Manon Leunen
VZOM: GENEESKUNDE/HEELKUNDE - PATHOLOGIE 2: PERI-OPERATIEVE
ZORG
Docent: Herman Vandevijvere
1. INLEIDING
Perioperatieve zorg: de zorgen aan de patiënt vanaf het moment dat hij/zij premedicatie krijgt tot wanneer de
patiënt wordt ontslagen van de recovery afdeling.
→ Geen startpunt of eindpunt. Loopt vanaf de diagnose tot volledig herstel.
- Pre-operatieve fase
- Per-operatieve fase
- Post-operatieve fase
Multidisciplinair team bestaat uit de artsen, verpleegkundigen, assistenten, vertegenwoordigers, logistiek
personeel, verzorgenden en schoonmaakpersoneel.
Patiëntveiligheid op operatiekwartier:
- Goede hygiëne en steriliteitsmaatregelen.
- Communicatie
- Materiaalkennis
- Doorgedreven kennis en correcte toepassing
- Goede observatie
Controlelijst van het FOD
- “Safe Surgery Saves Lives” ontwikkeld door WHO1 → *
- “Fout” wordt “Incident”
→ Antwoord bieden op globale problemen en veiligheid van chirurgische zorg verbeteren door naleving van
wetenschappelijk onderbouwde standaarden te verzekeren.
→ Chirurg is verantwoordelijk voor het invullen van controle lijst.
Valkuil: aanduiden zonder bevragen en extra administratie.
Voordelen: Kostenbesparend, goede communicatie en veiligheidscultuur.
*Team wordt ondervraagd op 3 momenten:
- Sign in: voor de anesthesie (identificatie patiënt, allergieën,…) door vpk
- Time out: voor de incisie van de huid (verificatie van geplande ingreep, verificatie plaats van ingreep,
toediening antibiotica,…) door chirurg
- Sign out: na de ingreep (tellen van materiaal, postoperatieve behandeling patiënt,…) door anesthesist
Hygiëne:
- Besmettingscyclus
→ cyclus doorbreken door veiligheidsmaatregelen te nemen HIV
- Op operatieafdeling Mens Lichaam
→ dagelijks poetsen, hygiëne kledij zorgverlener,…
- Temperatuurregeling
→ micro-organismen zijn hier gevoelig voor, ideale
temperatuur: 18 tot 20 graden. Slijmvliezen, Bloed, speeksel,
Voordelen: bloedbaan sperma
o Lage temp. vermindert activiteit micro-organismen
en aangenaam om in te werken. Direct contact
1 Wereld gezondheidsorganisatie
1
, Manon Leunen
Nadelen:
o Afkoelen infuusvloeistoffen, onderkoeling patiënt, te koud voor kinderen.
→ Gebruik van warmte dekens, verwarmde infusen, temperatuur verhogen voor kinderen onder 12
jaar of microchirurgie.
- Luchtverversingstechnieken
→ Verontreiniging:
o Chemische verontreiniging: gassen (koolzuurgas,
verdaming,…) van apparaten
o Thermische verontreiniging: door personen en activiteit of
apparaten
o Microbiologische verontreiniging: door huidschilfers,
kolonisatiegebieden, lucht zwevende micro-organismen
door hoog bewegingspatroon.
→ Verversen door UDF2 en gemengd systeem.
→ Operatiezaal onder positieve druk, deuren sluiten, 15x per uur verversen.
- Handhygiëne
→ Scrubben is niet goed door het open maken van de huid. In plaats daarvan moet je rubben3.
- Beroepskledij
→ Elastiek aan het middel, armen en benen voor vermijden van terecht komen van huidschilfers in de
omgevingslucht.
- Zonering = het scheiden van steriel en bevuild materiaal
o Vuile zone: vuilbakken, naaldcontainers, aspiratie-bokalen,…
o Propere zone: stofvrije kasten, bergplaats voor steriel materiaal, verband-
verzorgingskarretjes,…
o Steriele zone: plaatsen met steriel gedekte tafels,…
Steriliteit: Het vrij zijn van micro-organismen en ziektekiemen. → doelgericht (voorbereiding), systematisch
(plannen), procesmatig (uitvoeren) en bewust (evalueren). (p.20)
- Materiaal steriel?
o Verpakking intact, datum sterilisatie indicator op verpakking
- Steriliteitsprincipes:
o Alles in steriel veld = steriel
o Randen van verpakken = niet steriel
o Dekken van steriele tafels
o Jassen
o Tafels
o Personen – beweging
- Steriliseren: na de ingreep het reinigen en steriliseren van instrumenten. Soorten hangen af van:
o Soort-micro-organisme
o Aard sterilisatieproces: thermische, chemische of stralingssterilisatie.
o Contaminatiegraad
o Blootstelling aan steriliserend medium (bereiken van alle oppervlakken)
o Procestijd
- Steriel werken
o Voorbereiding/doelgericht
o Plannen/systematisch: tafel pas dekken als patiënt in de zaal is.
o Uitvoeren/procesmatig: volgens bepaald proces
o Evalueren/bewust: Wat zijn verbeterpunten?
2 Unidirectional flow: nieuwe lucht komt binnen via 1 weg, vlak boven de patiënt.
3 Handen inwrijven met ontsmetting met verlengde werking. Moet niet worden afgedroogd.
2
, Manon Leunen
- Steriel materiaal
o Disposable komt steeds meer voor. → niet tussen het gewoon materiaal leggen, FIFO4
Materiaal
- Anatomisch instrument: zonder pinnetjes
- Chirurgisch instrument : pinnetjes die in elkaar klikken
- Hechtingen → 6/0 is dunner dan 2/0
o Strips, lijm, nietjes, hechtingsdraad
Operatietafels
- Smalle tafel → operatoren kunnen overal gemakkelijk aan.
- Steunt op één voet → zo is hij relatief wendbaar + kunnen er
verschillende toestellen onder/boven.
- Verstelbaarheid
- Matras → drukwonden voorkomen, moet gemakkelijk afwasbaar
zijn en ondoordringbaar voor vocht en vuil.
Toebehoren
- Anesthesietoestel:
o Beademingstoestel
o Monitoring
o Intubatiemateriaal
o Aspiratietoestel
- Aspiratiemateriaal
o Steeds meerdere beschikbaar
o Vaak Yankauer aspiratiesonde = hard en
voorgevormd
- Scopietoren (bestaat uit: )
o Monitoring
o Cameraversterker
o Lichtbron
o Beeldprinter en beeldrecorder
o Insuflator5
o Atroscopiepomp: continue druk van spoelvloeistof
- Bloedleegteapparaat
o Gebruikt bij atroscopie van knie/pols
o Lidmaat omhoog houden → bloed zakt → manchet
aanleggen → geen arteriële bloedtoevoer meer.
o Cellsaver = verloren bloed (door operatie) terug
geven aan patiënt → anticoagulantia!
4First in, first out
5Hiermee wordt koolstofdioxide in buik geblazen bij laparoscopische ingrepen. Deze techniek samen met Trendelenburg
positie, darmen → schuiven naar thorax. Opblazen buik gebeurt geleidelijk aan. Kracht en hoeveelheid CO2 kunnen
geregeld worden via de insulflator. CO2 prikkelt diafragma → schouderpijn.
3
