Artikel 53, 64 De oorlog in Afghanistan en het internationaal recht
Aanleiding:
Aanslagen van 9/11 door Al Qaida. In het internationale recht is dit een moeilijke actor om mee om te
gaan: het internationaal recht is begonnen om de relaties tussen staten onderling te regelen om deals,
afspraken etc te maken. Al Qaida past daar niet in, omdat het geen staat is, maar een internationaal
netwerk dat opereert vanuit verschillende staten en dat acties verricht in verschillende staten.
Article 51 UN Charter
Nothing in the present Charter shall impair the inherent right of individual or collective self-defence if an
armed attack occurs against a Member of the United Nations, until the Security Council has taken measures
necessary to maintain international peace and security.
Measures taken by Members in the exercise of this right of self-defence shall be immediately reported to the
Security Council and shall not in any way affect the authority and responsibility of the Security Council under
the present Charter to take at any time such action as it deems necessary in order to maintain or restore
international peace and security.”
Een staat heeft het recht op zelfverdediging als het aangevallen wordt door een andere staat. Dan
moet het de veiligheidsraad verwittigen, dat kan beslissen samen op te treden. In de tussentijd mag
het aangevallen land zich verdedigen tegen die aanval.
MAAR: dit geldt enkel als een staat je aanvalt een tegenoffensief op het grondgebied van een
andere staat mag, maar je mag geen militaire acties ondernemen op het grondgebied van een staat
als zij jou niet hebben aangevallen, omdat dat de soevereiniteit van dat land zou aantasten.
Al Qaida valt hier niet binnen.
Het geweld dat een staat gebruikt, moet proportioneel zijn binnen wat de aanvaller gedaan heeft om
zo escalaties te voorkomen + het tegengeweld moet noodzakelijk zijn (je moet aantonen dat er geen
andere manier is om dit conflict op te lossen dan met geweld).
De veiligheidsraad nam een dag later een resolutie aan met unanimiteit, waarin vermeld wordt dat de
verantwoordelijken verantwoordelijk gesteld moeten worden en waarin de mogelijkheid om
eventueel collectief acties te ondernemen, erkent wordt. Op zich doet de veiligheidsraad zelf niets.
1. De aanslagen zijn een gevaar voor de internationale vrede
2. Erkennen recht op zelfverdediging
1
, VN Veiligheidsraad Resolutie 1368 (12/09/2001)
Reaffirming the principles and purposes of the Charter of the United Nations,
Determined to combat by all means threats to international peace and security caused by terrorist acts,
Recognizing the inherent right of individual or collective self-defence in accordance with the Charter,
1. Unequivocally condemns in the strongest terms the horrifying terrorist attacks which took place on 11
September 2001 in New York, Washington (D.C.) and Pennsylvania and regards such acts, like any act of
international terrorism, as a threat to international peace and security;
2. Expresses its deepest sympathy and condolences to the victims and their families and to the People and
Government of the United States of America;
3.Calls on all States to work together urgently to bring to justice the perpetrators, organizers and sponsors of
these terrorist attacks and stresses that those responsible for aiding, supporting or harbouring the
perpetrators, organizers and sponsors of these acts will be held accountable;
4. Calls also on the international community to redouble their efforts to prevent and suppress terrorist acts
including by increased cooperation and full implementation of the relevant international anti-terrorist
conventions and Security Council resolutions, in particular resolution 1269 of 19 October 1999;
5.Expresses its readiness to take all necessary steps to respond to the terrorist attacks of 11 September 2001,
and to combat all forms of terrorism, in accordance with its responsibilities under the Charter of the United
Nations;
War on terror:
Een paar dagen later kreeg president Bush toestemming van het USA congres om alle noodzakelijke
middelen te gebruiken tegen de landen, organisaties of personen die hiervoor verantwoordelijk zijn.
Dit was gebaseerd op artikel 21 van de Charter, maar niet onder de vlag van de NV. Ze zouden hiervoor
dus coalitiepartners moeten zoeken, en vinden die uiteindelijk in de UK.
US Congress 18 September 2001
That the President is authorized to use all necessary and appropriate force against those nations,
organizations, or persons he determines planned, authorized, committed, or aided the terrorist attacks that
occurred on September 11, 2001, or harbored such organizations or persons, in order to prevent any future
acts of international terrorism against the United States by such nations, organizations or persons.
LET: de USA heeft vetorecht in de UNSC en kan dus alle beslissingen in de veiligheidsraad blokkeren.
Het was dus misschien niet slim van de VN om niet direct te reageren.
De reactie van de USA bestond uit bombardementen en een grondoorlog in Afghanistan, met de
redenering dat Al Qaida basissen heeft in Afghanistan, en het regime van de Taliban hun aanwezigheid
hebben gedoogd (aan de macht op dat moment).
Redenering USA: we bombarderen de schuldigen, nl de Al Qaida kampen en we doen een
grondoffensief in Afghanistan, omdat het talibanregime Al Qaida en de aanslagen mogelijk gemaakt
heeft.
2
,Hoewel de Taliban niet op de hoogte waren van de aanslagen, hadden ze ook niets gedaan om de
kampen van Al Qaida tegen te houden en hadden ze zelfs enige sympathie voor de terreurgroep.
1. De Taliban kwam aan de macht nadat Afghanistan 10 jaar bezet was door Rusland. Zij waren
succesvol bevochten door de Taliban, waarop zij aan de macht kwamen.
2. Bin Laden was een politieke opposant in zijn land van herkomst, Saoedi Arabië, en is dan
gevlucht naar Afghanistan.
Al Qaida en de Taliban zijn eigenlijk zeer verschillend: Al Qaida is ideologisch internationaler, terwijl de
Taliban hun focus eerder nationaal is. Hetgeen ze gemeenschappelijk hebben is dat ze tegen alles dat
Westers en Modern is.
Proportionaliteit:
Was deze oorlog proportioneel? Er vielen duizenden doden in de USA vs tienduizenden in Afghanistan.
1. Bommen om Al Qaida uit te schakelen.
2. Voor de grondoorlog hebben ze samengewerkt met warlords die tegen het Talibanregime
waren, om zo het taliban regime weg te werken en een regimeswitch te verkrijgen.
Staatsopbouw:
De USA won de strijd in 6 weken. Hierop moest de staat heropgebouwd worden en vrede in de
samenleving opgebouwd worden. Hier was al lang geen sprake meer van door al die verschillende
spelers en conflicten die al jaren aansleepten. De VN richtte een vredesmissie op om dit te
ondersteunen (niet-militair).
The United Nations Assistance Mission in Afghanistan (UNAMA) is a UN Special Political Mission
established to assist the state and the people of Afghanistan in laying the foundations for sustainable
peace and development.
Its original mandate was to support the implementation of the Bonn Agreement (December 2001).
Reviewed annually, this mandate has been altered over time to reflect the needs of the country.
De staatsopbouw was heel USA-gericht: presidentieel regime zoals in de USA + staatsbestel waarin
mensenrechten en de rechten van vrouwen erg belangrijk is paternalistische en seksistische politiek
van de Taliban counteren om extra aandacht te geven aan vrouwenrechte en mensenrechten in het
algemeen.
Ratificeren van CEDAW zonder voorbehoud (Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van
discriminatie van vrouwen). Wat in veel islamitische land vaak gebeurt, is een verdrag aannemen onder
voorbehoud “in zoverre ze overeenkomen met de islam”.
Er was ook een ministerie voor vrouwenrechten. Dit wordt gezien als hét mensenrechtenverdrag tegen
de discriminatie van vrouwen. Je kan hier niet meer uittreden eenmaal je er in zit. Dit verdrag dit is dus
juridisch nog steeds geldig in Afghanistan, in de praktijk niet per sé.
3
, Aanslag op Osama Bin Laden:
Tien jaar later, op 1/05/2011, wordt Bin Laden gevonden in Pakistan (de banden tussen de Taliban en
Pakistan zijn zeer goed, het land is economisch lid van UN, maar leunt ideologisch eerder bij de Taliban
aan).
Mocht dit? Dit was een USA missie in Pakistan en mocht dus in principe alleen gebeuren met de
toestemming van Pakistan. Anders zou dit een schending van de territoriale soevereiniteit van Pakistan
zijn. Ze hebben er achteraf wel niet over geklaagd.
Schending van mensenrechten van Bin Laden? Dit was een buitengerechtelijke executie, zonder een
eerlijk proces.
Wat zijn legitieme doelwitten en wat maakt hen legitieme doelwitten en mag je die dan
gewoon executeren?
Vandaag:
De Taliban is terug: de poging van de VS en de VN om vrede te brengen en aan samenlevingsopbouw
te doen en een stabiele staat te creëren is mislukt.
Ze wouden van alles bereiken maar hadden helemaal geen plan. Ze zijn 20 jaar in Afghanistan gebleven,
maar er ontstond een mission creep (= de geleidelijke of stapsgewijze uitbreiding van een interventie,
project of missie, buiten de oorspronkelijke omvang, focus of doelen, door aanvankelijk succes). Ze
hadden allerlei doelstellingen maar wisten niet wat ze precies moesten doen. Ze vonden dat ze de
mensen daar niet konden in de steek laten en zijn daarom zo lang gebleven.
In de binnenlandse politiek in de USA wou men zich terugtrekken. Dit is begonnen met Obama, dan bij
Trump en uiteindelijk verwezenlijkt door Biden. Ze communiceerden hierover met de Taliban.
Uiteindelijk kwam de USA overeen dat ze hun troepen zouden terugtrekken, viel het leger van en kwam
de Taliban terug aan de macht. Verloop:
1. Probleem van het begin: legitimiteit van aanval.
Totale chaos: na die eerste 3 maand waren er geen instellingen meer.
De USA en VN zouden die heropbouwen met mensen die ze vertrouwen of waarvan
zij vinden dat ze goede opvattingen hadden.
2. Dan is men blij met de USA, omdat zij het nieuwe regime ondersteunen
3. Dan trekt de USA zich terug en het regime valt waardoor Taliban terug aan de macht komt.
4
