Algemene psychologie: samenvatting
H1: wat is psychologie?
Definitie van psychologie:
Psychologie Is het studiegebied van de geest
Wat is psychologie? :
IS GEEN lekenpsychologie (=als niet deskundige uitspraken doen)
Volkswijsheden, genre “iedereen weet toch dat …”
Speculeren over de menselijke aard
Gezond verstand, intuïtie
IS GEEN pseudopsychologie
Niet-onderbouwde psychologische aannamen die zich als wetenschappelijke
waarheid voordoen (grafologie, astrologie, …)(theorieën die wetensch klinken
maar niet wetensch onderbouwd zn)
Bv: grafologie (leesbare en onleesbare handtekingen)
Klinkt wetenschappelijk maar er is geen verband met je handtekening en je
persoonlijkheid.
psychologie is de wetenschap van het gedrag en de mentale processen
Gedrag: buitenkant, je kan dat meten meetbaar – extern
Bv: gedrag meten: intelligentie, persoon observeren hoe die problemen oplost
en kijken of die intelligent gedrag stelt
mentale processen: binnenkant, hoe voelen we ons, geest onmeetbaar - intern
psychologen: meten het gedrag aan de buitenkant om iets te weten te komen over de
mentale processen, grondslag bekijken
Ontwikkelingen die de psychologie mogelijk gemaakt hebben:
1. filosofie
2. evolutietheorie
3. geschiedenis
Psychologie heeft een lang verleden maar korte geschiedenis
Lang verleden:
- wortels in filosofie moeder psychologie
- nadenken over menselijke geest
1
, Vertrekkend vanuit idee: als we maar nadenken over geest kunnen we daar juiste
antwoorden over geven
- eerste onderzoeksexperimenten
korte geschiedenis
- !officiele start 1879 Dan pas voor het eerst onderzoek dat min of meer aan
standaarden hedendaags onderzoek kenmerkt
- oprichting 1ste psychologisch laboratorium (Wundt) 1879
WAAROM ZO LAAT?
Had tijd nodig, vroeg verandering in ons mensbeeld.
Van immateriële ziel (geest) -> nr studieobject (zoals een ander)
Van filosofisch nadenken over de werking van de geest -> tot onderzoek van de
geest in de traditie van de natuurwetenschappen
1. Ontwikkeling in de filosofie
Oud-Griekse filosofen 500-400 v.C., klassieke oudheid eerste invloedrijke geschriften
‘universum geschapen voor mens’
Geocentrisme
Geo= alles met aarde te maken heeft
Centrisme= centraal
- De aarde staat centraal
- Het dominante model kosmos, eerst dachten aarde is middelpunt
- Nu weten we dat aarde niet middelpunt is van heelal
Dualisme: Plato
= onderscheid maken tussen lichaam en geest, als twee aparte identiteiten
beschouwen, geest staat los van het lichaam
UIT DIE TWEE IDEEEN:
idee mens is uniek wezen en kunnen rol van de mens, onszelf, alleen maar
begrijpen door gebruik te maken van ons intellect, via rede, vanuit verstand
nadenken over hoe wij als mens in elkaar zitten (kunnen dieren niet)
Kennis = product van rede, goddelijke ingeving, intuïtie (echte kennis kwam uit
menselijke geest)
Ontw in de filosofie:
Tot en met 15de eeuw niet veel vooruitgang
Maakte vooral vertalingen van klassieke ideeën van Griekse filosofen naar
kerkelijke leer toe
2
, God (Bijbel) staat garant voor de waarheid (wetenschap en kerk stond niet apart,
kerk dominant)
Kennis = vanuit het geloof de mens proberen te begrijpen via de rede
Vanuit teksten proberen mensen te begrijpen, maar nog altijd idee kerk, mens is uniek
wezen, geschapen, …
Wetenschappelijke revolutie (veel nieuwe kennis ontstaan, manieren van
denken)
->macht roomskatolieke kerk verminderde, zorgde o. a. voor ontstaan
- Beseften dat oude wijsheden niet noodzakelijk correct waren.
- Onstaan heliocentrisme model Copernicus waar zon centraal stond, het is niet
zozeer aarde middelpunt, maar zon, ipv geo, heleos
Copernicus bracht dit niet als nieuw maar als wiskundig model, anders kerk
uitdagen
- Heel veel nieuwe dingen ontstonden: reformatie (= kerkelijke beweging),
ontdekkingsreizen, broekdrukkunst, contacten met Chinese geleerden, …
Klassieke religieuze ideeën maken plaats voor modern
wetenschappelijk denken
Kennis= product van wetenschappelijke studie= observatie en
experimenten
17DE eeuw: Decartes-Rationalisme:
- RATIO= rede, Waarheid kan enkel achterhaald worden dmv rede. Je kan aan
alles twijfelen, behalve dat je twijfelt « Cogito ergo sum » (ik ben dus ik denk)
- Nativisme: idee dat sommige kennis aangeboren is, die toelaat om de mens te
begrijpen via de rede
- Dualisme: lichaam is soort machine die wetenschappelijk onderzocht kan
worden,
geest en lichaam los van elkaar, geest onderzoeken we door na te denken (rede)
Begin toepassing wetensch onderzoek op mens (enkel op lichaam)
kennis van de geest = product van rede
17de – 18de eeuw Hobbes, Locke, & Hume - Empirisme
Gaan uit van tegenovergestelde:
3
, - kennis komt niet tot stand via aangeboren ideeën en afgeleide inzichten maar
via zintuiglijke ervaringen
- geest= Tabula rasa (als we geboren zijn geest leeg blad)
- inhoud geest via zintuiglijke ervaringen = kennis door observatie - associaties
zo gaat geest zich vullen met kennis
Gaan ervanuit dat je Geest dus ook wetensch kan onderzoeken
Kennis geest = product van ervaringen
RATIONALISME VS EMIPIRISME
->Dag van vandaag nog, te vergelijken met:
Vertaald zich in hedendaagse psychologie : NATURE VS NURTURE DEBAT (eigenschappen
door aanleg of omgeving)
1. Ontwikkeling in de evolutietheorie 19de eeuw darwin:
->Ook darwin droeg bij
Aanpassingsproces aan veranderende omstandigheden, binnen elke soort
aangeboren individuele verschillen = genetische variatie, goede eigenschappen
worden doorgeven aan hun nakomelingen -> = naturlijke selectie, die met de
beste eigenschappen aangepast aan de omgeving overleven= survival of the
fittest
Evolutie, dieren, mens is eindstadium, niet speciaals dus ook gedrag kan
onderzocht worden zoals bij dieren
Als mensen product zijn van evolutie, kan men hun gedrag bestuderen op
wetenschappelijke manier, net zoals dieren
1. 19DE EEUW
Maatschappij is eindelijk klaar om menselijke geest te beschouwen als studie-
object dat kan bestudeerd worden op wetenschappelijke wijze, Geesten waar
hier dan pas rijp voor
De beginjaren van de psychologie:
Psychologische scholen: (Ruwweg situeren, niet
exact datums kennen)
4
