Notes de cours
Deontologie uitgebreide lesnota's
- Cours
- Deontologie (BKULC05D6C)
- Établissement
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
- Book
- Wat ik ervan begrijp
Getranscribeerde lesnota's. 16/20 behaald.
[Montrer plus]
Livre connecté
Titre de l’ouvrage:
Auteur(s):
- Édition:
- ISBN:
- Édition:
Aperçu du contenu
DeontologieInhoudstafel
1. INLEIDING............................................................................................................................................... 1
1.1 INTRODUCTIE...................................................................................................................................................... 1
1.2 CURSUSMATERIAAL ............................................................................................................................................. 1
1.3 EXAMEN ............................................................................................................................................................ 1
2. TUCHT VERSUS DEONTOLOGIE ................................................................................................................ 1
2.1 TUCHT .............................................................................................................................................................. 2
2.2 DEONTOLOGIE .................................................................................................................................................... 6
3. DE ROL VAN DE ADVOCAAT ................................................................................................................... 11
3.1 INLEIDING: CHARLES FRIED – LAWYER AS FRIEND ..................................................................................................... 11
3.2 BREDERE CONTEXT ............................................................................................................................................ 11
3.3 DE GOEDE VRIEND ............................................................................................................................................. 15
3.4 KEUZEVRIJHEID ................................................................................................................................................. 17
4. DE JUISTE LEVENSHOUDING – DURVEN EN ZIJN...................................................................................... 19
4.1 ANGST VOOR VERTROUWEN ................................................................................................................................ 19
4.2 OPTIMISME EN RELATIVERING .............................................................................................................................. 20
4.3 DURVEN KIEZEN VOOR HET TOEVAL ....................................................................................................................... 23
4.4 BELANGELOZE AANDACHT ................................................................................................................................... 24
5. DEONTOLOGIE EN DISCIPLINE IN JUSTITIELAND: OMDAT HET MOET OF OMDAT HET HOORT? ................. 27
1. HET GEGEVEN: DE NATUURLIJKE TRAAGHEID VAN HET RECHT ....................................................................................... 27
2. DE ADVOCAAT: DE VRIEND VAN ZIJN CLIËNT .............................................................................................................. 27
3. DE RECHTER: EEN MOEDER VOOR DE PARTIJEN .......................................................................................................... 28
4. DE PARKETMAGISTRAAT: EEN MENSENVRIEND .......................................................................................................... 28
5. DE WETGEVER .................................................................................................................................................... 28
6. VERWOORDINGSPROBLEMEN VAN MORAAL EN RECHT ................................................................................................ 29
7. TEN TWEEDE MALE: HOE PROFESSIONELE ETHIEK INTEGREREN IN HET RECHT ? ................................................................. 29
8. BESLUIT: HET MOET EN HET HOORT SNELLER TE GAAN, EN HET RECHTSONDERWIJS KAN DAARBIJ HELPEN .............................. 30
6. GESCHIEDENIS EN TOEKOMST VAN DE WERELDBURGER ......................................................................... 31
6.1 ZEKERHEID, VERTROUWEN EN RESPECT .................................................................................................................. 31
6.2 HISTORISCH BEWUSTZIJN EN STAATSBURGERSCHAP - DE MODERNE STAAT.................................................................... 34
6.3 WERELDBURGERSCHAP, EEN GEWONE DEUGD - DE INTERNATIONALE RECHTSSTAAT ....................................................... 37
6.4 ACTUELE TOEPASSING: DE RECHTSTAAT ................................................................................................................. 39
7. REGLEMENTERING VAN HET VRIJ BEROEP .............................................................................................. 51
7.1 INLEIDING ........................................................................................................................................................ 51
7.2 PROBLEMEN MET HET VRIJ BEROEP: DE IMPERFECTE INFORMATIE ............................................................................... 52
7.3 DE ADVOCATUUR .............................................................................................................................................. 55
7.4 MONOPOLIE OF TITELBESCHERMING ..................................................................................................................... 57
7.5 REDENEN OM HET VRIJ BEROEP TE REGELEN............................................................................................................ 65
7.6 VOORWAARDEN TITELVERKRIJGING ....................................................................................................................... 66
7.7 DEONTOLOGISCHE BASISREGELS ........................................................................................................................... 70
7.8 WAAROM DEONTOLOGIE? .................................................................................................................................. 72
8. DE CATEGORISCHE IMPERATIEF VAN DE LIEFDE ...................................................................................... 77
8.1 BEGRIP ............................................................................................................................................................ 77
8.2 LINK MET DEONTOLOGIE ..................................................................................................................................... 78
8.3 TOELATING EN UITOEFENING VAN HET BEROEP ........................................................................................................ 80
I
,9. CODEX DEONTOLOGIE DOOR DE ORDE VAN DE VLAAMSE BALIES ........................................................... 85
9.1 INLEIDING ........................................................................................................................................................ 85
9.2 WELKE DEONTOLOGIE WAAR? ............................................................................................................................. 97
9.3 DEEL I: ESSENTIËLE PLICHTEN VAN DE ADVOCAAT .................................................................................................... 98
HOOFDSTUK I.1: ESSENTIËLE PLICHTEN ........................................................................................................ 98
HOOFDSTUK I.2: ONAFHANKHELIJKHEID ...................................................................................................... 99
HOOFDSTUK I.3: HET BEROEPSGEHEIM ...................................................................................................... 106
9.4 DEEL II: TOEGANG TOT HET BEROEP, STAGE EN VORMING ....................................................................................... 112
HOOFDSTUK II.1 DE STAGE ......................................................................................................................... 112
HOOFDSTUK II.2 DE BEROEPSOPLEIDING ................................................................................................... 119
HOOFDSTUK II.3 PERMANENTE VORMING ................................................................................................. 119
HOOFDSTUK II.4 ADVOCATEN DIE ONDERDAAN ZIJN VAN EEN LIDSTAAT VAN DE EU EN LEDEN VAN
BUITENLANDSE BALIES ................................................................................................................................ 119
9.5 DEEL III: UITOEFENING VAN HET BEROEP VAN ADVOCAAT ....................................................................................... 120
HOOFDSTUK III.1 RELATIES TEN AANZIEN VAN CLIËNTEN .......................................................................... 120
HOOFDSTUK III.2 RELATIES TEN AANZIEN VAN ADVOCATEN ..................................................................... 128
HOOFDSTUK III.5 RELATIES TEN AANZIEN VAN DERDEN ............................................................................ 134
HOOFDSTUK III.6. INSOLVENTIE .................................................................................................................. 135
9.6 DEEL V. ORGANISATIE VAN HET KANTOOR ........................................................................................................... 137
9.7 DEEL X. GEDRAGSCODE VOOR EUROPESE ADVOCATEN............................................................................................ 138
II
, 1. Inleiding
1.1 Introductie
Het gaat in dit vak over de deontologie van de jurist. Jurist is natuurlijk maar een van de vele
beroepsuitoefeningen die denkbaar is. Er is de arts, er is de architect, er is de bedrijfsrevisor, er is de
accountant, er is de belastingconsultant, er is de apotheker, er is ook de dierenarts, … en zo kunnen
we nog een tijdje voortgaan. Jurist is maar een van de professies maar het is precies om het vak
overzichtelijk te houden dat we ons daartoe beperken.
Daarnaast gaat het over de deontologie van de jurist. Het gaat dus over datgene wat goed en slecht is
als men een beroepshandeling stelt en welke beroepshandeling moet verkozen worden. We gaan niet
alleen als voorwerp de deontologie van de jurist nemen, maar we gaan er ook op een juridische manier
over spreken. Ik ben geen moraalfilosoof en dus in die zin is het mij niet gegund om u moraalfilosofie
te geven, of de moraal van de jurist te spreken. Het gaat over een juridische vertaling van wat een
jurist in bepaalde omstandigheden best doet en best laat.
1.2 Cursusmateriaal
Studenten bij het begin van een cursus vragen doorgaans wat hun cursusmateriaal is. Ik heb de
gewoonte om een aantal slides of documenten ter beschikking te stellen via Toledo. Dat zal dit jaar
niet anders zijn. Daarnaast is er dit jaar een nieuwigheid. Ik heb een boekje geschreven en dat boekje
heet “Wat ik ervan begrijp”. Het is beëindigd eind 2018 en het is dus niet up to date in die zin dat het
geschreven is voor Trump de verkiezingen verloor, dat het geschreven is voordat de coronacrisis
uitbrak. Maar het is toch behoorlijk actueel. Ik zal u een aantal readings geven uit dat boekje en een
aantal readings van op Toledo.
1.3 Examen
Het is examen is een examen dat open boek is en waar je dus alles, inclusief je nota’s, mag meebrengen
om op de vragen die u schriftelijk zullen gesteld worden en waarop u schriftelijk mag antwoorden, te
kunnen beantwoorden.
2. Tucht versus deontologie
In het eerste college zou ik mij willen bezighouden met het onderscheid tussen tucht en deontologie.
U weet dat in de curricula van de jurist het vak van tuchtrecht eigenlijk bijna nooit voorkomt. Bij
tuchtrecht denkt u aan militair tuchtrecht, denkt u aan tuchtrecht van de KU Leuven dat nu is toegepast
op een aantal studenten in het zogenaamde Reuzegomverhaal, of u denkt aan het tuchtrecht dat op
een school bestaat of in de ambtenarij. Tuchtrecht is een in de juridische opleiding fel onderbelichte
tak van het recht en dat is jammer want die onderbelichting brengt ook met zich mee dat er een zekere
onderontwikkeling is van dit recht. Dat wil zeggen dat het weinig bekend is en dat het niet alleen weinig
bekend is maar dat het ook weinig verfijnd is. In vergelijking met het strafrecht staat het tuchtrecht
nog in z’n kinderschoenen.
Velen hebben tucht en deontologie gelijkgesteld, identiek gesteld. En nochtans zijn dit in mijn gevoel
verschillende domeinen die moeten onderscheiden worden. En ik ga proberen dat in dit eerste college
toe te lichten en u dan vragen om tegen het volgende college de eerste drie hoofdstukken te lezen van
het boekje “Wat ik ervan begrijp” dat u tegen die tijd aangeschaft zal hebben, en dan gaan we die
bespreken.
1
, 2.1 Tucht
Laat me eerst ingaan op tucht en deontologie. Wat is tucht? Tucht is wat wij nodig hebben om zelf te
bestaan als mens en wat nodig hebben om samen te bestaan als sociale wezens. Zelf te bestaan als
mens: zonder zelftucht kom ik niet ver.
Wat bedoel ik met zelftucht? Daarmee bedoel ik dat je jezelf aan een aantal disciplinaire regels
onderwerpt om je als mens in stand te houden. Heel eenvoudige regels zoals: sta ik op en zo ja,
wanneer sta ik op? Ga ik slapen en zo ja, wanneer ga ik slapen? Poets ik mijn tanden en wanneer poets
ik mijn tanden? Kleed ik mij aan of kleed ik mij niet aan? En als ik mij aankleed, wanneer kleed ik me
dan aan? Zelftucht is het begin van elke menselijke geslaagde activiteit.
Auteurs, schrijvers die doorgaans een nogal romantische en liederlijke reputatie hebben staan meestal
relatief vroeg op en zitten dikwijls om 8u aan hun schrijftafel. Er zijn er zelfs die van 8 tot 5 naar een
aparte plaats gaan, naar een appartement, naar een bureau, die niet in hun huis gevestigd is om het
gevoel te hebben dat ze gaan werken en om die uren geconcentreerd aan het schrijven te besteden.
Als je dat optelt, van 8 tot 5, dan zit je al vlug aan 9 uur denk ik en 9 uur is veel als je achter schrijftafel
wilt doorbrengen. Vanaf 5u s middags kan je nog ontzettend veel andere dingen doen. Je kan eten, je
kan op stap gaan, je kan naar een film kijken, je kan een boek lezen. Maar wie van 8 tot 5 ernstig
doorwerkt, die heeft iets gedaan. Dan is de vraag: hoe ga ik zo tegen 8u ongeveer aan de slag? Ga ik
ontbijten? Ga ik mij wassen voordien? Of ga ik dat allemaal zo laten? Ga ik de krant lezen? Maar als ik
ontbijt, mij was, de krant lees, dan is het al vlug half 9, 9 uur als ik pas om half 8 ben opgestaan dus
misschien moet ik dan wel om 7u opstaan.
Elke geslaagde oefening begint bij gezonde zelfdiscipline. Nu, u gaat mensen ontdekken die zeer
succesvol zijn en die alleen ’s nachts kunnen schrijven. U gaat mensen ontdekken die zeer succesvol
zijn en die tot de middag in hun kamerjas rondlopen. U gaat allerlei tegenvoorbeelden vinden van wat
een normale discipline hoort te zijn. Betekent dat dan dat dat mensen zijn die verkeerd bezig zijn? Wat
mij betreft doet iedereen met zijn zelfdiscipline precies wat hij wil, maar bij de meeste mensen helpt
het om zich aan bepaalde regels te houden om een goed gevoel te krijgen. En om zichzelf ’s avonds te
kunnen gunnen van nog een boek te lezen, van een pint te drinken, van op stap te gaan, van een film
te kijken, of van nog wat na te lezen om de volgende dag beter voor te bereiden. Maar om in elk geval
de dag behoorlijk te beginnen en behoorlijk af te ronden.
Die zelfdiscipline is belangrijk en het is ook belangrijk dat je die bijbrengt aan kinderen wanneer ze
worden opgevoed. Zonder die discipline zijn heel veel mensen verloren. Maar natuurlijk, die
zelfdiscipline is maar een klein stukje van het verhaal van discipline. We hebben vooral discipline nodig
in onze onderlinge contacten. Als we afspreken om te vergaderen bijvoorbeeld op een bepaald uur en
we moeten 20 minuten wachten op iemand, dan is dat niet aangenaam voor degene die op tijd zijn.
Als we afspreken om vergadering nooit langer dan drie uur te laten duren en ze duurt steevast een uur
of vijf, dan is dat niet aangenaam voor degenen die erop rekenen dat ze na die drie uur vrij zullen zijn
en een andere activiteit kunnen aanvatten. Als wij samen vergaderen, is het aangenaam dat iemand
die vergadering leidt en binnen zekere banen leidt. Persoonlijk ben ik altijd voorstander geweest, maar
dat is meestal praat voor de vaak in dit land, dat men zijn spreektijd beperkt. Er zijn weinig mensen
die, wanneer ze het woord krijgen, drie minuten op een zinvolle manier kunnen vullen zonder in
herhaling te vallen, zonder herhaaldelijk “euh” te zeggen. Zonder opnieuw te starten, zonder zich te
hernemen enz. Een goede interventie van drie minuten is zeldzaam. Maar wat wij zien, bijvoorbeeld
in de Belgische politieke traditie, is dat mensen gewoon het woord nemen en in het parlement, om
maar een voorbeeld te geven, zo lang praten als ze zin hebben. Wanneer dat beperkt wordt tot twee
min, tot drie min, dan is dat een uitdaging die verplicht tot bondigheid en die verplicht tot
kernachtigheid. Dat zijn volgens mij belangrijke regels om in acht te nemen wanneer men probeert om
op een gedisciplineerde manier samen te werken, samen te vergaderen.
2
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur CharlotteWeynants. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
52510 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans
