Ontwikkeling in context
Hoorcolleges + toevoegingen
Hoorcollege 1: Systeemtheorie
Wat is een systeem?
Het begrip systeem wijst op een eenheid, opgebouwd uit deelverhoudingen; het
gaat niet alleen om de delen op zich, ook niet om het geheel, maar om de doelgerichte
betrekkingen tussen dit alles. (Doelmatig geordend samenhangend geheel van bij elkaar
horende dingen en hun onderdelen = stelsel)
Individueel
Binnen de algemene systeemtheorie worden alle levende wezens, dus ook mensen,
gezien als open systeem (=staan in open verbinding met hun omgeving, continu in interactie
met de omgeving). Materie, energie en informatie passeren voortdurend de grens van een
systeem (input), worden door het systeem bewerkt (throughput) om vervolgens weer
uitgewisseld te worden met de omgeving (output). Hierdoor vindt procesmatige
uitwisseling plaats tussen het systeem en de omgeving. Hierdoor krijgt het systeem
voortduren feedback (wordt gebruikt om het systeem te veranderen, te verbeteren of te
stabiliseren)
Het tegenovergestelde van een open systeem is een gesloten systeem (=geen
uitwisseling met de omgeving).
De mate van interactie met de omgeving kan veranderen. Open systemen kunnen
steeds meer gesloten raken wanneer de uitwisseling met de omgeving afneemt. Entropie.
Bij entropie is er sprake van een energie uitputting (geen input meer) en desorganisatie
doordat de subsystemen in disbalans raken.
Bij negentropie is er energie beschikbaar, waardoor het systeem zich beweegt in de
richting van (toenemende) gezondheid. Er is sprake van een uitwisseling met de omgeving,
die leidt tot voortdurende veranderingsprocessen en een steeds complexer georganiseerd
systeem. Bij entropie is meer energie nodig dan beschikbaar is en beweegt het systeem zich
in de richting van een (afnemende) gezondheid of ziekte.
Het mechanisme waarbij een mens zich aanpast aan zijn omgeving of aanpassingen in
zijn omgeving bewerkstelligt = zelfstabilisatie. (bv bij koud weer meer kleding aan doen)
Als een systeem zichzelf niet aanpast, maar zich structureel wijzigt = zelforganisatie
1
,Andere systemen
Het kleinste sociale subsysteem bestaat uit twee personen = dyadisch subsysteem.
Binnen een gezin kennen we het subsysteem ouders, subsysteem opvoeders, subsysteem
partners en subsysteem kinderen.
Met een supra familiare systeem ‘familie’ worden de bloedverwanten tot in de
derde lijn (grootouders, ouders en kinderen) bedoeld. Het gaat binnen de familie als
systeem niet om de verschillende gezinssystemen en individuen, maar om de doelgerichte
betrekkingen tussen die gezinssystemen en individuen.
Omgeving: bestaat uit alle interne en externe factoren of invloeden die het
gezinssysteem omgeven. De uitwisseling tussen het gezinssysteem en de omgeving in de
vorm van input output en feedback is dan ook circulair van aard.
De systeemgericht social worker heeft te maken met: het individuele systeem, het
subsysteem, het gezinssysteem, het supra familiare systeem en de omgeving als systeem.
Er is geen hiërarchisch onderscheid. Het ene systeem is niet belangrijker dan het andere
systeempentagram.
Interactiepatronen
Interactiepatronen tussen twee of meer personen met een duurzame relatie zijn
onderscheiden in twee soorten:
- Systematische interactie: het gedrag van de een wordt gevolgd door eenzelfde soort
gedrag van de ander. (Er is sprake van concurrentie /macht). Het probleem ontstaat
wanneer geen van beide de ander wil volgen.
- Complementaire interactie: hierbij is sprake van tegengesteld gedrag dat bij elkaar
past, op elkaar ingrijpt. Het probleem ontstaat als iemand een andere positie
inneemt dan afgesproken.
Twee principes van de algemene systeemtheorie
Equifinaliteit: een bepaald verschijnsel (resultaat) kan het gevolg zijn van heel
verschillende begintoestanden
Equiptentialiteit (multi finaliteit): een bepaalde beginsituatie kan leiden tot
verschillende eindtoestanden.
2
, Structurele theorie (Minuchin et al.)
In de benadering staat de gezinsstructuur centraal. Gezinsstructuur betreft de regels
die ten grondslag liggen aan de interactiepatronen in het gezin. Het gaat hierbij om de
impliciete gedragsregels, te herkennen aan de manier waarop gezinsleden met elkaar
omgaan, en welke gedragsalternatieven mogelijk zijn voor de verschillende gezinsleden.
De doelstelling van de therapie is: ‘het dusdanig veranderingen aanbrengen in de
gezinsstructuur dat ouders en kinderen (gezins)functies weer adequaat uitvoeren en
pathologische symptomen verdwijnen.
In het gezinssysteem zijn coalities aan de orde van de dag en maken zij onderdeel uit
van het normale omgangspatroon. Een coalitie is het samengaan van gezinskleden tegen
een ander. In zuivere vorm is het als twee partijen van verschillende subsystemen met elkaar
samengaan om een derde partij buiten te sluiten. Er wordt een front gevormd.
Er kan ook sprake zijn van allianties (waarin twee mensen elkaar vinden in een
gemeenschappelijke interesse onafhankelijk van een derde persoon) en associaties
(wanneer een subsysteem gevormd wordt door het realiseren van een gemeenschappelijk
doel).
Een perverse triade voldoet aan de volgende karakteristieken:
- Er zijn minimaal drie mensen in een interactieproces waarbij er minimaal een
behoort tot een lagere machtshiërarchie
- In het interactieproces gat iemand van de hoogste generatie (machtshiërarchie) een
coalitie aan met iemand van de lagere generatie, die gericht is tegen de
generatiegenoot.
- Als de hiërarchie als ouder weg is, doordat die geen gezag meer heeft.
Ziekmakende gezinsstructuren
Kluwengezin: wij doen alles samen, en zijn altijd bij elkaar. ‘Claimend’. Kinderen
ontwikkelen niet goed een zelfvertrouwen
Los-zandgezin: ieder van ons is een beetje eigen baas. Kinderen worden aan het lot
overgelaten.
Algemene principes over menselijke communicatie
Alle gedrag is communicatie, het is onmogelijk om niet te communiceren. Al je
gedrag, verbaal of non-verbaal, bevat een boodschap communicatie.
Inhoudsniveau tegenover betrekkingsniveau. De inhoud wordt meestal in woorden
overgebracht, de betrekking wordt vaak overgebracht door middel van toon, houding,
gebaren, de context.
Interpunctie. Met het interpuncteren, het aanbrengen van leestekens in de
communicatiestroom, wordt aangegeven wat volgens hen het startpunt van al het
gedrag is. Verschil van mening over oorzaak en gevolg (interpunctieproblematiek).
Het gezin als systeem
Het gezinssysteem is een eenheid waartoe de subsystemen en individuele systemen
behoren
Wat is een gezin?
Een gezinssysteem zou gekenmerkt worden als een samenhang van personen met
doelgerichte betrekkingen en relaties, die onderling invloed op elkaar hebben.
Een verandering bij een gezinslid = verandering in het gehele systeem.
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lizzyvanseters. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.