Notes de cours
Samenvatting hoorcolleges geschiedenis deel 2
- Établissement
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Samenvatting hoorcolleges geschiedenis deel 2
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
GESCHIEDENIS 2Theoretisch kader 1: een akoestische benadering van geschiedenis
van opvoeding, onderwijs en vorming
1 Educational soundscapes
Soundscape: geluiden die ons omgeven.
Pedagogische soundscape: akoestische klimaat dat er heerst in pedagogische
initiatieven.
Net zoals je een landschap kan beschrijven aan de hand van visuele
karakteristieken, kan je dat doen aan de hand van auditieve karakteristieken. De
school heeft een eigen soundscape en net zoals het uitzicht van een school
verandert, verandert ook de manier waarop we een school (kunnen) horen. De
soundscape is vaak typisch voor een specifieke school en geeft ons dus ook
informatie over de school zelf.
1.1 Murray Schafer
Hi-fi: wereld die je vroeger kon horen was nog puur en niet verstoord door andere
geluiden. Geluiden overstemden elkaar nog niet en worden geproduceerd door
natuurlijke wezens en bronnen.
Low-fi: geluiden worden onderdrukt door andere geluiden.
Accoustic designers: mensen die zich bewust worden van omgeving en op
andere manier naar geluiden kijken.
Soundscape: collectie van geluid dat op iets van toepassing is of bij een bepaalde
plaats hoort of specifiek is voor een bepaalde omgeving.
Sound suicide: geluiden waren niet meer opnieuw te horen, ze waren enkel
hoorbaar op het moment zelf.
Murray Schafer is een Canadese componist en professor. Hij vond de term
soundscape uit door zijn ervaringen op het World Soundscpae Project, waar men op
zoek ging naar bedreigde geluiden. Men kwam tot de conclusie dat de
geïndustrialiseerde, westerse mens een evolutie doorgaat van high-fi naar low-
fi. Hij vond het zijn taak om mensen herop te voeden en bewust te maken van hun
invloed op de soundscape. Hij wou de mens aan de hand van enkele
geluidsoefeningen opleiden tot acoustic designers. Deze zijn zich bewust van
geluid en gaan er op een authentieke manier mee om.
Het landschap op de foto is een geconstrueerd
landschap dat veel geluiden met zich meebrengt. Het
lijntje bovenaan representeert de geluidsgolven die
een Westerse maatschappij produceert. De pieken
representeren natuurlijke geluiden, zoals die van
kikkers, en de dalingen die van auto’s. Het lijntje toont
dus aan dat we de natuurlijke geluiden dreigen te
verliezen.
1
,Schafer stelt een diagnose: de hedenaagse soundscape is problematisch. De
soundscape van het verleden was puur en geluiden pleegden sound suicide. Men
moest dus wel aandachtig omgaan met de omgeving.
1.2 Sound studies
Sound studies: wetenschappelijke discipline die kijkt naar hoe geluiden worden
geproduceerd en geconsumeerd met aandacht voor interculturele en historische
verschillen.
Pinch en Blijsterveld deden aan sound studies. Men besefte dat de betekenis van
geluid werd beïnvloed door persoonlijke ervaringen, maatschappelijke context en de
historische periode.
The sound ear is ontwikkeld voor bv. ziekenhuis- en fabriekcontexten om
mensen te sensibiliseren voor geluidsomgevingen. Geluid is schadelijk voor de
mens en oren zijn zeer gevoelig. Als the sound ear rood ziet, is het te luid en
moet men stiller worden. Het feit dat geluid objectief gemeten wordt, lijkt neutraal,
maar er zit eigenlijk een pedagogisch idee achter. De verantwoordelijkheid voor
de geluiden die te horen zijn in de klas, wordt doorgeschoven naar de leerlingen
die zichzelf stiller moeten bezighouden. Dit is het tegenovergestelde van de
leerkracht die zelf zegt dat de leerlingen dat ze te luid zijn (=subjectief).
1.3 Essentialisme/ sociaal-constructivisme
Stilte (volgens essentialisme): afwezigheid van trillingen
Geluid (volgens essentialisme): aanwezigheid van trillingen.
Het essentialisme ziet stilte en geluid als natuurlijke fenomenen. Het sociaal-
constructivisme zegt dat het onvoldoende is om geluid te zien als enkel een natuurlijk
fenomeen omdat we ook betekenis toekennen aan geluid. Absolute stilte bestaat
niet en is eerder een relatieve afwezigheid van trillingen. Stilte is eerder een
maatschappelijke situatie die wordt afgezet tegen andere situaties. De betekenis van
geluid en stilte verschilt:
» van tijd tot tijd
» van cultuur tot cultuur
» van klasse tot klasse
Vb.: anechoïsche/ dode ruimte
Vb.: fysische geluid dat kerklokken de dag van vandaag maken is nog zo goed
als hetzelfde, maar wordt vandaag cultureel anders geïnterpreteerd dan vroeger
Stilte en geluid zijn sociale constructen:
» betekenis verschilt naargelang context
» kunnen niet enkel herleid worden tot nuetrale en geobjectiveerde, fysische
fenomenen
» geluiden worden geproduceerd en ook bewust of onbewust 1 geconcumeerd
1
we handelen bewust of onbewust anders door geluid of stilte
2
,1.3.1The cat massacre (Robert Darnton)
Robert Darnton gaf een thick description van de Rue Saint-Sévérin in de Quartier
Latin in Parijs aan het begin van de 18e eeuw. De straat was bekend voor de
drukkerijen in de handen van de bourgeosie. Er heerste een onevenwicht tussen de
bourgeosie en de arme arbeiders. Ze hadden weinig pauze, werden weinig betaald
en leefden in gevaarlijke omstandigheden. 2 arbeiders gingen onder de kamer van
de eigenaars zitten en deed alsof hij een kat was. De eigenaars werden geïrriteerd
met als gevolg dat er werd gevraagd om alle katten uit te roeien.
Het sociaal-constructivistische kantje aan het verhaal is dat de eigenaars geen
last hadden van gehuil van katten omdat zij beneden sliepen in kamers met dikke
muren. De arbeiders daarentegen sliepen boven onder het dak met dunne muren en
hoorden katten zeer fel. De arbeiders werden eraan blootgesteld en rijken werden
ertegen beschermd.
1.3.2Stilte van het theaterpubliek (James Johnson)
aristocratie bourgeosie
positie bepaald door meritocratie: positie bepaald door vermogen,
geboorte tijdens theater opleiding en werk stilte tijdens rode doek uit
luid en aanwezig angst iets mis te zeggen en zo aanzien te verliezen
James Johnson beschreef wanneer en waarom er een overgang is gebeurd van een
luid naar een stil theaterpubliek. Hij zegt dat die shift plaatsvond eind de 18 e eeuw
(Franse Revolutie, 1789), wanneer de aristocratie vervangen werd door de
bourgeosie.
1.4 Politieke betekenis van stilte en geluid
Politiek: die wordt uitgeoefend op macroniveau. Iemand die de macht uitoefent op
iemand anders en waarbij er vaak bepaalde vormen van kennis zijn gemoeid. De
persoon gaat het gedrag van anderen in een bepaalde richting sturen op
metaniveau.
Foucault schreef zo een boek als archeologie van de stilte die er is komen heersen
binnen de omgang met psychiatrische patienten. Er is in de Westerse wereld een
evolutie waarneembaar. Eerst spreekt men over een dialoog tussen de waanzin en
de rede. Iedereen stond bescheiden in de wereld want iedereen was waanzinnig
(=gelijkheid). Men beschouwde waanzinnigheid nog niet als negatief en iedereen had
dus recht tot spreken. Vanaf 16e-18e eeuw begon men het dialoog te onderbreken en
te vervangen door een monoloog van de rede van de wetenschap over waanzin.
Het recht tot spreken van de waanzinnigen werd ontnomen.
1.5 Stilte en geluid in opvoeding en onderwijs
» Gebrek aan tolerantie voor stille leerlingen:
Het voorbeeld van Ritchie Hao toont een zeker superioriteitsgevoel van de Westerse
mens ten aanzien van mensen uit andere culturen. Ritchie kwam uit de Filipijnen,
waar stilte een teken is van respect. In Amerika stelde men deze stilte in vraag en
vond men dit onbeleefd.
3
, » Stilte om dingen aan te kaarten/ metaforische stilte:
Stilte werd gebruikt door de LGBTQ-gemeenschap om discriminatie aan te kaarten.
Zo ontstond de International Day of Silence door studenten die aan de hand van
stilte protesteerden tegen het onrecht en de discriminatie aan universiteiten etc. t.o.v.
de LGTBQ-gemeenschap. Ze deelden postkaarten uit waarop stond dat de stilte
doorbroken moest worden, terwijl zij zwegen door plakkers op hun mond.
» Stilte om dingen in herinnering te brengen:
De minuut stilte voor de slachtoffers van de aanslagen in Brussel op 22 maart 2016.
1.6 Stilte en geluid in de geschiedenis van opvoeding en onderwijs
New cultural history of education: men kijkt naar hoe gebeurtenissen/ dingen te
verklaren zijn a.d.h.v. de tijdsgeest of de gedachten uit die tijd. Men kijkt hierbij
naar de taal, waarvan men denkt dat die de tijdsgeest weerspiegelt.
Sensorial turn: men begon kritischer stil te staan bij de manier waarop wij onze
zintuigen gebruiken. Onze zintuigen worden vaak voorgesteld als natuurlijke
fenomenen/ biologische activiteit, maar hierdoor gaat de sociale activiteit2 ervan
verloren.
Men is anders beginnen kijken naar stilte door de New cultural history of education
en door de sensorial turn.
1.6.1Catherin Burke
Catherin Burke zegt dat de manier waarop we nadenken over opvoeding en
onderwijs zich weerspiegelt in de materialiteit van onze akoestische cultuur. Ze toont
dit aan a.d.h.v. de stille ruimtes in de Britse scholen na WOII. Het tot stand komen
van de stille ruimtes kan niet losgekoppeld worden van de politieke evoluties. Men
wou zich afzetten tegen de totalitaire maatschappelijke structuren die hadden geleid
tot WOII en democratische burgers doen ontstaan.
1.6.2Joakim Landahl
Landahl ondervond dat de akoetische relatie tussen leerkrachten en leerlingen
veranderde doorheen de tijd. Hij beschreef dit aan de hand van het Lancaster-BEL-
onderwijs (1800-1810) waarbij men probeerde om op een zo efficient mogelijke
manier les te geven aan kinderen. Men bracht een grote groep leerlingen samen en
splitsen hen op in groepjes met een bijhorende monitor. De leerkracht controleert de
monitor, maar was voor de rest zeer stil. Kinderen moesten luidop leerstof opzeggen.
Landahl stelde, naarmate de 19e eeuw vorderde, een omkering van het
akoestische evenwicht vast. De leerkracht was vroeger stil en de leerlingen op de
voorgrond. Dit werd steeds meer in vraag gesteld sinds de jaren 1830-1840. Er
kwam een nieuwe onderwijsvisie naar voren waarbij de leerkracht mondeling de
waarheid, die hij bezitte, moest overbrengen aan luisterende, stille leerlingen. Deze
omkering stelde hij vast aan de hand van allerlei dingen:
» vroeger zweeg de leerkracht en waren er monitoren nu vooral de leerkracht
die les geeft
2
zien etc. krijgt vorm door ons samenleven met andere mensen; we leren die gebruiken
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur samenvattingenpw. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
53068 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans