-TITIS ONTSTEKING
Infectiebeheersing
Hoofdstuk 1 Hygiëne in zorginstellingen –
infectiepreventie – zorginfecties
Hygiëne in zorginstellingen en hospitalisme
Doel ziekenhuishygiëne?
• De gezondheid van de zorgontvangers die in het
ziekenhuis verblijven behouden en/of bevorderen
• Voorkomen dat zorgontvangers een infectie (schade)
oplopen door het verblijf in de instelling
Hoe? Door hygiënisch te werken
• Ziekenhuishygiëne → hygiëne in zorginstellingen
• Zorginfecties: infecties opgelopen tijdens of in
aansluiting op een verblijf in een instelling
Infectiepreventie – infectiepreventiemaatregelen: focus
op hygiëne, preventie en beheersing van zorginfecties
Hospitalisme = bijkomende of secundaire schade =
wanneer de zorgontvanger schade oploopt in een zorginstelling,
of de schade ontstaat in aansluiting op het verblijf.
• Psychosociaal hospitalisme: negatieve impact op het
mentaal welzijn
• Fysisch hospitalisme: omvat lichamelijke, materiële en
financiële schade
o Niet infectieus hospitalisme: met lichamelijke,
materiële en financiële schade (doorligwondes)
o Infectieus hospitalisme met lichamelijke schade =
zorginfecties, nosocomiale infecties,
ziekenhuisinfecties
Psychosociaal hospitalisme
= Gaat om het mentaal welzijn van de zorgontvanger dat
vermindert door de opname
• Opname = ingrijpende gebeurtenis, eenzaamheid
• Zorgontvanger verliest autonomie/zelfstandigheid
• Relatie met zorgverlener is zakelijker/koeler
• Angst rond aandoening
• Last van geluidshinder:
o Mensgerelateerde bronnen: gesprekken van het
ziekenhuispersoneel, voetstappen, hoest- en
kuchgeluiden
o Technisch gerelateerde bronnen: alarm van
apparatuur, airconditioning, printer, telefoon
,-TITIS ONTSTEKING
De psychosociale schade drukt zich uit in
gedragsveranderingen. Het wordt ook het hospitalisatie-
syndroom genoemd.
Fysisch niet-infectieus hospitalisme
= Gaat om lichamelijke, materiële of financiële schade,
opgelopen in de zorginstelling
Schade die ‘opvalt’ door de zorgontvanger of zijn omgeving bv.
zorgontvanger is uit bed gevallen, portefeuille gestolen,…
Belang van open disclosure gesprek
3.1 Schade aan goederen
Diefstal komt het meest voor
Bij patiënten die bewustloos in het ziekenhuis terecht komen
wordt het materiaal in bewaargeving gebracht.
3.2 Ongevallen – fouten
Zorgontvanger valt uit zijn bed – verantwoordelijkheid instelling
• Patiënt- en omgevingsgebonden risicofactoren
Andere ongevallen zijn uitglijden, vallen van trap/stoel, …
Fout onderzoek, behandeling, ingreep
3.3. Decubitus
Dit zijn doorligwonden, ontstaat door langdurige drukkracht of
schuifkracht op dezelfde plaats. = Lang op dezelfde plek blijven
liggen in het bed.
3.4. Medicatiefouten
Oorzaken: overschrijven (onduidelijke) voorschriften, verkeerd
tijdstip, verkeerde toedieningsweg, het niet toedienen van
medicatie, verkeerde zorgontvanger, vervallen (= de werking is
verminderd)
Zorginfecties (fysisch infectieus hospitalisme)
4.1 Begrip
Zorginfecties zijn infecties die een zorgontvanger oploopt
tijdens zijn verzorgingsproces, dit kan zowel in het
(psychiatrisch) ziekenhuis, het woon- en zorgcentrum, als in de
thuiszorg zijn.
Het zijn infecties die bij de zorgontvanger optreden tijdens of
in aansluiting met zijn verblijf in een instelling.
Synoniemen:
– nosocomiale infectie (van het ziekenhuis) /
ziekenhuisinfecties
,-TITIS ONTSTEKING
– secundaire infectie (waarvoor de patiënt niet primair
gehospitaliseerd werd)
– iatrogene infectie (door de behandeling veroorzaakt)
– hospital-acquired infection of hospital-associated
infection
– (infectieus) hospitalisme
Zorgt voor:
- Extra behandelingen
- Extra hospitalisatiedagen (12 dagen)
- Extra uitgaven
- Extra overlijdens
4.2 Soorten zorginfecties
4.2.1. Naargelang de verwekker
• Endogene of auto-infectie (self-infection): wordt
veroorzaakt door een micro-organisme die al bij de
zorgontvanger aanwezig was op het moment van de
opname.
• Exogene of kruisinfectie: ontstaat door besmetting van de
zorgontvanger met micro-organismen uit het
ziekenhuismilieu (omgeving, personeel, andere
zorgontvangers).
4.2.2. Naargelang de plaats van hun voorkomen
Wondinfecties, urinaire infecties,…
4.3 Meest voorkomende zorginfecties
Urineweginfecties, luchtweginfecties, postoperatieve
wondinfecties en bloedbaaninfectie of sepsis.
4.3.1 Urineweginfecties
Urinewegen: plasbuis, blaas, urineleiders, nieren
Urineweginfectie kan aanleiding geven tot
• cystitis (blaasontsteking)
• acute pyelonefritis (nierbekkenontsteking)
• sepsis en shock (algemene infectie)
Oorzaak: vaak E. coli uit de darmen
Meer bij vrouwen doordat de plasbuis korter is
Verhoogd risico bij ZO met diabetes(door glucose in de urine),
seksuele activiteit, bij gebruik van urinaire katheter,
incontinente ZO,…
Klachten (minstens één symptoom)
, -TITIS ONTSTEKING
• Brandend gevoel bij plassen, frequent kleine
hoeveelheden plassen, valse aandrang, pijn bij plassen,
koorts, positieve urinekweek,
Soms ook asymptomatisch of aspecifieke klachten (zonder
symptomen) bij oudere
Diagnose: enkel bij symptomen, positieve urinekweek
Preventie maatregelen:
Voldoende water drinken, de blaas volledig leeg plassen,
plassen als je aandrang voelt, plassen na het vrijen, constipatie
vermijden, (in)continente zorgontvangers tijdig en correct
verschonen, het gebruik van urinaire katheters zo beperkt
en kort mogelijk houden.
Aandachtspunten bij urinaire katheters:
• Steriele plaatsing
• Handhygiëne en niet steriele handschoenen dragen bij
ledigen
• Diurese bevorderen (veel drinken)
• Maximaal gesloten systeem behouden
• Urinecollector lager houden dan de blaas
• Correct fixeren
4.3.2 Luchtweginfectie Pneumonie
Exogene infecties, via aërogene weg (via de lucht), indirecte
weg, besmet aërosolmasker, zuurstofbevochtiger,….
Pneumonie komt het meest voor
Risicofactoren:
• Gastheer, gebruik AB, heelkundige ingrepen (bij narcose),
invasieve onderzoeken, beademingsapparatuur
(zorgontvanger kan micro-organismen inhaleren),
kruisbesmetting
Preventie:
• Correct gebruik AB
• Pijnbestrijding postoperatief
• Aspiratie voorkomen (voedsel/vocht dat in de luchtweg
terecht komt)
• Belang mondhygiëne ZO
• Pneumokokkenvaccin (voor mensen met een verlaagde
weerstand)
• Handhygiëne
• Correct werken en vernieuwen van aërosolmaskers,…
4.3.3 Postoperatieve wondinfecties