IMMUNOPATHOLOGIE
Schooljaar 2021-2022
1
,INLEIDING
ORGANISATIE
TOETSFOLDER
2 open vragen, 1
grote van 20 punten
(2 bladzijde
schrijfruimte) en een
kleine vraag van 10
punten (1 bladzijde
schrijfruimte)
COMPETENTIES
2
,HOOFDSTUK 1 – OVERGEVOELIGHEIDSREACTIES
LEERDOELEN - (EXAMENVRAGEN)
3
,1.1. INLEIDING
- Het adaptief immuunsysteem dat uitgebreid aan bod kwam in de lessen
Immunologie zorgt normaalgezien voor de afweer tegenover pathogenen waardoor
ziekte wordt voorkomen
- De mechanismen die hierin een rol spelen lopen echter soms spaak of worden
verkeerdelijk aangewend ziekte wordt geïnduceerd door de acties van het
immuunsysteem = immunopathologie
- Voorbeelden:
1. Bij immuuncomplex glomerulonephritis is de ‘collateral damage’ veroorzaakt
door de acties van het immuunsysteem tegenover een bepaalde pathogeen
(bacteriën, FIP, FeLV, Leishmania, …) ernstiger dan de schade die de
pathogeen op zichzelf toebrengt. De complexen van antistof-antigen gaan
neerslaan in de glomerulus en deze beschadigen.
2. Bij allergische reacties/allergieën vindt er een pathologische immuunrespons
plaats tegenover onschuldige, lichaamsvreemde antigenen. Bv hooikoorts,
pollen.
3. Bij auto-immuunziekten vindt er een pathologische immuunrespons plaats
tegenover onschuldige, lichaamseigen antigenen
- De betrokken immunologische mechanismen kunnen ingedeeld worden in 4 types
van overgevoeligheidsreacties: type I tot IV
- Deze term impliceert echter dat het achterliggende immunologisch proces van
allergische aard is, terwijl dit niet steeds klopt (cfr. de 3 voorbeelden) eigenlijk
beter spreken van ‘immunopathologische mechanismen type I tot IV’.
4
,T-cellen gaan cytokines produceren, kan leiden tot shock. Shock kan te wijten zijn aan
superantigenen.
5
,1.2. DE VIER TYPES OVERGEVOELIGHEIDSREACTIES
1.2.1 TYPE I OVERGEVOELIGHEIDSREACTIE
Dit immunopathologische mechanisme is betrokken bij de immuunrespons
tegenover mucosale agentia (bv. intestinale nematoden) en tegenover
omgevingsallergenen (bv. huisstofmijt (Dermatophagoides), hooi, schimmels, stof) die na
penetratie van de huid of mucosae allergieën zoals asthma of atopische dermatitis
veroorzaken ook wel (IgE-) allergie genoemd.
Huidreacties door contact met omgevingsallergieën. Via de huid of via inademing. Waardoor
er een atopie (reactie op verkeerde plaats, ipv in de long komt het op de huid). Roodheid op
de huid, mucocutano overgangen (anus, vulva). Jeukt: krabben en knabbelen. Cheilitis is
lipontsteking.
6
,De mastcellen gaan een grote rol spelen bij type 1.
De reactie bestaat uit 2 fasen: sensitisatie hypersensitiviteit.
MASTCELLEN SPELEN EEN HEEL BELANGRIJKE ROL. ZE ZORGEN VOOR DE REACTIE DOOR
SECRETIE VAN GRANULES.
Sensitisatiefase:
1. Het antigen penetreert de huid of mucosa
2. Het antigen wordt gefagocyteerd en verwerkt door een APC
3. De APC presenteert epitopen aan de Th2 cel via MHC II – TCR interactie
4. De Th2 cel richt de B cel differentiatie in de richting van IgE producerende
plasmacellen, terwijl de Th1 respons afgeblokt wordt
5. Deficiëntie in Treg’s doet het aantal antigen-specifieke Th2 cellen exploderen
6. De door de plasmacellen geproduceerde IgE’s bezetten de Fc𝜀-receptoren van lokale
mastcellen àgesensitiseerde mastcellen
7. De overmaat aan IgE diffundeert uiteindelijk naar het bloed en veraf gelegen
weefsels gesensitiseerde basofielen en ‘remote’ mastcellen
7
,Er moeten IgE gebonden raken op de mastcel. Bij secundaire blootstelling bindt het antigeen
op de IgE’s.
APC: macrofaag, dendritische cel, B-cel. Pakt de antigen op en presenteert deze. Th2 cel
helpt mee. Heeft cytokines waardoor de Th1 cel respons onderdrukt wordt. Th2 stimuleert
B-cel om IgE te produceren, IgE gaat aan de mastcel zitten. Nu is het gesensitiseerd.
Mastcellen gaan IL-4 produceren waardoor ze de IgE gaan versterken (plasmacel versterken
en daardoor de productie van IL-4). Hierdoor wordt het steeds erger en erger (allergy loop).
8
,9
, Mastcellen zitten overal. Kunnen kwaadaardig ontaarden in de huid. Mastcellen hebben
voorgevormde granules en gaan stoffen bijmaken als ze getriggerd worden. De granules kun
je aankleuren (blauw) en via heparine omzetten naar paars. Metachromatisch.
Het produceren van IgE is geen nieuwe reactie, dit is al een bestaand proces.
Opmerkingen:
- Het kan maanden tot jaren duren vooraleer een individu gesensitiseerd is. IgE zit op
het oppervlakte.
- Eens de allergie ingesteld is wordt die ook heftiger met de tijd = zelfversterkend
effect (‘allergy loop’) (vb.: hooikoorts bij de mens)
- IL-4, geproduceerd door gesensitiseerde mastcellen, is hierin cruciaal
- Waarom er een Th2 respons ontstaat heeft te maken het type en de dosis van het
antigen, de plaats van blootstelling aan het antigen en de aldaar beschikbare APC’s
(dus moeilijk zomaar te voorspellen)
Il-4 stimuleert Th2. Eens gesensitiseerd gaat de reactie richting Th2 steeds beter. B-cel
respons IgE.
10
