1960-1975 DE CRISIS VAN HET MODERNISME 1988
REDENEN TOT EIND POSTMODERNISME (HISTORISCHE KRITIEK) DECONSTRUCTIVISME (MOMA, NY)
1. Reactie tegen het modernistisch denken Reacties op modernistische architectuur: → Spiegel van de maatschappij
Kritiek: Pritzker Price, Mies van der Rohe Award
→ big boys: SOM, Gensler, Hok..
→ Zwaartepunt niet meer in EU of USA maar Golfstaten en China
→ Spectrum breder dan ooit
VANDAAG
→ Besef dat we het verleden aan het verliezen zijn 1. Gebrek aan communicatieve vaardigheden (semiotiek) → Deformatie van euclidische geometrie als vormentaal
→ Opstanden in Parijs 1986 (studenten) 2. Gebrek aan geheugen (geschiedenis)
→ Sociaal-culturele relevantie van de oorspronkelijke STIJLBEGRIP INSPIRATIEBRONNEN
principes • Klassiek-historiserend, citaten uit de → Filosofie: Derrida
→ Nood aan identificatie, herbergzaamheid architectuurgeschiedenis → verborgen constructies bloot leggen,
Geen universaliteitsaanspraak meer (los van traditie, • Ornamentiek, figuratieve vormen, symboliek onverwachte interpretaties mogelijk maken
historie) • Radicaal eclecticisme → Constructivisme
→ Mens is een individu met eigen wensen & verlangens, → optimistische kijk
geen groep die hetzelfde wil BASISWERKEN: → komaf met de geschiedenis
2. Dood van charismatische leiders VENTURI complexity and contradiction in Architecture ’66 → Papieren project NOG niet realiseerbaar
Le Corbusier, Mies, Gropius, Kahn → architectuur als een spel, less is a bore → architectuur ontsnappen in de toekomst
3. PLURALISME: geen uniforme tendensen meer → complexiteit en contradictie in A aan beperkingen: zwaartekracht,
→ verschillende tendensen met eigen koers ROSSI l’architettura della città ’66 functionaliteit en materialiteit.
→ iedereen even veel recht op zijn/haar gelijk → Stad is een materiële opslagruimte van ervaringen
ZAHA HADID
→ Vorm volgt niet de functie
→ grenzen van verbeelding en bouwen doen opschuiven
HIGH-TECH ARCHITECTUUR (MANIERISTISCH MODERNISME) JENCKS, The language of Post-Modern architecture ’77
FRANK GEHRY
→ Constructivistische principes: gebouw = machine → Elitair: complexe verwijzingen naar andere gebouwen
→ onverwachte dingen in de context
- Bouwen = monteren van geprefabriceerde onderdelen → Populistisch: makkelijk te doorgronden symboliek
→ Bilbao effect: opzichtige, culturele infrastructuur om
- Expressie circulatie, technieken, structuur Radicaal eclecticisme (doordacht/met statement) of
mensen te trekken
- Maximale flexibiliteit in tijd en ruimte goedkoop formalisme?
PETER EISENMAN
- Pragmatische functionele beslissingen 1. Intellectueel statement (Venturi)
2. Radicaal eclecticisme (Stirling) → Wiskundige transformaties op basis van een kubus
3. Typologische formalisme (Rossi) TSCHUMI
CEDRIC PRICE 1934-2003
4. Iconoclasme (effect creëren) → ontdoen van symboliek, gewilde chaos
FUN PALACE 1960-1961
REM KOOLHAAS
→ Architectuur past zich aan aan de wensen en noden van het
LIBESKIND
volk HET STRUCTURALISME (HUMANISTISCHE KRITIEK)
→ Papierarchitectuur (conceptuele omvang, ideeën > realisaties) → Betekenis ontstaan uit de onderlinge verhouding tussen MINIMALISME EN NIEUWE EENVOUD
→ Gestuurd door computer samenstellende elementen → Essentie, autonome architectuur, Less is more (MvdR)
→ een entiteit vindt maar zijn plaats/waarde in een context BARRAGAN
RICHARD ROGERS 1933 en kunnen niet zonder elkaar. → Grens bi/bui vervagen/ vlakken massief, tastbaar en ruw/
CENTRE POMPIDOU 1971-1976 → Blik vooral op de gebruiker, menselijke schaal, identiteit zachte kleuren
→ gevel als communicatiescherm: interactie met voorplein
HANS VAN DER LAAN
→ Kleurgebruik + maximale flexibiliteit ALDO VAN EYCK 1918-1998 → ‘Plastisch getal’ = universeel maatsysteem
→ gebruiker moet zich kunnen identificeren met het TADAO ANDO
NORMAN FOSTER 1935 programma → Mystieke ervaring door textuur, licht, richting en ruimte
→ 5 POINTS: kolommenrooster, vrij plan, daklandschap, HERTZBERGER 1932
vliesgevel, bandramen (Le Corbusier) → gebruiker moet gebouw bekleden (zelfexpressie) BLOBS (Binary Large Object) & FOLDS
→ Werkomgeving moet bijdraaien tot groei/ontwikkeling van → impact informatica op architectuur
RENZO PIANO 1937 de werknemer DEULEZE concept van de plooi
MENIL COLLECTION, HOUSTON 1981-1986 → Vorm geven aan twee ongelijke tegenstellingen
→ Stedelijkheid in een individualistisch landschap
, BEGIN 20e eeuw
PERIODE 1: woning als laboratorium, Weimar 1923
AMERIKA begin 20e eeuw → goedkoop, efficiënt, op grote schaal
Nieuwe typologieën: Duitse Keizerrijk 1870-1917 → Ruimte optimaal benutten
1. FARBRIEKEN (Albert Kahn) → Bouwen als een vereniging van alle toegepaste kunsten
DEUTSCHER WERKBUND 1907
→ Romantische interpretatie van machinetijdperk → Toegepaste kunst en industrie samenvoegen
2. DE WOLKENKRABBER PERIODE 2: Theo van Doesburg en de stijl
Leden:
In Chicago → 3 basiskleuren in lijnen en vlakken
PETER BEHRENS 1868-1940
→ Uitvinding van de lift → Mondriaan, Van Doesburg, Rietveld
→ Product optimaliseren door vorm en materiaal
→ Limiet dragende baksteengevels aan te passen
→ Stalenskelet PERIODE 2: een paradigm shift
→ Mies van der Rohe werkt voor hem
→ Lichtheid als proto-modern statement (B & R) → Itten: profileert zich als priester, sombere levensstijl
BAUHAUS 1919-1933
LOUIS HENRY SULLIVAN 1924 overbrengen (ontslaan)
→ WALTER GROPIUS in Weimar 1919-1923
The Tall Office Building Artistically Considered 1896 → Moholy-Nagy: intellectuele activiteit, hands on van
→ expressionistisch, utopisch karakter
→ Gepaste architecturale expressie vd techniek en machine, fotografie
→ artistieke ontplooiing van het individu
wolkenkrabber → ATELIER GROPIUS, DESSAU
→ VAN DOESBUG & LISSITZKY 1923 - 1928
→ Form follows function (= Darwin) → stijl en constructivisme
→ Programma indeling (3 delig) in de gevel PERIODE 3: Hannes Meyer
→ MEYER 1928-1930 → Ontwerpen = uitkomst van rationaal-economische reden
zichtbaar → rationeel wetenschappelijke en linke
(link klassieke zuilen) → Wetenschappelijke verklaringen aanwezig in kunst
politiek (Gropius)
→ waardigheid door link met het de geschiedenis → Architectuur, bouwen in dienst van de arbeider
→ Architectuurdepartement
→ hoogte, verticaliteit, vernuft accentueren → VERHUIS NAAR BERLIJN & EINDE
NAZI laat Bauhaus sluiten
CHICAGO TRIBUNE TOWER 1922 → MIES VAN DER ROHE 1930-1933
→ Winnaar: Raymond Hood INVLOED
→ Verhuizen naar Berlijn → rationaliteit en zelfexpressie
→ SAARINEN inspiratie volgende wolkenkrabbers
→ Coherente bedrijfscultuur
In New York → Utopie, perfecte wereld die mogelijk is
→ Billboarding & vastgoedinvesteringen → Leerkrachten vluchten uit Duitsland naar USA
3. PRAIRIE HOUSES
→ Strijdt tot hoogste gebouw → krijgen grote functies in het onderwijs
→ Suburbane woningen
BUILDING ZONE RESOLUTION 1916 → Nagedacht worden aan de vorm van de toekomst
FRANK LLOYD WRIGHT 1869-1959
CHRYSLER VS EMPIRE STATE BUILDING → Rationeel alternatief voor de historiserende stijlen en art
Eind eerste golf: limieten bereikt (ESB), vastgoed en nouveau
financiële crisis. → Eenvoudige geometrische vormen, volumes op een grid
ROCKEFELLER CENTER → Monumentaliteit als functionaliteit aantonen
→ Asymetrische compositie
In Europa
→ Totaalkunstwerk
→ Mies van der Rohe
→ Centraal is de haard
→ EL LISSITZKY (Ru) Horizontale wolkenkrabber
→ Organische architectuur van binnenuit
→ Rem Koolhaas, Delirious New York 1975
