Notes de cours
Overzicht van de beeldende kunst I (A005319A): hoofdstuk 2
- Établissement
- Universiteit Gent (UGent)
alles wat gezegd wordt in de videocolleges/lessen, gestructureerd en kan dienen als samenvatting
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
PRE EYCKDe Pre-Eyckiaanse kunst is een problematische term want het zijn werken die toebehoren aan de
internationale stijl maar men gebruikt ze voor werken die in Vlaanderen in die periode tot stand
kwamen.
Retabel van de Chartreuse van Champmol
Jacob de Baerze (Dendermonde, actief ca. 1380-1400), Retable de
Champmol, Dijon, Muséé des Beaux-Arts voor 1399
- Plaats: Dijon, mesuée des Beaux-Arts
Datum: 1399
Kunstenaar: Jacob de Baerze
- Dit retabel was besteld voor het hoofdaltaar van de kerk van de Chartreuse de Champmol.
Het werd besteld door Filips de Stout aan de beeldensnijder Jacob de Baerze in
Dendermonde in 1392. Het is een zogenaamd gesculpteerd retabel. Tot diep in de 16 De eeuw
bestond er een enorme productie van dergelijke retabels in Vlaanderen en vooral in Brabant
(Brussel en Antwerpen). Via deze streken was er export naar alle landen en elke uithoek van
Europa.
- Op de luiken is de aanbidding van de koningen, de kruisiging, de grafleggingen en de rijen
heiligen in gotische tabernakels voorgesteld.
- Het altaarstuk eens gesneden, werd van Dendermonde naar Ieper verscheept om de
buitenluiken te laten beschilderen door de hofschilder Melchior Broederlam.
Melchior Broederlam,
Retabel van de Chartreuse
van Champmol, Dijon, Musée des eaux Arts, 1393-99
- Melchior Broederlam was actief van 1381-1409. Hij beschilderde de luiken met taferelen uit
de kindsheid Christi. Het stuk werd na zijn afwerking verscheept naar de Chartreuse van
Campmol.
- Links is de annunciatie en visitatie te zien en rechts de presentatie in de tempel en de vlucht
naar Egypte die dus aansluiten bij de iconografie van de binnenzijde.
- Als we kijken naar de kenmerken herkennen we de internationale stijl in de zwierige
draperingen, italianiserende poppenhuisjes als interieur en een enorme toename van
naturalisme voornamelijk in de coherente natuurlijke belichting van de figuren die gesitueerd
staan in de ruimte. Er is ook een alternatie van interieur en open ruimte.
,- De annunciatie is gesitueerd in een soort loggia of paviljoen dat met een overdreven
perspectief is weergegeven. Er ligt een enorme nadruk op de perspectivistische complexiteit
van de architectuur door het gebruik van doorkijken in ruimte, die met stijloplopend
perspectief in de diepte lopen.
- Het werk is zeer symbolisch geladen. Er is sprake van verborgen symboliek (ofwel disguised
symbolism). Die term is geïntroduceerd door Erwin Panofsky die stelde dat alle gewone
objecten in de schilderijen van de 15 de eeuwse Vlaamse schilderkunst een symbolische
betekenis hebben. Door die symbolen in de vorm van alledaagse voorwerpen voor te stellen
pleegden de kunstenaars geen inbreuk op hun meest fundamentele principe om de dingen
zo reëel mogelijk voor te stellen zoals in de werkelijkheid.
=> De witte lelie in de vaas bij de maagd verwijst naar de zuiverheid van Maria.
=> Haar blauwe mantel verwijst naar haar standvastigheid in het geloof.
=> De gesloten tuin/ommuurde tuin/hortus conclusus verwijst naar de maagdelijkheid van
Maria.
=> De profetenbeeldjes, zijn profeten die de komst van christus voorspellen.
=> De stralen van god symboliseren de conceptie van de maagd.
De tegenstelling tussen de romaanse architectuur van die koepel en rondbouw van het
achterste gebouw en de eigentijdse gotiek van het portiekgebouw met slanke zuiltjes,
gotisch maaswerk, spitsboogramen… wijst op de scharnierfunctie van de voorstelling,
namelijk de annunciatie dus het scharniermoment tussen het oude testament en het nieuwe
testament. Waarbij het oude testament wordt gesymboliseerd door de ouderwetse
romaanse architectuur en het nieuwe testament door de gotiek.
De annunciatie bevindt zich precies op de overgang van het oude testament en het nieuwe
testament.
- De visitatie is gesitueerd in een landschap dat het midden houdt tussen Siënese byzantijnse
voorbeelden en een natuurlijke voorstelling. De presentatie is volledig gebaseerd op het
Siënese voorbeeld. Men denkt heel duidelijk aan Ambroggio Lorenzetti. De vlucht naar
Egypte verbeeldt volgens de ‘legenda area’ van Jacobus de Voragine de plaats voor waar de
heilige familie langskomt en afgodsbeelden van hun sokkels vallen. Een dergelijke legende
vindt men terug in die ‘legenda aurea’, wat een bundeling was van legendarische
heiligenlevens, die zeer populair waren in de late middeleeuwen en waaruit kunstenaars heel
dikwijls inspiratie haalden
- Het is een van de eerste werken die geschilderd is in magere olieverf. Alhoewel de techniek
al eerder was gekend, dacht men dat Jan Van Eyck de olieverf had uitgevonden maar dit
werk bewijst dat het al eerder bestond.
, Gelders of Bourgondisch
Meester, Het Quadriptiek van Filips de Stoute,
Antwerpen, Museum Mayer-van den Bergh / Baltimore,
Walters Art Gallery, ca. 1400
- Plaats: Baltimore – Walters Art Gallery / Antwerpen – Museum Mayer-van den Bergh
Datum: 1400
Kunstenaar: Gelders of Bourgondisch Meester
- Dit werk wordt de Antwerpen Baltimore Quadriptiek genoemd. Sinds het begin van de 19 de
eeuw zijn de panelen gescheiden. Een aantal worden bewaard in Antwerpen, de anderen in
Baltimore.
- Ze stellen episodes uit het leven van Christus voor: de annunciatie, de geboorte, de
kruisiging, de verrijzenis en aan de keerzijde de doop van Christus en de heilige Kristoffel.
- Het quadriptiek klapt eigenlijk samen als een accordeon, de buitenluiken klappen naar
binnen. Men vermoed dat Filips de stoute het gebruikte tijdens zijn reizen als een
reisaltaartje.
- Open zien we de annunciatie, de incarnatie van Christus, de geboorte met een scène waarbij
Jozef zijn kousen opensnijdt om het kindje Jezus te bedekken. Jozef wordt vaak in de late
middeleeuwen voorgesteld als sul. Dan zien we de kruisiging wat eigenlijk de verlossing van
de mensheid voorstelt.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur kersenboom. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
62890 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans