Hoofdstuk 1: Embryologie van het centraal zenuwstelsel
1. Algemene gegevens en vroegtijdige ontwikkeling
Einde 3e week: ectoderm aan dorsale zijde van het embryo een verdikking = neurale plaat. Stulpt in
als neurale groeve. Verdiept verder en de neurale wallen die de groeve begrenzen groeien geleidelijk
naar elkaar toe en snoeren toe → neurale buis = neurulatie. Begint ter hoogte van het halsgedeelte
en zet zich verder naar craniaal en caudaal. Neurale buis ontwikkelt tot encefalon of hersenen aan
rostraal einde en medulla spinalis of ruggenmerg over rest.
Aanvankelijk blijft de buis nog open (in verbinding met amnionholte): neuroporus anterior en
posterior. Verdwijnen en buis omsluit een centrale met vocht gevulde ruimte. Rostraal 3
hersenblaasjes onderscheiden: prosencefalon, mesencefalon en rhombencefalon.
Beide zijden neurale buis: aantal cellen van de neurale plaat → crista neuralis (neurale lijst cellen).
Hieruit ontstaan opzij van het ruggenmerg en hersenstam de sensibele ganglia van spinale en
craniale zenuwen. Andere migreren en vormen viscerale ganglia, paraganglia, Schwann cellen en
melanocyten. Wand neurale buis: neuro-epitheelcellen: delen, migreren, differentiëren en
oorsprong van alle neuronen, macro-gliacellen (astrocyten, oligodendrocyten) en ependymcellen.
Wand neurale buis (op ruggenmerg niveau) 3 zones:
- Ventriculaire zone (neuro-epitheliale cellen)
- Mantelzone (neuronen komen hierin terecht)
- Marginale zone (uitlopers van neuronen)
Aparte populatie neuro-epitheliale cellen ontwikkelt primitieve gliacellen. Allen gevormd?
Differentiatie van ventriculaire zone tot ependym.
2. Embryologie van het ruggenmerg
a. Segmentaire ontwikkeling
Cellen in mantelzone ontwikkelen heel snel → laterale celmassa’s die uitpuilen in lumen. Centrale
holte wordt nauw kanaal. Longitudinale groeve (sulcus limitans) markeert verdeling in een dorsale
sensorische lamina alaris en ventrale motorische lamina basalis → H-vormige grijze stof. Marginale
zone = witte stof.
Cellichamen lamina basalis: somatomotorische cornu anterior en visceromotorische cornu lateralis
Cellichamen lamina alaris: cornu posterior → zuiver sensorisch
b. Topografische ontwikkeling
4e maand: discrepantie tussen groei wervelkolom en ruggenmerg. Wervelkolom groeit sneller.
Ruggenmerg reikt tot 2e lumbale wervel. Blijft wel vastgehecht tot uiteinde thv coccyx via streng die
geen zenuwweefsel meer bevat = filum terminale. Cauda equina: lange lumbale en sacrale spinale
wortels die zijn uitgetrokken tijdens ontwikkeling = progressieve denivellatie tussen oorsprong
spinale zenuw en uittredeplaats doorheen overeenkomstige foramina intervertebralia.
Dura mater en (sub)arachnoïdea ontwikkelen tot 3e sacrale wervel → lege durazak
(lumbaalpuncties!); Pia mater bedekt het ruggenmerg.
,3. Embryologie van het encefalon
3 blaasjes → 5 hersenblaasjes; prosencefalon → telencefalon (beiderzijds symmetrisch ontwikkelen
en hemisferische blaasjes vormen) en diencefalon; mesencefalon veranderd niet; rhombencefalon
→ metencefalon (pons en cerebellum) en myelencefalon.
Neurale buis blijft niet recht:
- Voorste cefalische kromming (mesencefalische kromming) thv het mesencefalon: rondom en over
het cefalische uiteinde van de notochorda: 3e hersenblaasje komt meest craniaal;
- Achterste cefalische kromming (pontine kromming) thv metencefalon en myelencefalon;
- Cervicale kromming op grens van het ruggenmerg en myelencefalon;
Lumen neurale buis → ventrikelsysteem van de hersenen
Telencefalon wordt gevormd door: grote invaginatie van de centrale holte vertrekkend van een
opening (foramen interventriculare van Monro) → 2 hemisferische, laterale ventrikels in verbinding
met de holte van de neurale buis thv het diencefalon (3e ventrikel). Centrale holte mesencefalon →
nauw verbindingskanaal (aquaeductus cerebri). Holte metencefalon en myelencefalon = 4e ventrikel
(staat in verbinding met centraal kanaal van het ruggenmerg)
a. Myelencefalon (toekomstige medulla oblongata)
Openvouwen laterale wanden naar ventraal en lateraal →
dekplaat verdunt → dilatatie centrale holte (fossa
rhomboidea) = 4e ventrikel ontstaat. (‘openen boek’)
Sensorische craniale zenuwkernen (uit lamina alaris) komen
dorsolateraal van de motorische craniale zenuwkernen (uit
lamina basalis → ligt venteromediaal)
Vanuit lamina alaris: neuronen naar ventrolateraal onderste
olijfkern (nucleus olivaris inferior) → nauwe verbindingen
met cerebellum via pedunculus cerebellaris inferior.
Naast mediaanlijn: piramidale baan: vezels die vanaf cortex
cerebri naar hersenstam en ruggenmerg lopen
(corticobulbaire en corticospinale vezels)
b. Metencefalon (toekomstige pons)
Gekenmerkt door ontwikkeling cerebellum (kleine hersenen)
en ponskernen. Cerebellum: coördinatie van bewegingen.
Ontstaat beiderzijds uit dorsale delen van laminae alares.
Promineren eerst opzij van de dakplaat in 4e ventrikel,
groeien in dorsale richting, verenigen zich in de mediaanlijn
en vormen de onpare vermis van het cerebellum. Uit de rest
van de uitgroei → twee cerebellaire hemisferen.
Ventraal: uitgroei en verdikking = protuberantia of pons. Pons
bevat nuclei pontis, die ontstaan door migratie naar ventraal
van neuronen uit lamina alaris. Axonen nuclei pontis (input
van somatomotorische cortex cerebri via corticopontine
vezels) naar contralaterale cerebellaire schors: vormen
pedunculus cerebellaris medius (= pontocerebellaire
verbindingen) → motoriek controleren
2
, Cerebellaire schors, innerveert de intracerebellaire kernen = nucleus dentatus, fastiguus, globosus
en emboliformis = outputcentra van cerebellum en naar andere delen van het CZS projecteren. Die
kernen ontstaan uit cellen van de lamina alaris.
Onder bodem 4e ventrikel (vanuit lamina alaris en basalis) de sensorische en motorische kernen. Ook
dalende en stijgende vezelbanen. Tussen nuclei pontis: vezelbundels van de corticospinale banen.
Corticobulbaire vezels: alle mogelijke vezels die van gelijk waar uit de cortex vertrekken en gelijk
waar eindigen in de hersenstam (bulbus). Verbindingen tussen cortex en eindigen in craniale
zenuwkernen in hersenstam (= 2e betekenis).
Laterale uitbouw van het cerebellum blijft continuïteit vormen met laterale wand primitieve neurale
buis via 3 pedunculi cerebellares.
- Pedunculus cerebellaris superior verbinding met mesencefalon (nucleus ruber)
- Pedunculus cerebellaris medius verbinding met nuclei pontis
- Pedunculus cerebellaris inferior verbinding met nucleus olivaris inferior
c. Mesencefalon
Eerst: hoogstgelegen punt en meest volumineus. Later: niet
echt verder ontwikkelen → kleinste deel, overdekt door
andere structuren (valt niet open). Graduele verdikking wand
→ reductie centrale holte tot aquaeductus cerebri.
Uit lamina alaris: tectum mesencefali → colliculi superiores
en inferiores. 4 colliculi samen = lamina quadrigemina (4
heuvelplaat). 2 colliculi superiores: visuele systeem;
inferiores: auditieve systeem. Uit lamina alaris ook cellen van
de periaquaeductale grijze stof en sensorische kernen van
craniale zenuwen.
Uit lamina basalis: pedunculi cerebri → tegmentum en pes
pedunculi (crus cerebri). Tegmentum: motorische kernen van de craniale zenuwen die onmiddellijk
ventraal van de periaquaeductale grijze stof liggen en de ventraal hiervan liggende belangrijke
schakelkernen: substantia nigra en nucleus ruber. Ventraal substantia nigra: pes pedunculi (vezels
van corticobulbaire en corticospinale baan).
Substantia nigra: afsterven cellen? Ziekte van Parkinson! Hebben heel veel melanine → ontkleuren
van locus niger bij ziekte.
Nucleus ruber: rood door hoog ijzergehalte.
Lemniscus lateralis maakt deel uit van het auditief systeem. Verbind de cochleaire kernen met CI.
Daarom zijn ze dus niet aanwezig op niveau CS.
d. Diencefalon
Door laterale wanden van diencefalon loopt vanaf aquaeductus cerebri tot foramen van Monro de
sulcus hypothalamicus (gelijkaardig aan sulcus limitans). Geen lamina basalis en alaris meer! In
wand: neuronen verder ontwikkelen (dorsaal van sulcus het meest!) → Massa grijze stof die in het
lumen uitpuilt. Wordt doorkruist door vezels afkomstig uit de cortex (capsula interna): verdeling in 2
- Volumineuze segment (geplakt tegen ventrikelwanden): thalamus en corpus geniculatum
laterale (visueel) en mediale (auditief). Thalamus is belangrijk schakelcentrum met talrijke
motorische en sensorische kernen. 2/3 van de mensen: thalami in het midden met elkaar
verkleefd via adhesio interthalamica.
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur gnk567. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,79. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
