Arbeids & organisatiepsychologie:
Er is een afbakening tussen werknemer en de organisatie.
Situering van de A&O – psychologie:
Historische en maatschappelijke evoluties:
Filosofie:
• Plato:
- Beschrijft ideale Staat als plaats waar individuen die taken toegewezen krijgen waarvoor
best geschikt
- Stelt: geen 2 personen exact gelijk geboren; mensen verschillen qua natuurlijke
begaafdheden
- Stelt militaire geschiktheidstests op om soldaten van ideale Staat te selecteren
• Juan de Dios Huarte y Navarro:
- Grote individuele verschillen
- Verschillende beroepen vereisen verschillende vaardigheidspatronen
- Belang van goede professionele diagnostiek door de staat, zodat men jongeren kan
verplichten het kennisdomein te bestuderen waarvoor meest geschikt
o Voordeel voor staat
o Voordeel voor individu: geen tijd en moeite verspillen
• Arbeidspsychologie – consumentenpsychologie:
- 1901: Walter Dill Scott
o Toespraak over psychologie en reclame
o Voor eerst commerciële activiteit linken aan psychologische inzichten
- 1912: Hugo Münsterberg
o Psychology and industrial efficiency
o Toepassen van empirisch – natuurwetenschappelijke methode op selectie
Methodologische invloeden:
• Differentiële psychologie:
- Galton, Pearson:
o Sterke interesse in individuele verschillen
o Experimentele methode
o Ontwikkelen van statistische technieken (gemiddelde, standaardafwijking,
correlatie)
o Basis voor selectiepsychologie
- McKeen Cattell, Binet & Simon, Terman, Yerkes:
o Individuele verschillen in cognitieve vaardigheden
o Intelligentietests
- Guilford, Cattell:
o Individuele verschillen in persoonlijkheid
Evolutie van maatschappelijke beeld over de mens in een arbeidssituatie:
• < 20ste eeuw:
- Werknemer volgt slaafs instructies en heeft geen eigen mening
• De rationeel-economische mens:
- Werknemer heeft vooral rationeel – economische motieven
- Taylor, scientific management:
o Werkmethoden moeten gebaseerd zijn op wetenschappelijke principes
o Selecteer, train en ontwikkel elke werknemer op een wetenschappelijke manier
o Zorg ervoor dat de geplande werkmethode gevolgd wordt
o Managers analyzeren en plannen, werknemers voeren uit
- Gillbreths, time and motion studies
• De sociale mens:
- Werknemers hebben ook sociale behoeften
- Mayo, Hawthorne effect
• De naar-ontplooiing-zoekende mens:
- Werknemers willen ook persoonlijk iets opsteken van het werk; ze willen ontwikkelen en
bijleren
- Herzberg, tweefactorentheorie:
o Hygiëne factors/ dissatisfiers en motivators/ satisfiers
2
, o Visie:
▪ Extrinsiek is belangrijk, maar daarboven moet ook aandacht besteed
worden aan intrinsiek
▪ Mensen willen graag interessant werk, verantwoordelijkheid,…
▪ Mensen zoeken mogelijkheden om meer van zichzelf in het werk te
leggen
o Kritiek:
▪ Zeer eenvoudig
▪ Slechte repliceerbaarheid
▪ Weinig ruimte voor individuele verschillen
- Job Desing school:
o Organisatie bereikt beste resultaten als werk interessant is
o Taakpakketten kunnen zo samengesteld worden dat ze interessant zijn door:
▪ Job enlargement
▪ Job enrichment
o Kritische bedenkingen:
▪ Individuele verschillen
▪ Verwachtingen door job enrichment
▪ Kunnen alle werknemers de omschakeling wel aan?
▪ Leidinggevende verliest deel macht
▪ Opwaartse verschuiving
• De complexe mens:
- Maslow, behoeftenpyramide:
o Kritische bedenkingen:
▪ 5 behoeften worden niet consistent teruggevonden
▪ Ranking is niet consistent
▪ Strikte hiërarchie wordt niet ondersteund
o Typisch westers
o Individuele verschillen
- mcGregor, X & Y theorie
-
3
, Betekenis van werk vandaag
• Werk = zingever:
- Meer dan enkel geld verdienen
- Latente functies
- Individuele verschillen in werkethiek
o Job involvement vs instrumentele arbeidsoriëntatie
o Arbeidsoriëntaties:
• Niet hetzelfde voor werklozen:
- Economische zekerheid
- Persoonlijke status
- Zelfrealisatie en identiteit
- Sociaal contact
- Tijdstructuur
- Bijdrage tot samenleving
• Gevolgen:
- Daling psychisch welzijn
- Daling levenskwaliteit
- Stijgt terug na lange werkloosheid
- Vergelijkbaar effect bij jobonzekerheid:
o Daling psychisch welzijn
o Depressiviteit
o Psychosomatische klachten
o Daling arbeidssatisfactie
o Daling organizational commitment
Werken: welke prestatie leveren?
• Werken = het leveren van een prestatie
- Gaat over het proces en niet het resultaat
- Het proces valt onder controle van de werknemer, het resultaat niet altijd
- Kan problematisch zijn bij prestatiebeoordelingen
- Taakprestatie
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Otley. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.