Hoofdstuk 1 de erfelijke code
1.1 Inleiding
• De mens ontstaat uit 1 cel, namelijk de door de zaadcel bevruchte eicel: de zygote
• De zygote zal zich vermenigvuldigen en uitgroeien tot een embryo, een foetus, een baby en
uiteindelijk tot een volwassen man of vrouw
• Het vermenigvuldigen van cellen gebeurt door verschillende celdelingen
• In de eerste dagen van de embryonale ontwikkeling zijn de gevormde cellen allemaal gelijk
• Bij de latere delingen krijgen de cellen geleidelijk aan een specifieke vorm en functie
Enkele voorbeelden van celtypes
Functie zenuwcel:
o Informatie doorgeven
• De vorm van de zenuwcel ondersteunt deze functie: met de myeline rond het axon en de
vele vertakkingen in de synapsen kan de zenuwcel snel en efficiënt informatie doorgeven
naar verschillende plaatsen
Stamcellen
• Stamcel = een cel die zichzelf kan delen en daarnaast nog in staat is om uit te groeien (te
differentiëren) tot één of meer gespecialiseerde celtypes
• De zygote, net als de pre-embryonale cellen die ontstaan uit de eerste delingen van de
zygote (eerste delingen: klievingsdelingen), zijn stamcellen. Het zijn totipotente stamcellen
o Totipotent = dat de cellen de mogelijkheid bezitten om alle soorten cellen van het
organisme aan te maken (dus zowel een hartcel, als zenuwcel als levercel als…)
• Pluripotente stamcellen kunnen ook heel wat verschillende, maar niet alle cellen van een
levend organisme aanmaken
• Nog lager liggen de multipotente cellen die slechts een beperkt assortiment van cellen
kunnen produceren
• Stamcellen doneren kan via een donatie van navelstrengbloed bij de (gewone) bevalling
o Het bloed in de navelstreng en de moederkoek (placenta) is rijk aan
bloedstamcellen. Navelstrengbloed doneren is volledig veilig en pijnloos voor zowel
de mama als de baby
• Stamcellen worden bijvoorbeeld gebruikt bij patiënten met leukemie (leukemie = de
verzamelnaam voor verschillende soorten beenmergkanker)
• In het beenmerg worden nieuwe bloedcellen aangemaakt, zowel rode als witte bloedcellen
en bloedplaatjes
1
, • Bij leukemie is de aanmaak van bloedcellen verstoord: er ontstaan te veel witte bloedcellen
maar ze zijn niet rijp
• Een patiënt met leukemie kan geholpen worden door een stamceltransplantatie. Een
stamceltransplantatie is alleen maar veilig als het weefseltype van de donor en de ontvangen
zoveel mogelijk overeenkomen
• In de weken na de toediening van de stamcellen is de patiënt bijzonder kwetsbaar. Rode
bloedcellen en bloedplaatjes moeten dan via transfusies worden toegediend
Elke mens is dus opgebouwd uit een grote hoeveelheid cellen. De cellen zijn de basis-bouwstenen
van ons organisme. In elk van de cellen zit ons erfelijk materiaal opgeslagen
1.2 de cel
Hoewel de cellen van verschillende weefsels vaak een eigen, specifieke vorm hebben, zijn er veel
gemeenschappelijke onderdelen te herkennen.
1.2.1 het celmembraan en het kernmembraan
• Het celmembraan of de celwand is het ultradun vliesje dat alle delen van de cel samenhoudt
• Kernmembraan= gelijkaardig vliesje rond de celkern
• Stoffenuitwisseling door de membranen is mogelijk
1.2.2 het cytoplasma of celsap
• Het cytoplasma is een geleiachtige vloeistof die voor het grootste gedeelte uit water bestaat,
maar ook uit eiwitten, suikers, vetten en mineralen
• De kleine orgaantjes, de organellen, van binnen de cel ‘drijven’ rond in dit cytoplasma
1.2.3 de mitochondriën
• Dit zijn de energiecentrales van de cel, ze leveren energie voor de cel
2
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lottedeveeuwx. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.