SOCIAAL LEREN: HISTORIEK & SORC
1 Leertheorieën: historiek
Socialisatie: inlijven van jongeren in waarden en normen van de maatschappij
waarin gedragsregels gelden.
Leertheorieën zijn belangrijk voor het begrijpen van socialisatie. Belangrijk hierbij is
het behaviourisme of Stimulus Response Theory (SRT) met als centrale figuren:
» Watson: test met kleine Albert
» Skinner: box; conditioneringsmechanismen
Men wilde wetten opstellen die gedrag voorspellen: de mens wordt gezien als een
passief wezen/ black box1 en het kind als een tabula rasa. Gedrag werd puur uiterlijk
geobserveerd.
Self-efficacy: het vertrouwen van een persoon in de eigen bekwaamheid om met
succes invloed uit te oefenen op zijn of haar omgeving, bijvoorbeeld door een
bepaalde taak te volbrengen of een probleem op te lossen.
De Social Learning Theory (SLT) wordt het ‘neo-behaviorisme’ genoemd. Het heeft
een belangrijke invloed gehad op de ontwikkelingspsychologie en de pedagogiek.
Belangrijke figuren zijn:
» Sears: belang van band tussen ouder en kind benadrukt; groei naar
onafhankelijkheid moet gestimuleerd wordt
» Bandura: beloning is belangrijk voor leren, maar ook imitatie/ observatie; self-
efficicy
SLT zegt dat er wel interne mediërende processen tussen stimuli en responsen zijn
(=mediatietheorie). Men houdt hierbij rekening met enkele psychische fenomenen.
SLT is verder ook de oorsprong van de gedragstherapie.
2 S-O-R-C-model
S-O-R-C-model:
» S (Stimulus): prikkel
» O (Organisme): het individu dat de informatie (S & C) verwerkt
» R (Respons): gedrag; antwoord op de stimulus
» C (Consequentie): het doel dat men met het gedrag beoogt
2.1 Functies van gedrag
Gedrag: zinvolle reactie op betekenisvolle situatie. Het is een reactie op een
prikkel en gericht op een gevolg.
Functieanalyse: manier van denken over gedrag; analyse van factoren die
(probleem)gedrag in stand houden.
1
geen aandacht voor interne cognitieve processen
1
,Om te achterhalen wat de functie/ bedoeling is van gedrag, kunnen we de ‘waarom-
vraag’ stellen.
2.2 Observatie van gedrag
ABC-schema:
» A (Antecedent): omstandigheden/ context waarin iets gebeurt
gebeurtenis die voorafgaat aan gedrag (=stimulerende factor)
❊ Intern: lichamelijke gewaarwordingen; gedachten; herinneringen
extern: duidelijk zichtbaar
❊ Concreet
abstract: zaken waarbij voorlopig gebrek is aan concretisering
(krop in keel)
» B (Behaviour): het individu dat de informatie (S & C) verwerkt:
❊ Verbaal: overt of covert
❊ Psychofysiologisch: zweten; blozen
❊ Motorisch
» C (Consequentie): gedrag; antwoord op de stimulus
❊ Korte, middellange en lange termijn
B is een functie van A en C // afwezigheid van gedrag kan ook interessant zijn
Het doel van gedrag observeren is:
» Inzicht verwerven in:
❊ (storend) gedrag
❊ Oorzaak-gevolg
❊ Frequentie en intensiteit van gedrag in verschillende situaties
» Zelfcontrole verhogen (a.d.h.v. vb. dagboekje)
» Attributies veranderen
Dit kan met een:
Dagschema
2
, ABC-schema
Filmisch verslag vragen van zaken die gebeurd zijn
2.3 Het organisme
O: organisme. De manier waarop men zelf consequenties interpreteert en dingen
verwacht. Hoe men prikkels dus interpreteert hangt af van je eigen attributies,
verwachtingen en gevoelens.
Attributies: hoe men dingen van zichzelf en andere verklaart.
» Intern: oorzaken zoeken bij zichzelf
» Extern: oorzaken liggen buiten betrokkenen
Om vat te krijgen op hoe een organisme denkt, kunnen we kijken naar irrationele
overtuigingen. Dit zijn vaak automatische gedachten die gebruikt worden om
zichzelf te overtuigen en die een gevoel van veiligheid geven:
Over zichzelf Over anderen
Ik ben dom als ik fouten maak
Volwassenen laten mij altijd vallen
Ik ben slecht
Het loopt vol met slechte en
Ik ben het niet waard dat anderen van onbetrouwbare mensen
mij houden
Anderen kunnen mij niet helpen
Ik moet perfect zijn in alles wat ik doe
Anderen proberen van mij te profiteren
Ik moet alleen in mij zelf geloven
2.3.1 Opvoedingsschema’s bij ouders
Opvoedingsschema’s: informatiestructuren in het geheugen die helpen om
ervaringen uit het verleden te ordenen en te reageren op nieuwe situaties. Ze
bestaan uit opvattingen over de eigen rol (1) als opvoeder, overtuigingen (2) hoe
men in die rol functioneert, kennis (3) over kinderen in het algemeen en over de
eigen kinderen specifiek.
Opvoedingsschema’s laten toe om voorspellingen te doen over het gedrag van
mensen en om efficiënt te reageren op stimuli uit de omgeving. Bij nieuwe informatie
zullen die schema’s (die deel uitmaken van andere schema’s die iemand heeft)
geactiveerd worden. Schema’s kunnen adaptief2 en maladaptief3 zijn.
2
flexiebele schema’s die zich goed aanpassen
3
regide/ overdreven simplistisch situaties bekijken; schema’s worden gedomineerd door negatieve en
onrealistische gevoelens
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur samenvattingenpw. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.