Ontwikkelingspsychologie Leen De Smedt
1. Inleiding
Ontwikkelingspsychologie = wetenschappelijke studie naar groei, verandering en
stabiliteit van conceptie tot aan de dood, is gebaseerd op onderzoek, hypotheses,
wetenschappelijke bewijzen
Wat is ontwikkeling?
Ontwikkelen= het veranderen van een aanwezige structuur (ontwikkelen,
ontvouwen, ontplooien)
Menselijke ontwikkeling: is universeel, culturele, raciale of etnische verschillen,
unieke aspecten van het individu
Groei en verandering tot het einde van hun leven ‘levenslooppsychologie’
Kenmerken van ontwikkeling
- Gedurende de hele levenscyclus
- Gedragsverandering (winst-verlies)
- Levenslang proces
o Verloop in tijd
o Houdt een voortgang, eens je iets verworven hebt, blijft dit
o Ontwikkeling is een proces
Opdracht
Zoek voorbeelden van vaardigheden die je verwerft en die je verliest gedurende
de levensloop
- Geheugen zal toenemen, kan ook afnemen
- Leren fietsen
- Fantasiespel en spontaniteit zal afnemen
- Rollenspel neemt toe
- Regelspel zal toenemen
- Woordenschat, taalontwikkeling neemt toe
- Zelfstandigheid
- Zindelijkheidsfase zal toenemen, kan ook afnemen
- Flexibiliteit zal uiteindelijk afnemen
- Hormonen nemen toe
Actuele vraagstukken (PowerPoint)
- Continu
- Discontinu
Is er sprake van een kritische/ kritieke periode (vb. infectieziekten, geen veilige
hechting) & gevoelige periode (vb. taal leren)
- Nature- nurture debat
Welke aspecten in je ontwikkeling worden vooral genetisch bepaald
- Moedervlekken
- Ziektes
o vb. Muco, bepaalde vormen van borstkanker
o vb. bipolaire stoornis
, Ontwikkelingspsychologie Leen De Smedt
Relatief gewicht van erfelijkheid en milieu
- welke invloeden van de erfelijkheid zie je?
o Uiterlijk
o Lach
o Lengte
o Bewegingen, doening
o Houden beiden van zwemmen
o Mimiek
o Zelfde houding
- Welke invloeden van hun verschillend milieu zie je?
o Taal
o Educatie
Het levensloopperspectief: uitgangspunten
- Levenslang
- Multi-dimensioneel (verschillende domeinen) en multi-directioneel (+ en -)
- Plastisch, kneedbaar, beïnvloedbaar, stimuleren
- Beïnvloed door meerdere inter-agerende factoren
Het levenslooppersperspectief
- Cohorteffecten (generatie waarin je opgroeit vb. millenials)
- Normatieve effecten (is voor grote groep mensen geldig)
o Historisch (vb. president Amerika, aanslagen), leeftijdsgebonden of
socio-cultureel (vb. klimaatopwarming)
- Niet normatieve- effecten (vb. Dutroux, had effect op opvoeding door
angst te creëren)
Toepassing: gaat het om een normatieve of niet-normatieve gebeurtenis?
- De ontdekking van de relatie tussen het aidsvirus en het seksueel gedrag
van mensen
o Normatief, historisch
- De zwangerschap van een minderjarige dochter
o Niet-normatief, individuele gebeurtenis
- De vele kinderen met astma door de opwarming van de aarde
o Normatief, socio-cultureel
- Het fatalisme over de toekomst van de kerk bij adolescenten
o Cohorteffecten, het gaat hier over een generatie
Ontwikkelingsdomeinen kennen
2. DE PRENATALE ONTWIKKELING
Bevruchting
Stadia prenatale ontwikkeling
- De germinale periode (0-2 weken)
o De zygote
, Ontwikkelingspsychologie Leen De Smedt
- De embryonale periode (2-8 weken)
o Het embryo
- De foetale periode (8-40 weken)
o De foetus
1. De germinale periode
Zygote
- Innesteling in de baarmoeder (zwangerschapshormoon)
- Methodische celdeling (principe van differentiatie)
2. De embryonale periode
Embryo
- 3 belangrijke systemen (vruchtzak (veiligheid), placenta(voeding),
navelstreng (verbinding)
- Alle in- en uitwendige structuren in aanzet
- Einde derde week: kloppend hart
, Ontwikkelingspsychologie Leen De Smedt
3. De foetale periode
Foetus
- Groei en verdere ontwikkeling
- Geslachtsontwikkeling
- Waarneming van beweging
o Laatste 3 maanden
Hersenontwikkeling
Intensieve groei
Antistoffen v/d moeder
o Zintuigelijke waarneming van de baby?
Reactie op prikkels
Vb. haptonomie (contact maken met de baby en leren
aanvoelen)
Zwangerschapshaptonomie
Levensvatbaarheid
- 26 à 27 weken
Wat als een natuurlijke zwangerschap niet lukt?
- KI(D) (selectie van zaadcellen)
- IVF (bevruchting gebeurt buiten de baarmoeder)
- Draagmoeder
Prenatale diagnostiek
- In Vlaanderen : 4 genetische centra
- Genetische testen
Echografie
- Doel echografie
o Aantal afwijkingen opsporen
o Contact
o Ontwikkeling weergeven, groei opvolgen
o Geslacht
Nekplooimeting
Tripletest
Vruchtwaterpunctie
Vlokkentest
Navelstrengpunctie
De NIPT-test
- Niet Invasieve Prenatale Test
Wat is het belang van (psychologische) begeleiding bij deze testen?