EETSTOORNISSEN
1. EETSTOORNISSEN: WHAT’S IN A NAME?
Ø Men spreekt van eetproblemen niet te wijten aan een te geringe beschikbaarheid van voedsel
Ø Het gaat om een syndroom waarbij het gestoorde eetgedrag een centrale en betekenisvolle
component vormt
Wanneer afwijkend eetgedrag wordt vastgesteld…
Ø Nagaan of het gedrag optreedt in kamer van een stoornis die ook andere kenmerken heeft
© Eetprobleem = symptoom van somatische of psychiatrische AD
Ø Is gestoorde eetgedrag hoofdcomponent van een aparte stoornis
© Eetstoornis = syndroom
Ø Obsessie met eten lichaamsomvang en gewicht
Ø Zelfwaardegevoel hangt sterk samen met hoe ze hun eetgedrag al dan niet kunnen beheersen
Meest bekende: Anorexia Nervosa (AN) & Boulimia Nervosa (BN)
Ontstaan
Ø Combinatie psychische factoren, sociale factoren, biologische factoren en familiale factoren
Ø Vaak negatief zelfbeeld, weinig zelfvertrouwen, neiging tot perfectionisme
Ø Beginnen meestal in adolescentie of jongvolwassenheid
Ø Vaak in puberteit als reactie op vele veranderingen die door jongeren als angstaanjagend
ervaren worden
Ø Schokkende gebeurtenissen (fysiek geweld, incest, …) kunnen ook aanleiding zijn
Ø Westerse nadruk op slank en mooi lichaam
AN en BN tonen sterke overeenkomsten, MAAR ook duidelijke verschillen
Ø AN: te laag gewicht en duidelijke signalen van ondervoeding
Ø BN: normaalgewicht og overgewicht à ze vallen minder op omdat ze geen ‘afwijkend’
uiterlijk vertonen
Binge Eating Disorder (BED)/eetbuistoornis
Ø Minder bekend
Ø Gemiddeld 2-3 eetbuien/week
Ø Meestal overgewicht die moeilijk te behandelen is
Ø Vaak gepaard met negatief zelfbeeld dat wordt versterkt door niet onder controle krijgen
eetgedrag en gevoel van falen
1.1. ANOREXIA NERVOSA
1.1.1. DSM 5
A) Het beperken van energie-inname t.o.v. energiebehoefte, resulterend in een significant te
laag lichaamsgewicht voor de leeftijd, sekse, groeicurve en lichamelijke gezondheid
B) Een intense vrees om aan te komen/dik te worden, of persisterend gedrag dat
gewichtstoename verhindert, zelfs al heeft de betrokkene een significant te laag gewicht
, SIGNALEN
Ø Minder eten
Ø Alleen eten
Ø Cal tellen
Ø Laxantia
Ø Purgeren
Ø Zichzelf niet warm houden
Ø Overmatig bewegen
Ø Veel drinken
Ø …
C) Een stoornis in de manier waarop de betrokkene zijn/haar lichaamsgewicht/lichaamsvorm
ervaart, een onevenredig grote invloed van lichaamsgewicht/lichaamsvorm op het oordeel
over zichzelf, of het persisteren in het niet onderkennen van de ernst van het actuele lage
lichaamsgewicht
SIGNALEN
Ø Niet onderkennen van ernst ondervoeding
Ø Gewicht is bepalend voor eigenwaarde
Ø Negatieve lichaamsbeleving (losse kledij, continue metingen, …)
D) Amenorroe (afwezigheid van ten minste 3 achtereenvolgende menstruele cycli)
Lichaamsvet < 25% = stop menstruatie
KRITIEK
Ø Mannen menstrueren niet à libido daalt
Ø Pilgebruik moeilijk vast te stellen
Ø Bij jonge meisjes is menstruatie niet regelmatig
2 TYPES
RESTRICTIEVE TYPE/BEPERKENDE TYPE
Ø ‘Klassieke of zuivere anorexia’
Ø Gewichtsverlies die vnl tot stand komt door dieet houden, vasten en/of overmatige
lichaamsbeweging
EETBUIEN/PURGERENDE TYPE
Ø Recidiverende episoden van eetbuien of purgeergedrag
Ø Verliezen van gewicht door vasten, toename lichaamsbeweging, opwekken van braken of
gebruik van laxantia en/of diuretica
Ø Controleverlies: stemmingsschommelingen, impulsbeheersing daalt (automutilatie, woede-
uitbarstingen, verslavende middelen, …)
ANOREXIA
Ø Letterlijk “verminderde eetlust”, maar bij AN zeker geen gebrek aan eetlust
Ø Stuwende kracht achter doelgerichte weigering : extreme angst om in gewicht of omvang toe
te nemen, zelfs bij ondergewicht
Ø Aanwezigheid van gestoord lichaamsbeeld
© Zelfs bij extreme uitgemergelde toestand kunnen zij hun gewicht als te zwaar
beoordelen
, BMI
Ø In praktijk BMI (Body Mass Index) gehanteerd om mate van gewichtsverlies/ontoereikend
gewicht vast te stellen
Ø BMI <17,5 = gewichtsklasse AN
Ø Rekening houden met feit dat AN vaak bij adolescenten ontstaat, terwijl de BMI bereknd is
op volwassen populatie
1.1.2. LICHAMELIJKE KENMERKEN
Ø Amenorroe
© Als menstruatie op 16-jarige leeftijd (of later) nog niet is opgetreden = primaire
amenorroe
Ø Droge huid, lanugohaar, haarverlies, gedaalde lichaamsT°, hypotensie, obstipatie
Ø Labo: hypoK, andere elektrolytenstoornissen, hypoglycemie en dehydratatie
Ø Tekort aan K = levensgevaarlijk à Optreden hartritmestoornissen
© Deze afwijkingen t.g.v. AN maken het noodzakelijk deze pt. regelmatig lichamelijk te
gaan controleren
Ø Maag krimpt à steeds minder voedsel kunnen verteren
© Sommigen ontwikkelen reflux
Ø Ontwikkelen osteoporose
Ø Ontwikkelen fertiliteitsproblemen
Ø Gestoorde leverfunctie
Ø anemie
1.1.3. PSYCHOLOGISCHE KENMERKEN
Ø Ouders vermelden dat jongere met AN vaak minst problematische was
Ø Uit OZ blijkt dat groot deel ook nog met andere psychiatrische AD te kampen heeft
© Meest frequent = depressie
o Ander OZ geeft eerder aan dat depressieve sympt. gevolg zijn van AN
© Klein deel = persoonlijkheidsstoornis
© Suïcidaliteit
© Automutilatie
Ø AN ptn. worden vaak omschreven als
© Ambitieus, perfectionistisch, conformistisch en vertonen hoog streefniveau en goede
prestaties op school en met sport
© Zeer sociaal, vaak ernstig, tonen empathie en bang voor kritiek
© Bevestiging en waardering van anderen = zeer belangrijk
© Dwangmatige persoonlijkheidstrekken vnl naar voeding toe, maar kan ook bij
sporten, handen wassen, …
1.1.4. GEZINSKENMERKEN
Ø Vaak hechte gezinnen met zwakke grenzen tss gezinsleden en met ongezonde coalities
Ø Generatiegrens = vaag à kinderen worden vaak betrokken in ouderlijke
conflicten/huwelijksmoeilijkheden
Ø Gezinnen zijn sterk kindgericht en overprotecties
Ø Vanuit sterke gevoelens van afhankelijkheid van ouders à angst scheiding, angst
onbekende en nieuwe ervaringen
