H1 Onderwijsvisies
1 Onvrede in het onderwijs..
- Gebrek aan duidelijke, gemeenschappelijke visie van wat essen e van onderwijs is
∗ Hervormingsplannen veroorzaken onrust
∗ Overheid die zichzelf machteloos voelt: lkn staan soms niet open voor ideeën
∗ Grote gevoeligheid voor nieuwe hypes: “nieuw = goed”
- Vrees voor kwaliteitsverlies op alle niveaus
∗ Daling in presta es van lln, ongeacht sociale laag
∗ Alle presta es dalen = problema sch
- Onvoldoende inspelen op economische behoe en
∗ Scholing bepaalt ook latere economie
- Burn-out bij leerkrachten + lerarentekort
- Therapeu sering v/h onderwijs
∗ Labels kunnen ook nega ef uitdraaien/nega eve gevolgen hebben
- Problema ek van nieuwkomers: taalachterstand
Oorzaken onvrede: door elkaar lopende visies die moeilijk verzoend kunnen worden
1. Premoderne (autoritaire) visie
∗ Autoriteit verleent betekenis: gezag en tradi e staan centraal
∗ Individu wordt gedomineerd door tradi e
2. Moderne visie (wordt nu gehanteerd, wordt centraal gezet met een pre- en post-)
∗ Verwerping van tradi e en autoriteit ten voordele van rede en wetenschap
→ Rede en wetenschap centraal: objec eve kennis is mogelijk
∗ Autonoom individu als enige bron van betekenis en waarheid
3. Postmoderne visie
∗ Verwerping van soevereine autonome individu
∗ Alles is construc e: ieder zijn waarden en waarheden
→ Sen mentalisme = alles is heel subjec ef, gaat om ervaring
∗ Nadruk op emo es, intuï es, fragmenta e van ervaringen = subject. kennis
2 Nieuwe waarde: alles verandert voortdurend..
- Geen geloof in vooruitgang, maar in bewondering voor geringste verandering of hype
∗ er is al jd verandering, “verslaafd aan verandering”
- Inhoud van verandering? → moet vooruitgang betekenen, anders geen meerwaarde
- Aanpassen aan verandering (levenslang leren), anders vrees voor irrelevan e
- Soort natuurkracht waaraan we ons moeten onderwerpen
∗ Maar is het wel zo dat we in een enorm snel veranderende wereld zi en?
∗ Misschien valt het wel mee tov bv. de industriële revolu e?
- Postmoderne mens maakt geen geschiedenis, maar is volgzaam
- Educa e = e + dulcere = wegleiden uit onwetendheid
- Nu: veel kri ek op vernieuwingsdenken → terug meer directe instruc e (klassiek ond)
1
,3 Onderwijs is waarde op zich..
- Onderwijs is waarde op zich: niet zomaar vervangbaar door ander ins tuut
∗ Niet direct te vinden in economisch nut of rol in maatschappelijke engineering
∗ Onderwijs zorgt voor meer dan alleen deze 2 nu en, dus is waarde op zich
- Onderwijs is intrinsiek democra sch en emanciperend
∗ kan ongelijkheid verminderen
- Onderwijs is intrinsiek vernieuwend
- Onderwijs trekt kinderen weg uit hun dagelijkse leefwereld om hen te confronteren met de
‘publieke zaak’
4 Wat is wezen van de school?..
- Plaats en jd waarop volwassen genera e en jonge genera e elkaar ‘ont’-’moeten’
∗ Is bepaalde periode van ‘niet moeten’
- Culturele bagage is grondstof om wereld te vernieuwen (Hannah Arendt)
∗ Want lln veranderen de toekomst later
- Principiële intellectuele gelijkheid = uitgangspunt
∗ Lkn weten dat elke lln anders is, maar moeten geloven dat alle lln het cogni eve
vermogen hebben om de leerstof te snappen en (ooit) te kunnen slagen als ze hun
best doen
- Bij uitstek democra serend en emanciperend
- De ‘vrije’ jd, de ‘speelruimte’ waar kennis om de kennis, het kunnen om het kunnen
belangrijk is
- Liefde voor het vak, en leraar als lie ebber
∗ Hierdoor staat leerstof centraal
∗ Soms nemen lkn te zorgende rol op zich, waardoor de educa e eronder lijdt
- De les sluit niet aan bij de leefwereld van het kind, maar doet de leefwereld vergeten
5 Onderwijs als catering van ‘individuele leerbehoe en..
Individualisering van het schoolse
- Verschillen in leers jl, in leermo va e, in inhoudelijke interesses en in talenten
∗ Lkn moet zich aanpassen aan deze verschillen tussen lln
- School wordt ‘leeromgeving’ en leraar een ‘coach’
- Het ‘nieuwe leren’ of sociaal-construc visme
- Leren leren, reflec ef leren, levenslang leren, e-learning en ervaringsleren
∗ Allemaal termen waaruit blijkt dat autoriteit lkn gedaald is, want leren is niet
hetzelfde als onderwijzen: men hangt bij leren niet meer af van lkn
- Lln zijn ‘lerenden’: soms wordt term ‘lln’ zelfs vermeden en vervangen in teksten
- Waarom nog scholen?
∗ Als onderwijs leren wordt, worden scholen misschien overbodig
∗ Je kan bv. veel dingen leren via online-modules → meer onderhevig aan ongelijkheid,
want geen tussenkomst van overheid in betaling
2
,Citaat: prof is het er niet mee eens
- Het is intussen wel duidelijk dat het ins tuut school (in om het even welke vorm) dé
ar ficiële leeromgeving bij uitstek is. Nadat de schijn eeuwenlang werd opgehouden, verliest
de school echter vandaag haar (vandaag al helemààl niet langer houdbare) nepmonopolie
van exclusieve leeromgeving. Men ziet in dat leren lang niet alleen op school of jdens de
school-, laat staan instruc e-uren gebeurt. Tussen dat inzicht en de concrete aanpak om van
de school een zo natuurlijk mogelijke leeromgeving te maken, gaapt evenwel een diepe
kloof. Soms lijkt het wel of men de gebetonneerde onderwijsstructuren* met hypocriete
graagte aangrijpt om niet (dras sch) te moeten ingrijpen in de rich ng van een heuse
conceptuele ommezwaai: van docentgestuurd of leerstofgeoriënteerd naar
leerdergecentreerd (conceptual change...).
- Gebetonneerd* → weinig plaats voor verandering
6 Tendensen in huidige onderwijs..
6.1 Naturalisme: ervaringsgericht leren
Denken in termen van aangeboren eigenschappen
- Natuurlijke vormen van leren vs schools leren
∗ Intrinsiek mo verend
∗ Natuurlijk leren sluit aan bij dagelijkse ervaringen en leefwereld, bv. leren spreken
gaat vanzelf ↔ schools leren
∗ ‘learning by doing’
- Schools leren > culturele ontwikkelingen
∗ Bv. lezen gaat nooit vanzelf: is culturele ontw, dus kan je niet zomaar vanzelf leren, je
wordt niet geboren met behoe e te leren lezen
∗ Dus intrinsiek ar ficieel
- Cogni eve behoe e!
Ervaringsgericht onderwijs
- Niet uitgaan v/d leefwereld v/h kind, maar deze onts jgen
- Directe instruc e is meer effec ef
- Betrokkenheid als kindkenmerk
- Hoekenwerk en zelfsturing
∗ Bv. moetjes en magjes: volgens onderzoek krijgt het laatste wat het kind kiest
vanzelf een nega eve connota e: het minst leuke
∗ Ondermijnt intrinsieke mo va e
∗ Te weinig talige interac e met juf
- Welbevinden: onderwijs wordt soms gepsychologiseerd = niet goed
6.2 Formalisme
Hoogtechnologische my vergt ‘leren leren’ en leerheuris eken
- Nadruk op organisa e- en werkvormen
∗ nadruk op vorm van leren ipv op inhoud: lesvorm wordt vaak aangepast
3
, - ‘Kennis is snel verouderd’ in steeds veranderende wereld
∗ Klemtoon op leren leren, heuris sche zoekmethoden (internet), crea viteit en
kri sch denken: meer zelfstudie, niet sec overdragen van info
- Domeinspecificiteit van kennis (bv. wiskunde wordt niet gebruikt in andere vakken)
∗ Wendbaarheid, crea viteit, kri sch denken zijn a ankelijk van kennis! → je kan pas
crea ef zijn als je al veel weet over inhoud
- Belang van organisa e- en werkvormen
∗ Groepswerk, hoekenwerk, klassikaal → klassikaal: volgens onderz heel goed
6.3 Hyper-individualisme
Adap ef of kindgericht onderwijs
- Differen ëren als oplossing voor alle problemen → vrekening houden met ongelijkheid, maar
eigenlijk ontstaan er vaak ongelijkheden uit verschillen maken
∗ Convergente differen a e = eerst klassikaal en dan kijken welke groepen extra uitleg
nodig hebben, met bedoeling dat iedereen eindtermen haalt
→ Is goed, omdat iedereen hetzelfde moet kunnen = samenhorigheid
∗ Divergente differen a e = andere doelen stellen per groep, bv. hogere doelen stellen
voor hoogbegaafden
- Twee empirische wetma gheden:
∗ Fundamentele wet v/h onderwijs
∗ Omgekeerd verband ts. gemiddelde en spreiding
- Gelijke kansen als individu tot norm verheven wordt?
- Labeling en therapeu seren v/h onderwijs
7 Fundamentele wet van het onderwijs..
PISA-peiling: elk bolletje is een land
- Zeer sterk verband tussen gem wisk.score en score
van zwakste 5%
- Alle presta es a ankelijk van algemene niveau,
ongeacht of je er sterk of zwak in bent
- Klopt zelfs op klasniveau
- Dus schoolpresta es zijn niet louter individueel
Omgekeerd verband tussen gemiddelde en SD →
4
