Resume
samenvatting Politieke en institutionele geschiedenis van Belgie en de nederlanden
- Établissement
- Universiteit Antwerpen (UA)
samenvatting volledige cursus
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
InhoudsopgaveHF 1: DE TERRITORIALE VORSTENDOMMEN (11E-14E E).....................................................................3
1.1 TERRITORIALE EVOLUTIE (KAARTEN CURSUS).........................................................................................3
1.2 DE BASIS VD STAATSMACHT: DE FEODALITEIT.........................................................................................3
1.2.1 WAT VOORAFGING: DE KAROLINGISCHE FEODALITEIT..................................................................................3
1.2.2 HEROPLEVING VD FEODALITEIT IN DE NEDERLANDEN NA 1000.....................................................................5
1.2.3 ‘BINNENLANDSE POLITIEK’ IN DE MIDDELEEUWSE FEODALE WERELD..............................................................6
1.3 ORDEHANDHAVING: DE GENESE V EEN PUBLIEK STRAFRECHT IN DE NEDERLANDEN.........................................6
1.3.1 PRIVAATRECHTELIJKE ACCUSATOIRE STRAFRECHT.......................................................................................6
1.3.2 HET BEGIN VH VORSTELIJK GEZAG: DE BETEUGELING VH WRAAKRECHT..........................................................7
1.3.3 PUBLIEKE ACTIE TG MISDRIJVEN: OVER DE STRAFMAAT...............................................................................8
1.3.4 MODERNISERING VH PRIMITIEVE STRAFRECHT: INVLOED VD KERK.................................................................9
1.3.4 OVERGANG V ACCUSATOIR NAAR INQUISITOIR STRAFRECHT.......................................................................10
1.4 FACTOR V VERNIEUWING: DE STAD...................................................................................................12
1.5 GROEI V CENTRALE BESTUURLIJKE OVERHEDEN.....................................................................................14
1.5.1 V HOFHOUDING NAAR CENTRALE ADMINISTRATIE....................................................................................14
1.5.2 OVER CONSTITUTIONALISME EN PARLEMENTARISME................................................................................16
HF 2: DE (ZUIDELIJKE) NEDERLANDEN 14E-18E EEUW.......................................................................18
2.1 TERRITORIALE EN INTERNATIONALE EVOLUTIE (CURSUS P 38-48, LEZEN)....................................................18
2.2 UNE BELGIQUE AVANT LA LETTER? OVER SAMENHORIGHEIDSGEVOEL EN NATIEVORMING IN DE 15E-18E E.........18
2.2.1 OM EN ROND FILIPS DE GOEDE............................................................................................................18
2.2.2 CRUCIALE JAREN: 1477-1504............................................................................................................19
2.2.3 DE XVII PROVINCIEN ONDER KEIZER KAREL (1515-1555).........................................................................20
2.2.4 FILIPS II (1555)1598) EN DE SCHORSING VD NEDERLANDEN....................................................................22
2.2.5 DE INTERNATIONALE ERKENNING VD ZUIDELIJKE NEDERLANDEN (1648,1715) MET BEPERKTE ZELFSTANDIGHEID.25
2.3.4 STATEN-GENERAAL EN EVOLUTIE VH PARLEMENTARISME...........................................................................29
HF 3: V ANCIEN REGIME NAAR NIEUWSTE TIJD...............................................................................30
3.1 RECHT EN EVOLUTIE.......................................................................................................................30
3.1.1 WEG MET HET ANCIEN RÉGIME?..........................................................................................................30
3.1.2 HET VERNUNFTRECHT.......................................................................................................................31
3.1.3 CODIFICATIES...................................................................................................................................32
3.1.4 EVALUATIE VH VERNUNFTRECHT EN ZIJN ONDERGANG..............................................................................32
3.2 FRANSE ÉN NEDERLANDSE PUBLIEKRECHT EN BELGIE..............................................................................33
HF 1: LITTEKENS V VÓOR 1830: HET IDEOLOGISCHE EN COMMUNAUTAIRE....................................35
1.2: DE FRANSE ANNEXATIE (1795-1814) EN HET KONINKRIJK DER VERENIGDE NEDERLANDEN (1814-1830)........36
HF 2: DE OPRICHTING VH KONINKRIJK BELGIE (1830-1831).............................................................38
1
Politi eke en insti tuti onele geschiedenis België en de Nederlanden – Pauline Pitt oors
,2.1 HET INTERNATIONAAL STATUUT VAN BELGIE: DE OPGELEGDE NEUTRALITEIT ................................................39
2.2 DE INTERNE MACHTSUITBOUW V BE: ENKELE FACETTEN.........................................................................39
HF 3: DE PERIODE VH UNIONISME, 1831-1847.................................................................................42
3.1 LEVENSBESCHOUWELIJKE EN SOCIAALECONOMISCHE TEGENSTELLINGEN.....................................................42
3.2 TAALKWESTIE..............................................................................................................................44
3.3 VERHOUDING TS WETGEVENDE EN UITVOERENDE MACHT.......................................................................45
HF 4: PARTIJREGERINGEN EN CIJNSKIESSTELSEL, 1847-1884............................................................45
4.1 SOCIAALECONOMISCH BELEID (P 115,LEZEN).......................................................................................46
4.2 REGERINGEN EN DE LEVENSBESCHOUWELIJKE TEGENSTELLINGEN...............................................................46
4.3 TAALPROBLEMATIEK IN VLAANDEREN: 1847-1884..............................................................................51
4.4 DE VERHOUDING KONING-REGERING-PARLEMENT: 1847-1884...............................................................52
HF 5: 1884-1914: BEGIN V VERREGAANDE DEMOCRATISERING .......................................................55
5.1 HET GEWIJZIGDE ECON KLIMAAT......................................................................................................55
5.2 DE POLITIEKE PARTIJEN EN HUN PROGRAMMA.....................................................................................55
5.3 DE COMMUNAUTAIRE KWESTIE (1884-1914)....................................................................................58
5.4 KONING – REGERING – PARLEMENT (1884 - 1914)............................................................................59
HF 6: WOI........................................................................................................................................60
6.1 ALGEMENE SITUATIE IN BELGIË........................................................................................................60
6.2 HET ACTIVISME (COLLABORATEURS IN WO I)......................................................................................61
6.3 DE FRONTBEWEGING.....................................................................................................................62
HF 7: HET INTERBELLUM (1918-1940)..............................................................................................62
7.1 ECONOMISCHE EN SOCIALE POLITIEK.................................................................................................62
7.2 DE COMMUNAUTAIRE TEGENSTELLINGEN (1918-1940).........................................................................63
7.3 DE PARTIJEN (1918 – 1940)..........................................................................................................65
7.4 OVER KONING, RGERINGEN, PARTIJEN… HET MOEILIJKE INTERBELLUM.......................................................67
HF 8: WO II (1940-1945)...................................................................................................................69
8.1 COLLABORATIE EN VERZET...............................................................................................................69
8.2 DE GENESE VAN DE KONINGSKWESTIE...............................................................................................72
HF 9: “TUSSEN RESTAURATIE EN VERNIEUWING” VAN DE BEVRIJDING TOT CA. 1960 .....................73
9.1 KONINGSKWESTIE.........................................................................................................................73
9.2 DE COMMUNAUTAIRE PROBLEMATIEK...............................................................................................73
9.2 SOCIAAL ECONOMISCHE VERHOUDING 1944 – CA. 1960......................................................................75
2
Politi eke en insti tuti onele geschiedenis België en de Nederlanden – Pauline Pitt oors
,9.4 DE POLITIEKE PARTIJEN EN PROGRAMMA...........................................................................................75
HF 10: DE WELVAARTSSTAAT: 1960-1990........................................................................................76
10.1 VERHOUDING TUSSEN DE MACHTEN; CA 1960-1990..........................................................................76
10.2 COMMUNAUTAIRE PROBLEMATIEK CA 1960-1990.............................................................................78
10.3 ECONOMISCHE EN SOCIALE EVOLUTIE CA 1960-90.............................................................................83
10.4 DE POLITIEKE PARTIJEN CA 1960-1990 (LEZEN).................................................................................84
HF 11: NA 1989: EUROPA IN BEWEGING..........................................................................................85
11.1 VERHOUDING TS MACHTEN VANAF CA 1989.....................................................................................86
11.2 COMMUNAUTAIRE PROBLEMATIEK..................................................................................................87
11.3 ECONOMISCHE EN SOCIALE EVOLUTIE VANAF CA 1989.........................................................................90
11.4 POLITIEKE PARTIJEN VANAF CA 1989...............................................................................................92
SLOTOVERWEGINGEN.....................................................................................................................95
1. DE STAAT.....................................................................................................................................95
2. DE MASSA....................................................................................................................................95
3. HET INDIVIDU................................................................................................................................96
4. SAMENLEVING EN POLITIEK IN BELGIË EN EUROPA.................................................................................97
5. SAMENLEVING EN POLITIEK...............................................................................................................97
Politieke en institutionele geschiedenis van de
Nederlanden (D1)
Deel 1: ancien regime (ca 1000-1795)
Hf 1: de territoriale vorstendommen (11e-14e E)
1.1 territoriale evolutie (kaarten cursus)
1.2 de basis vd staatsmacht: de feodaliteit
1.2.1 wat voorafging: de karolingische feodaliteit
Karolingische periode: rijk onderverdeeld in gouwen, aan het hoofd een graaf
- Eind 9e E: telling -> 600 à 700 graafschappen: sommige erg uitgesterkt, andere beperkter
Onder Karel de Grote (768-818; koning, vanaf 800 keizer): de graaf door hem benoemd, afzetbaar en
verplaatsbaar
- Vertegenwoordigde vorstelijk gezag op lokaal niveau m/voll bevoegdheid koning/keizer
- Omringd door vazallen: stonden hem bij
- Voor rechtspraak: beschikte over enkele schepenen (scabini)
Karolingers probeerde zwakte bestuur te ondersteunen door hun ambtenaren persoonlijk aan hen te
binden: *feodale verhoudingen
- Leenheer en leenman bonden zich aan elkaar in hierarchische verhouding: m/wederzijdse
plichten en rechten
->hierbij oprechte trouw aan elkaar om verhouding verbinden
->geheel w formeel bezegeld door eedaflegging: w ingekaderd in plechtige ceremonie
3
Politi eke en insti tuti onele geschiedenis België en de Nederlanden – Pauline Pitt oors
, - Feodale banden als vader-zoon verhouding
- Kwamen tot stand in plechtige rituele ceremonie met knielen, handoplegging,…
- Leenman of vazal zweerde gehoorzaamheid aan leenheer (senior) maar was n overgeleverd
aan diens willekeur: vazal had recht om banden met onrechtvaardige senior te verbreken =
weerstandsrecht of recht v opstand
Vazallen waren hun leenheer auxilium (hulp) (militaire dienst) en consilium (raad,advies)
verschuldigd -> vaak ook nog andere lasten
In ruil voor bijstand ontvingen ze beneficia (gunsten): k ambt zijn met inkomsten (vb hofdienst)
Vorst n meer bij machte om ambtenaren betalen: kregen vazallen vaak grond in leen als
beneficium
Graven kregen zo graafschap in leen (op koninkl domeinen na) , k rechtstreeks leengronden
exploiteren
Graven maakte gebruik v feodaliteit om graafschap besturen en exploiteren: gaven hun
leengrond in leen (*achterlenen) -> w zo zelf ook leenheer en omringd door leenmannen ->
deze deden vaak hetzelfde => ° feodale piramide
Feodaliteit Eu variant v wt we overal ter wereld vinden in historische evolutie: machtsstructeren
gebaseerd op grondbezet dt hierarchisch verdeeld is in een systeem v afhankelijkheid en wederzijdse
rechten en plichten, ogv persoonlijke, bij voorkeur familiale banden, waarbij religie, geloof, trouw en
eer verbindende elementen zijn
=> zoals in Eu ook in Afr en Az: vorstendommen, imperia en koningkrijken vanuit zelfde
basisbeginselen (is dus eigen aan de mens)
Creëren v persoonlijke afhankelijkheidsverhouding leidde tot succesvol besturen/controleren rijk
door Kdg MAAR sterkte vd systeem is ook de zwakte
1. Graven hadden in hun gebied voll bestuurlijke bevoegdheid, waren als koning
2. Kregen rechtstreeks gebruikrecht door feodaliteit over gronden en landerijen
3. Graafschap neigde maar naar erfelijkheid
Hierdoor: weg open naar voll autonomie vd vazal
Onder Lodewijk de Vrome (zoon KDG): grafelijke functies meer erfelijk
-> zo verzwakking greep vd keizer op graven; was sowieso al lastig: hoe vorst zijn graven aan hem k
blijven binden verspreid over groot rijk m/weinig wegen en waarin verplaatsing per paard gebeurde
Evolutie naar lokale autonomie zette zich onder ldv in en ging na zijn dood in 840 in
stroomversnelling door fel verzwakte opvolgers
Zwakte vd koninkl macht deinde uit naar graven en lagere niveaus-> vazalliteit (oorspr bedoeld voor
unificatie) werd desintegrerende factor in karolingische rijk
Loop vd 10e E: verdwijnen hogere machtsniveaus + de macht desintegreerde verder naar beneden
toe -> zo ° *lokale heerlijkheden = kleine potentaten, zonder rekenschap te moeten afleggen aan
senior, de plak zwaaiden over enkele km’ers in omtrek v hun versterking
Rijk kdg leek volledig verdwenen
Alles draaide nu om *‘heerlijkheid’: +/- omvangrijk grondgebied, gegroepeerd rond kasteel;
- De kasteelheer bezat alle heerlijke rechten: handhaafde orde, bestuurde, inde belastingen,
sprak recht (‘justitierecht’) (wij zouden deze nu publiekrechtelijk noemen)
- Iedereen die woonde op heerlijkheid daaraan onderworpen
- Rechten vd heer strekte zich ook t/wt wij vandaag privaatrechtelijk zouden noemen
Persoonlijke verhoudingen inwoners-kasteelheer k varieren
1. Heer had recht op slaven: waren toen erg talrijk
-> slavenrecht was vd germaanse rechtscultuur: slaven kleefden aan grond en waren onvrij
qua persoon
4
Politi eke en insti tuti onele geschiedenis België en de Nederlanden – Pauline Pitt oors
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur paulinepittoors. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €12,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
67096 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans