H19 DNA
19.1 DNA compact verpakt in chromosomen
Je DNA bevat alle informatie voor het maken van de eiwitmoleculen die nodig zijn
voor het goed functioneren van je lichaam. DNA-moleculen bestaan uit twee
strengen (dubbelstrengs), opgebouwd uit 50-250 miljoen bouwstenen. Twee
strengen in spiraalvorm gedraaid tot dubbele helix. Bouwstenen van
DNAnucleotiden. Ze bestaan uit:
- Fosfaatgroep
- Suikermolecuul
- Nucleïnebase
In een DNA molecuul is steeds de fosfaatgroep van het 5’ C-atoom verbonden
met het 3’ C-atoom. De richting van beide strengen is tegengesteld dus het 5’
einde van de ene streng ligt naast het 3’ einde van de ander.
Fosfaatgroepen en suikermoleculen vormen de zijkanten van DNA-wenteltrap.
Daartussen zitten twee gekoppelde nucleïnebasen (basenparen)verbonden door
waterstofbruggen. Hiervan heb je er vier:
1. Adenine (A)
2. Cytosine (C)
3. Guanine (G)
4. Thymine (T)
Tussen A en T zijn er twee H-bruggen en tussen G en C zijn er drie.
In RNA is thymine vervangen door uracil. Dus tegenover de A komt een U. Ook
heeft RNA het suikermolecuul ribose ipv deoxyribose.
De volgorde van de nucleïnebasen in een gen levert de genetische code voor een
erfelijke eigenschap.
Het DNA in een celkern is beschermd door eiwitten. Belangrijke rol hierbij zijn
histonen. Een streng van 146 basenparen is twee keer om een bol gewikkeld, die
bestaat uit acht histonen. Een extra los histon houdt het geheel bijeen.
Fosfaatgroepen hechten hierbij aan de histonen. De gevormde structuur heet een
nucleosoom. Deze nucleosomen binden en er ontstaat een dikke
chromatinedraad. Deze draad plooit en wikkelt tot een spiraal. Samen met
spiralen van andere chromosomen vormt dit het chromatine in de celkern. Bij
kerndeling verdubbelt het DNA in de S-fase en rolt de verdubbelde
chromatinedraad verder op tot een compact verdubbeld chromosoom.
Als een celkern met kernlichaampje (nucleolus) zichtbaar wordt gemaakt met een
elektronenmicroscoop is in de lichte gebieden de chromatinedraad minder
gespiraliseerd dan in de donkere gebieden. In het kernlichaampje onstaan uit het
RNA en ribosomale eiwitten de ribosomen voor in grondplasma bij translatie.
Mitochondriaal DNA is crikelvormig. 13 genen die hier op het mtDNA liggen
bevatten informatie voor de vorming van enzymen nodig bij de laaste stap van
de dissimilatie van glucose. Hierbij ontstaan zuurstofmoleculen die het mtDNA
kunnen beschadigen. Dit zorgt voor mutaties. Met de leeftijd komen er meer
, mutaties waardoor cellen onvoldoende energie kunnen bijmaken. Dit is een
mogelijke oorzaak van veroudering.
In centromeren en telomeren is de chromatinedraad sterk gespiraliseerd, hier
liggen geen genen. 90% van het DNA bevat geen genen dit noem je niet-
coderend DNA. Hier vindt dus geen genexpressie plaats.
19.2 DNA-verdubbeling
Wetenschappers denken dat veroudering komt doordat het aantal mutaties in het
DNA toeneemt. Reactieve O2 - moleculen in de mitocondriën kunnen in het
grondplasma en de celkern terechtkomen. In de kern reageren ze met kernDNA
wat voor beschadiding kan leiden. DNA-herstelsystemen reparen deze
beschadigde nucleïdebasen maar dit is niet voor 100%. Er zijn verschillende
soorten puntmutaties
Substitutie: in een delende cel wordt er een andere nucleïdebase
ingebouwd in het DNA van de dochtercellen.
Deletie: puntmutatie waarbij één basenpaaar uit het DNA-molecuul
verdwijnt.
Insertie: één extra basenpaar heeft zich in het DNA-molecuul genesteld.
Röntgenstraling, uv-straling en chemische stoffen verhogen de kans op mutaties
heten daarom mutagenen. Radioactieve straling veroorzaakt bruiken in DNA-
strengen en chromosoommutaties. Dit zijn veranderingen van grote gebieden in
DNA; deleties, inserties, duplicaties, inversies (omdraaien DNA delen) en ook
translocaties (deel van DNA bij ander chromosoom).
DNA-replicatie
Vooraf aan celdeling verdubbelen in S-fase de DNA-moleculen zodat elke
dochtercel alle chromosomen kan krijgen. Het proces DNA-verdubbeling heet
DNA-replicatie.
1) helicase enzymen verbreken de waterstofbruggen tussen de stikstofbasen
waardoor er tijdelijk twee enkelstrengs DNA-strengen ontstaan.
2) DNA polymerase zorgt voor de synthese van de nieuwe DNA-streng. Dit enzym
kan dit echter maar in 1 richting, van ‘3 ‘5. Beide strengen in het DNA hebben
een tegenovergestelde richting. Dus DNA-polymerase kan 1 streng aan een stuk
door kopieëren en de ander niet.
Op de andere streng wordt een RNA-primer geplaatst door het enzym primase.
Hier groeit het DNA in stukjes, de Okazaki-fragmenten, in tegengestelde richting
steeds vanaf een nieuwe primer.
3) Het 2e Okazaki-fragment groeit totdat het bij de primer van het 1 e Okazaki-
fragment komt. Het enzym DNA-polymerase 1 vervangt de RNA-primer door DNA
en het enzym DNA-ligase verbindt de losse stukken DNA met elkaar.
Nu is de DNA-replicatie compleet en elk nieuw DNA-molecuul bestaat dus uit een
oude en een nieuwe streng. https://www.youtube.com/watch?v=BgJk7HvcxFk
(vanaf 6.35)
Primase heeft helicase nodig om aan DNA te binden en een primer te maken. Aan
de uiteinden van het DNA-molecuul koppelt het enzym helicase af, het primase
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur annekaan04. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.