Juridat
Inleiding sociaal recht
1 Wat is sociaal recht?
1.1 Sociale wetgeving?
Geen duidelijk afgebakend geheel
▪ Onoverzichtelijk => meerdere rechtsbronnen:
> Wetten / decreten / ordonnanties
• bv. Arbeidsovereenkomstenwet van 3 juli 1978 => Bijlage 11 Handboek
> Koninklijke besluiten / Ministeriële besluiten
> Rechtspraak / rechtsleer / gewoonte / gebruik
> Collectieve arbeidsovereenkomsten (“CAO’s”)
= een schriftelijke overeenkomst waarin afspraken over arbeidsvoorwaarden staan.
Bijvoorbeeld over loon, toeslagen, betaling van overwerk, werktijden, proeftijd,
opzegtermijn of pensioen. Een cao geldt voor een grote groep mensen.
= minimumloon
> Arbeidsreglement
= rechten en plichten van werkgever en werknemer. Het is een praktische vertaling van
de afspraken die in de arbeidsovereenkomst staan.
= WN ook inspraak hierin
= criteria die het loon bepalen, wijze en tijdstip van uitbetaling, gegevens
= vaak opgesteld door een voorbeeld, gewoon dingen aanpassen
= vaak door sociaal secretariaat
> Arbeidsovereenkomst
= de afspraken tussen alle werknemers en 1 werkgever. U heeft een arbeidsovereenkomst
(arbeidscontract) als u in dienst bent van een werkgever en loon krijgt. U bent dan in
loondienst. Dit heet ook wel dienstverband of dienstbetrekking.
= arbeidstijd, plaats, loon, maaltijdscheques, bedrijfswagen, premie, verlofdagen….
= individueel per werknemer
1
,Constant onderhevig aan evolutie
- Voorbeelden
- Sociaal strafwetboek (2011)
- Eenheidsstatuut (2014) : nieuwe opzegtermijnen
- Re-integratie langdurig zieken (2017)
- Coronamaatregelen (2020)
- …
1.2 Sociaal strafwetboek => Deel 11 - handboek p 513
• Uitgangspunt: van toepassing op WG
• Inhoud:
- Inbreuken op arbeidsrecht en sociale zekerheid
- Bevoegdheden van de inspectiediensten
- Procedureregels
- Sancties => 4 sanctieniveaus
1.2.1 Inspectiediensten
20 tal in België
• Federale en regionale inspectiediensten
- Toezicht op de sociale wetten (zgn. arbeidsinspectie)
▪ Arbeidstijden (overuren!), sociale documenten, arbeidsdocumenten, correcte
verloning enz.
▪ Als correct voor de WN
- Toezicht welzijn op het werk
▪ Arbeidsongeval, Corona, veilige werkomgeving
- RSZ
▪ Oogpunt overheid, krijgt overheid geld waar ze recht op hebben
▪ Niet-betalen sociale bijdragen, dimona (WG die WN in dienst neemt, aangifte bij
RSZ noemt dimona), schijnzelfstandigheid
- RVA - Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening
▪ Werkloosheiduitkering, SWT (brugpensioen), tijdskrediet (mensen die 1 dag in de
week thuis zijn om voor kinderen te zorgen = ouderschapsverlof 4/5 werken) ,
vervangingsinkomen
- RJV
- RIZIV
- Fonds voor arbeidsongevallen
- Fonds voor beroepsziekten
- Kinderbijslag
- Gerechtelijke politie
2
,1.2.1.1 Wat gaat men zoals controleren?
• zwartwerk (RSZ-aangifte)
WN kan ook gesanctioneerd worden
• illegale tewerkstelling (single permit, arbeidskaarten en -vergunningen)
• arbeidsreglement, met inbegrip van alle werkroosters en de verplichte bijlagen (zoals de bijlage
psychosociale risico’s)
• arbeidsovereenkomsten en bijlagen (deeltijdse arbeidsovereenkomsten, studentencontracten,
uitzendcontracten, telewerk)
• controlekaarten van werkloze werknemers
• Dimona-aangifte
• arbeidsongevallenverzekering
• bewijs van dagelijkse elektronische aanwezigheidsregistratie in bv. de vleessectoren of de
bouwsector
• (schijn)zelfstandigheid
• Enzovoort
1.2.1.2 Sanctie: 4 niveaus
1: formaliteit vergeten
2: arbeidsovereenkomst vergeten
4: zwartwerkt, illegale tewerkstelling, kinderarbeid
OF strafrechtelijk OF administratief, nooit beide voor 1 inbreuk
3
, Opdeciemen (x8) – per betrokken WN (max.100 WN)
Bijzondere strafrechtelijke sancties
• Exploitatieverbod (1 maand tot 3 jaar)
• Beroepsverbod (1 maand tot 3 jaar)
• Sluiting van de onderneming (1 maand tot 3 jaar)
Voorbeelden inbreuken en sancties (NIET KENNEN)
Inbreuk Sanctie
Louter administratieve verplichtingen (onjuiste Niveau 1
gegevens bij tijdskrediet)
Werknemer die wetens willens in het zwart werkt Niveau 1
Verbod tewerkstelling op feestdag Niveau 2
Niet-naleving minimale arbeidsduur per dag Niveau 2
Overtreden verbod nachtarbeid Niveau 2
Niet-opmaken arbeidsreglement Niveau 2
Niet-betaling loon Niveau 2
Overtreden rookverbod Niveau 3
Niet bijhouden afwijkingsregister deeltijdse arbeidsduur Niveau 3
Geen aanwezigheidsregistratie bouw/vleessector Niveau 3 of 4 + bijzondere sancties
mogelijk
Niet afsluiten arbeidsongevallenverzekering Niveau 3 + bijzondere sancties mogelijk
Geen DIMONA (zwartwerk door werkgever) Niveau 4 + bijzondere sancties mogelijk
Schijnwerknemerschap Niveau 4 + bijzondere sancties mogelijk
Verhinderen controle door inspectie Niveau 4 + bijzondere sancties mogelijk
Overtreden verbod kinderarbeid Niveau 4 + bijzondere sancties mogelijk
Tewerkstelling illegalen Niveau 4 + bijzondere sancties mogelijk
4