graden (hypothermie I)
- Koud aanvoelende thorax
- Onder-gediagnosticeerd in gematigd klimaat
- Temperatuurmeting met lage uitmeting
- Tympanische meting(= opgeblazenheid van de buik, deze is hol als erop getikt wordt)
lager dan reëel, zeker als water of sneeuw in oor, niet geschikt voor lage temp
meting.
- Temp metingen zijn meestal niet betrouwbaar, beste is esophageaal (=via slokdarm)
- Prehospitaal. NIET reanimeren bij: dodelijke verwonding, fatale ziekte, verlengde
asfyxie (=schijndood, ademhalingsstoring, stilstand van de pols) -> anders wel
- Opletten met dood verklaren! Zeer trage onregelmatige pols, niet meetbare
bloeddruk. Liefst teken van leven zoeken gedurende 1 minuut, liefst met ECG
