1
Samenvatting:
Het secundair huwelijksvermogensrecht
Inleiding
De studenten die het opleidingsonderdeel Personen- en familierecht (docent(e) Mieke Delcour)
reeds bestudeerd hebben, weten dat er op alle gehuwden het primair huwelijksvermogensrecht van
toepassing is, ongeacht onder welk secundair huwelijksvermogensrecht zij dan ook getrouwd zijn.
Het primair huwelijksvermogensrecht omvat een aantal minimale rechten en plichten die van
toepassing zijn op alle gehuwde koppels. Er is geen afwijking mogelijk, wat concreet inhoudt dat
wanneer men kiest om in het huwelijksbootje te stappen, men zich ook dient te houden aan alle
plichten die de verbintenis tot het huwelijk met zich meebrengt. Voorbeelden zijn de
samenwoningverplichting, de bijstandsverplichting (elkaar bijstaan, zowel financieel als mentaal), de
getrouwheidsverplichting (geen overspel plegen) en dergelijke meer. Het biedt als het ware een
breed wettelijk beschermingskader t.a.v. de gehuwden, wat als voordeel heeft dat de wet gehuwden
optimale bescherming biedt. Een nadeel van het huwelijk daarentegen kan zijn, in geval er zich
moeilijkheden voordoen, er weinig flexibiliteit is, wat concreet inhoudt dat wanneer men gehuwd is,
het moeilijk, tijdrovend en vaak ook kostelijk is om dat huwelijk terug te ontbinden en te beëindigen
(EOO* en EOT*). Dit is vaak ook de reden waarom zo veel jonge koppels de dag van vandaag er
uitdrukkelijk voor kiezen om eerst (feitelijk of wettelijk) samen te gaan wonen vooraleer de cruciale
stap te zetten om in het huwelijk te treden. Op die manier kunnen ze als het ware eerst
“proefdraaien” (testperiode) om te zien of de relatie standhoudt binnen hun periode van
samenwoning met elkaar. Titel II van het handboek (secundair samenwoningvermogensrecht) gaat
hier dieper op in.
*EOO: Echtscheiding door Onherstelbare Ontwrichting van het huwelijk, ook de vechtscheiding genoemd,
waarbij partners niet overeenkomen over een minnelijke uitwerking van hun echtscheiding en waarbij dus de
wettelijke weg gevolgd wordt met een finale rechterlijke beslissing onder de vorm van een vonnis
=tijdrovend en kostelijk
*EOT: Echtscheiding door Onderlinge Toestemming, een minnelijke akkoord tussen de partners die nog kunnen
bijeen zitten en samen kunnen overeenkomen, onder de vorm van een regelingsakte, waarin de partners
onderling samen al hun regelingen treffen en er dus in principe geen rechter aan te pas dient te komen. Dit is
natuurlijk financieel veel voordeliger dan de EOO, aangezien er op deze manier geen gerechtskosten aan te pas
komen. Ook is een EOT-procedure vaak veel sneller afgehandeld dan een EOO.
, 2
Het secundair huwelijksvermogensrecht daarentegen heeft betrekking op het vermogensrechtelijke
aspect binnen hun huwelijk, afhankelijk van onder welk secundair huwelijksvermogensstelsel de
partners gehuwd zijn.
Met de nieuwe wet van 01/09/2018 (HVR 2018) werd er naast de 3 reeds bestaande stelsels een 4de
stelsel toegevoegd. Hieronder een uiteenzetting van de 4 Secundaire huwelijksvermogensstelsels
binnen België:
1. Het wettelijk stelsel of het stelsel van gemeenschap van aanwinsten
= van rechtswege van toepassing indien de gehuwden geen uitdrukkelijke keuze maken om
onder een ander stelsel te huwen
m.a.w. als gehuwden geen uitdrukkelijke keuze maken om onder een ander stelsel te huwen
(via notaris; conventioneel, bedongen stelsel), zal het wettelijk stelsel van rechtswege van
toepassing zijn. Dit is m.a.w. het “standaardstelsel”.
Het wettelijk stelsel kent 3 vermogens: EVv (eigen vermogen vrouw) – GV
(gemeenschappelijk vermogen) – Evm (eigen vermogen man)
Wat tot welk vermogen behoort wordt verder in de samenvatting uitgelegd.
2. Het conventioneel, bedongen stelsel van algehele gemeenschap (van goederen)
= meest verregaande uitbreiding van het GV (= gemeenschappelijk vermogen), waarbij er
geen aparte EV’s meer zijn en alles gedeeld wordt tussen de huwelijkspartners. Alles komt
terecht in een “algehele gemeenschap”. Eventuele “onverdeeldheden” kunnen bestaan.
3. Het stelsel van (zuivere) scheiding van goederen
= stelsel van louter 2 EV’s, EVm en EVv, waarbij er geen GV is en dus alles apart toebehoort
aan de partners afzonderlijk. Eventuele “onverdeeldheden” kunnen bestaan.
= grote vermogensrechtelijke autonomie (financiële onafhankelijk van partners afzonderlijk
t.o.v. elkaar en derden (SE)), schuldeisersbescherming (bescherming SE), maar onsolidair en
onrechtvaardig in geval van echtscheiding of overlijden van de eerst stervende partners ten
aanzien van de LLE (langstlevende echtgeno(o)t(e)), meestal van toepasselijk op de “armere”,
financieel zwakkere partner
4. Het stelsel van scheiding van goederen met verrekening van aanwinsten
= recentst toegevoegd stelsel door HVR 2018, waarbij de eerder beschreven
onrechtvaardigheid (stelsel (zuivere) scheiding van goederen) aangepakt en grotendeels
volledig of gedeeltelijk uitgeschakeld wordt. Dit stelsel van verrekening van aanwinsten
(verrekenbeding toegevoegd aan stelsel van (zuivere) scheiding van goederen) wordt door de
wetgever als solidaire voorkeurscorrectie ingeschreven in de wet, waardoor zowel de
voordelen van het stelsel van (zuivere) scheiding van goederen blijven bestaan, maar ook het
voornaamste nadeel van de onrechtvaardigheid in geval van echtscheiding of overlijden
weggewerkt en zo dus voorkomen wordt.
Zoals je kan zien is de selectie aan secundaire huwelijksvermogensstelsels uitgebreid, waarbij de
juiste keuze bepaald wordt door de behoeften en vereisten van de gehuwden zelf. Het is een zeer
belangrijke keuze en daarom is het ook aangeraden om je vooraf te informeren bij een notaris. Op
die manier kom je later niet voor onverwachte verassingen te staan en weet je zelf als partners waar
je aan toe bent en wat er verwacht wordt, wat kan en wat niet kan.
, 3
Woordje uitleg over de samenvatting
Deze samenvatting is gebaseerd op het handboek “Relatievermogensrecht met het nieuwe
Huwelijksvermogensrecht 2018 – Johan Du Mongh en Alain Laurent Verbeke” (ISBN 978-94-6379-
257-8) en werd zodanig structureel opgesteld dat het voor (mede)studenten eenvoudig is om de
aangehaalde leerstof stapsgewijs te volgen en in te studeren in functie van de door de docent (Mvr.
Martine Knops) ter beschikking gestelde PowerPointpresentaties (Ppt’s).
De samenvatting volgt de structuur en volgorde van de door de docent voorziene
PowerPointpresentaties, waardoor het gemakkelijk is voor (mede)studenten om de leerstof
stapsgewijs in te studeren. De samenvatting is de uitbreiding, de verdere uitleg verbonden aan de
Ppt’s.
De in het geel gemarkeerde woorden of zinsdelen hebben betrekking op een uiteenzetting van
structuur (1) (hierdoor gemakkelijker voor (mede)studenten om structuur of opsomming te
herkennen) of op een verwijzing naar de bijbehorende wetsartikelen van het Burgerlijk Wetboek
(BW) verbonden aan de inhoud van bepaalde zinsdelen of van een volledige alinea (2).
Ikzelf vond dit zeer nuttig, aangezien je zo direct het bijbehorende wetsartikel van een bepaald
zinsdeel of begrip snel in je codex kan terugvinden. Leg dus zeker bij het instuderen van de leerstof je
codex (afdeling BW) naast deze samenvatting. Zo leer je snel en efficiënt te werken met je codex, wat
een uiteindelijke meerwaarde zal zijn binnen de ganse opleiding Rechtspraktijk, aangezien je als
toekomstig jurist deze zeer belangrijke “skill” dient te beheersen.
, 4
Het wettelijk stelsel PPT1
Afdeling I. Situering
Echtgenoten worden door hun huwelijk onderworpen aan het primair stelsel (minimale rechten en plichten die
voor alle gehuwden gelden, onder eender welk sec. huwelijksvermogensstelsel zij ook gehuwd zijn) maar ook
aan het secundair huwelijksvermogensstelsel.
Ofwel sluiten ze voor het huwelijk een huwelijkscontract af voor de notaris (bedongen, conventioneel) of doen
ze dat niet en dan huwen ze van rechtswege onder het wettelijk stelsel.
Secundair stelsel
Bedongen
Wettelijk stelsel
huwelijksvermogensstelsel
- Notaris
- Voor het huwelijk
- Tijdens het huwelijk -
wijzigingsakte
- wettelijke bepaligen
De huwelijksvoorwaarden zijn bestendig tijdens het huwelijk en regelen de vermogensrechtelijke
verhoudingen tussen de echtgenoten onderling als tegenover derden.
De wettelijke voorschriften moeten door de echtgenoten gerespecteerd worden en kunnen niet zomaar
gewijzigd worden.
