Arts en maatschappij
Inhoud
1. Diversiteit ............................................................................................................................................ 2
1.1 Van micro naar macro: arts-patiënt in de maatschappij ............................................................... 2
1.1.1 Van caleidoscoop tot kruispuntdenken.................................................................................. 2
1.1.2 Van ijsberg tot ziekte en gezondheid ..................................................................................... 3
1.1.3 Van bewustzijn naar eerlijke gezondheidszorg ...................................................................... 5
1.2 Omgaan met diversiteit om micro- en macroniveau .................................................................... 7
2. Medische psychologie ......................................................................................................................... 8
2.1 Ontwikkeling.................................................................................................................................. 8
2.1.1 Inleiding .................................................................................................................................. 8
2.1.2 Ontwikkelingspsychologie .................................................................................................... 11
2.1.3 Ontwikkeling van verschillende leeftijdsgroepen ................................................................ 17
2.2 Persoonlijkheid ............................................................................................................................ 57
2.2.1 Inleiding ................................................................................................................................ 57
2.2.2 Verschillende theorieën ....................................................................................................... 58
3. Medische sociologie .......................................................................................................................... 67
3.1 Verslavingen ................................................................................................................................ 67
3.1.1 Inleiding ................................................................................................................................ 67
3.1.2 Verslaving ............................................................................................................................. 67
3.1.3 Gecontroleerd gebruik van roesmiddelen (drugs): drugs en zelfcontrole ........................... 71
3.2 Gezondheidspromotie, ziektepreventie en evaluatie ................................................................. 76
3.3. Tabak: epidemiologie, wetgeving en rol van de tabaksindustrie ............................................... 82
3.4 Jongeren en alcohol..................................................................................................................... 88
3.4.1 Inleiding ................................................................................................................................ 88
3.4.2 Schadelijke effecten van alcohol .......................................................................................... 89
3.4.3 Preventie interventie systeem ............................................................................................. 90
3.4.4 INSEAD .................................................................................................................................. 91
3.4.5 Voorlichting .......................................................................................................................... 92
3.4.6 Beleid .................................................................................................................................... 93
3.5 Het verhaal van Adam en Eva...................................................................................................... 94
3.5.1 Inleiding ................................................................................................................................ 94
3.5.2 High, of toch niet …?............................................................................................................. 96
3.5.3 Hoe detecteren? ................................................................................................................. 102
1
, 3.5.4 Casuïstiek ............................................................................................................................ 103
3.6. Rilatinegebruik bij studenten ................................................................................................... 104
3.6.1 Inleiding .............................................................................................................................. 104
3.6.2 Literatuur ............................................................................................................................ 104
3.6.3 Medische informatie: bijsluiter .......................................................................................... 104
3.6.4 Medicalisering: ADHD als voorbeeld .................................................................................. 106
3.6.5 Resultaten doctoraatsonderzoek: het oneigenlijk gebruik van stimulerende medicatie bij
studenten .................................................................................................................................... 107
3.6.6 Discussie en aanbevelingen ................................................................................................ 110
1. Diversiteit
Evaluatie:
• Zelfstudie-opdracht!!
o Indienen = noodzakelijke voorwaarde voor deelname examen
• Examen:
o 60 MCQ
o 4 open vragen (1 vraag uit elk onderdeel) (opm.: in tweede zit enkel dit)
o Puntenverdeling: 50/50
Onderdelen:
• Medische sociologie (verslavingen, alcohol-, drugs- en tabaksgebruik)
• Medische psychologie (ontwikkeling en persoonlijkheid)
• Diversiteit
• Medische ethiek (inleidend)
→ spelen allemaal mee bij consult van een patiënt.
5 basis stellingen:
1. De medische situatie als menselijke ontmoeting: de arts-patiëntrelatie
2. De mens is een biopsychosociaal wezen
3. De mens is een resultante van een ontwikkeling
4. De mens is exponent van zijn cultuur
5. Interdisciplinair handelen!
1.1 Van micro naar macro: arts-patiënt in de maatschappij
Micro (arts – patiënt) Macro (arts – patiënt in maatschappij)
• Caleidoscoop • Kruispuntdenken
• Ijsberg • Kijken naar ziekte/gezondheid
• Bewustzijn • Eerlijke gezondheidszorg
1.1.1 Van caleidoscoop tot kruispuntdenken
Caleidoscoop
→ dimensies (identiteit)
Verschillen en gelijkenissen hangen af van de context, situatie en interactie → elke beweging brengt
een verschillende beeld.
LET OP: dimensies zijn dynamisch!
• Interdynamische dimensie:
o = variaties over verschillende domeinen
o Vb. identiteit als arts vs identiteit als ouder aan de schoolpoort
• Intradynamische dimensie:
o = variaties binnen eenzelfde dimensie
o Vb. iemand geboren in België met Indonesische roots, maar als ze in Canada woont
zegt ze dat ze van België komt
Kruispunt denken
→ mensen hebben verschillende sociale plaatsen o.b.v. verschillende identiteiten & reflecteren ook
verschillende mate van macht en privileges.
• Beschrijvend
o = sociale ordeningstypes/dimensies
o Sturen ons gedrag/denken
o Dynamisch, contextgebonden
• Betekenis
o Reële impact
o Nadelen/voordelen (privileges)
o Dynamisch
• Multidimensioneel perspectief
o = kijken hoe dimensies op elkaar inspelen
1.1.2 Van ijsberg tot ziekte en gezondheid
Algemeen
• Vb. iemand komt altijd te laat = topje van de ijsberg
MAAR wat zijn de onderliggende redenen hiervoor? = onderliggende
deel van de ijsberg
• LET OP: ook kijken naar jezelf → wat maakt dat je iets vervelend vindt?
o → kijkt met een bepaalde bril naar iemand!
• Ijsberg is ook ergens in gelegen!
o Als je als arts laagdrempeliger bent → legt ijsberg van andere persoon in warm water
→ smelt → zal meer vertellen
o Opm.: door corona veel koudere omgeving voor kinderen → ijsberg bevriest
3
, • Algemeen: eigen mening geven = positief ontvangen door omgeving.
o Let op: meestal - niet altijd te veralgemenen.
Verklaringsmodellen
1. Ziekte/gezondheid in culturen*
Collectivistisch-groep Individualistisch
Plaats kennen Uitleg/overlegmodel
Rolverschil man-vrouw Man-vrouw gelijk
Wereld-natuur niet beheersbaar Wereld-natuur is beheersbaar
Ziekte overkomt je Ziekte heeft oorzaak, beheersbaar
Dokter geneest je Je kunt er zelf veel aan doen
Psychisch = bovennatuurlijk Psychisch = persoonlijk
Communicatie Communicatie
• Impliciet • Direct, expliciet
• Taboes ontwijken • Taboes benoemen
• Eer boven ‘feiten’ • ‘feiten’ boven ‘aanzien’
*culturen = het geheel van gebruiken, waarden en normen van een bepaalde groep, op een bepaalde
plaats, in een bepaalde tijd.
2. Zes dimensies van culturen (Hofstede)
→ ontwikkeld om dieperliggende drijfveren van cultuur te vergelijken met andere
culturen op de wereld.
• (1) Machtsafstand
o = mate waarin de minder machtige leden van de instelling
verwachten en accepteren dat de macht ongelijk verdeeld is.
▪ Grote machtsafstand: acceptatie van hiërarchische
volgorde
▪ Kleine machtsafstand: streven naar machtsvereniging en
eisen rechtvaardiging voor machtsongelijkheden
o Betreft: gelijkwaardigheid tussen individuen in een samenleving.
• (2) Individualisme
o = mate waarin onderlinge onafhankelijkheid binnen een maatschappij tot stand
wordt gehouden.
o Onderscheid
▪ Individualistische samenleving: zorg voor zichzelf en direct familie
▪ Collectivistische samenleving: zorg voor elkaar in ruil voor loyaliteit
• (3) Masculiniteit
o Onderzoekt wat mensen motiveert:
▪ Masculiniteit → de wil om de beste te zijn
• Voorkeur voor: prestatie, heldhaftigheid, assertiviteit, materieel
succes
▪ Feminiteit → houden van wat je doet
• Voorkeur voor: relaties, bescheidenheid, zorg voor de zwakken,
kwaliteit van leven
• (4) Onzekerheidsvermijding
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur stabiloboss. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.