Soa’s
Inleiding
SOA = Seksueel Overdraagbare Aandoening
Infecties die door onbeschermd seksueel contact worden overgedragen
Veroorzakers -> bacteriën, parasieten, virussen
Begrip ‘soa’ heeft nog steeds sterke ‘lading’ -> schaamte, word weinig besproken
Grotere openheid over seks
Overgedragen via: EXAMEN
o Onbeschermd seksueel contact
o Contact met bloed -> gemeenschappelijk gebruik injectienaalden, tandenborstel,
scheermesjes, prik of snij accident
o Van moeder op kind -> tijdens ZS, bevalling of borstvoeding
o Gemeenschappelijk gebruik linnengoed
Niet alle soa’s zijn even besmettelijk
o Zeer besmettelijk -> schurft, herpes, schaamluizen en genitale wratten
o Minder besmettelijk -> hepatitis B en HIV
Ook andere factoren hebben invloed op besmettelijkheid: EXAMEN
o Gezondheidstoestand -> vb. verlaagde afweer
o Duur van seksueel contact -> vb. lange relatie vs onenightstand
o Sekstechniek -> anaal meest risicovol
Onbeschermd seksueel contact
o Grootste kans bij anale en vaginale seks zonder condoom
o Herpes en schurft ook door tongzoen of huidcontact
Technieken
Soa’s Schaamluis en schurft HIV
Kussen en tongzoenen Herpes Mindere mate
Knuffelen en strelen Veilig Schaamluis en schurft Veilig
Elkaar masturberen Enkel risico als er contact is tussen Veilig
sperma, vaginaal vocht, bloed of
slijmvliezen
Vaginale seks Risico voor alle soa’s
Anale seks Risico voor alle soa’s
Pijpen en beffen Minder risico dan anale en vaginale seks
Chlamydia, gonorroe, herpes en
hepatitis B doorgeven/krijgen
Speeltjes delen Doorgeven van soa -> speeltje is in
contact geweest met slijmvliezen van
vagina of anus
Condoom over speeltje doen
Plas en poepseks Alleen risico als bloed in urine of
stoelgang zit
Wrijfcontact (zonder Risico op HPV -> geslachtsdelen tegen
kleding) elkaars vagina, penis of aars wrijft
Bescherming
o Veilig vrijen
Condoom/ beflapje
Beiden – getest op soa’s en niet (zonder condoom) vrijen met anderen
, Enkel streelt, zoent, tongzoent, knuffelt, masseer, masturbeert of elkaar met hand
bevredigd -> ‘veilig’
o Vaccin
Hepatitis B
HPV -> genitale wratten en baarmoederhalskanker
o Wat met besnijdenis
Minder kans op HIV infectie
Condoom beschermt:
Volledig tegen : chlamydia, gonorroe, hepatitis B, HIV en trichomoniasis
Gedeeltelijk tegen: schurft, schaamluizen, herpes, syfilis en HPV
Condoom bedekt niet altijd alle blaasjes zweertjes of wratten -> beperkt
risico
Verklaring besnijdenis -> slijmvlies van deel van eikel vereelt
Testen op soa
o Is belangrijk
Soa’s kunnen ernstige gevolgen hebben als ze onbehandeld blijven
Kan andere besmetten
o Aan te raden in aantal gevallen EXAMENVRAAG
Onbeschermd seksueel contact (osc) en symptomen -> jeuk, wratjes, zweertjes,
blaasjes en afscheiding of pijn bij plassen
Osc met iemand die soa-symptomen had
Nieuwe relatie en zonder condoom willen vrijen
Osc met iemand van wie je niet zeker weet of hij/zij geen soa heeft
Zwanger wilt worden of bent
o https://www.soa.kce.be/nl/index.html
Verloop soa test
o Algemeen: hangt af van klachten, manier seks en soa’s waarop je wordt getest
o Bij huisarts/ gynaecoloog of gespecialiseerde centra
o Nagaan risico en klachten
o Klinisch onderzoek -> geslachtsdelen, keel en aars
o Wisser/uitstrijkje van plaatsen waar je mogelijk besmet bent (vagina, keel, anus)
o Bloed of urine onderzoek
Wat bij besmetting
o Behandeling indien mogelijk
Bacteriële -> goed behandelbaar (antibiotica)
Virale -> moeilijk behandelbaar
Verloop is onvoorspelbaar
Gedurende langere tijd / levenslang
Hepatitis B en genitale wratten genezen soms spontaan
Herpes is niet te genezen maar klachten zijn behandelbaar
o Hoe sneller je start, hoe kleiner de kans op complicaties en de kans om andere te besmetten
o In deze periode geen seks/ condoom gebruiken
o Partnernotificatie (= andere verwittigen/ inlichten)
Verspreiding (meest vastgestelde in België)
o Chlamydia
Meeste vastgestelde in Vlaanderen en België
50/ 100 000
Vooral bij jongeren en jongvolwassen tussen 15 en 34
2x zoveel bij vrouwen als bij mannen
