Studie van sociaal werk – deel 1
1. Inleiding
Inleiding in het sociaal werk
Sociaal werk: drie dimensies
> Als werkveld: focus op opdeling/organisatie van het sociaal werk in sociale
voorzieningen
o Clb, ocmw, vakbond
o Groeperen
> Als beroep: Focus op (gediplomeerde) sociaal werker. Wat moet ik doen?
o Wat is specifiek wat ik ga moeten doen?
o Concrete taken van sociaal werker.
> Als wetenschap: Focus op de wetenschappelijke studie van sociale interventies
o T a v wie wordt er geïntervenieerd?
• (Mensen hebben schulden)
• (om welzijn te verhogen)
o Wanneer wordt er geïntervenieerd?
o Hoe wordt er geïntervenieerd?
o Op welke gronden?
Mary Richmond
Jane Addams Grondlegger van Gerda De Bock
Uitvinder van individuele Alice Salomon Maria Baers Grondleggers sociaal
groepswerk hulpverlening werk in Vlaanderen
Casework 1 op 1
Betekenis van Sociaal
Sociaal werk als sociale praktijk
> Sociaal werk bril = eigen taal, eigen spelregels, vaardigheden en competenties
o Je gaat op een bepaalde manier gevormd worden
> Wie mee wil doen met het sociaal werk moet de sociale werktaal leren met de vaardigheden
en competenties
- Bv. spijbelen (sociaal probleem)
o Beroep: zal sociaal werker zelfde doen als criminoloog?
Sociaal werker zal anders kijken dan een criminoloog, een psycholoog, een
onderwijskundige,
o Werkveld: naar welke werkvelden kan het probleem?
o Wetenschap: hoe gaan wetenschappen om met problemen …?
,Wat is sociaal werk
De Internationale definitie van 2000
“De sociaal werker bevordert sociale verandering, probleemoplossingen in intermenselijke relaties,
‘empowerment’ en bevrijding van mensen met het oog op het bevorderen van hun welzijn. Door gebruik
te maken van theorieën over menselijk gedrag en sociale systemen intervenieert sociaal werk daar
waar mensen met hun omgeving in interactie treden. Mensenrechten en sociale rechtvaardigheid zijn
in het sociaal werk essentieel.”
> Kernconcept van sociaal werk in 2000?
o Interventies (tussenkomsten) om welzijn van mensen te verhogen
> Interventies: Kan begrepen worden op twee verschillende manieren
SW als expert. SW heeft geen experten rol.
Technische professionalisering. Normatieve professionalisering.
• Expert van buitenaf (je werkt als • Je hebt geen experten rol je gaat het bevragen
sociaal werker bij CLB en er komt § Je gaat in dialoog met de cliënt
een jongen van 15 jaar naar jou, § Je bevraagt probleemdefinitie met cliënt samen
schoolmoe klastitularis belt hij kijken wat zou de oplossing kunnen zijn?
spijbelt zou je er een gesprek mee - Bv. time-out, deeltijds
kunnen hebben § Normatieve: goede dingen doen
§ Sociaalassistent gaat mee in • Verband met sociale probleemdefiniëring
probleemdefinitie ik ga mijn probleem – sociaal probleem – interventie
beste gespreksvaardigheden § Probleem wordt sociaal probleem: groep van
bovenhalen jij bent expert om samenleving ziet dat er een probleem is
het kind terug naar de, (katholieke kerk) is niet juist à seksueel
schoolbanken te krijgen misbruik in de kerk wordt een sociaal probleem
§ Technische § Interventie à samenleving vindt dat we moeten
professionalisering, wij gaan tussen komen in het probleem we kunnen de mensen
onze beste methodieken inzetten niet alleen laten die deze dingen hebben
om het probleem op te lossen. meegemaakt
§ Technische: De dingen goed doen • Verband met sociaal werk als
handelingswetenschap
De nieuwe globale definitie van 2014
“Sociaal werk is een praktijk gebaseerd beroep én een academische discipline die sociale verandering en sociale
ontwikkeling promoot, evenals sociale cohesie en de empowerment en bevrijding van mensen. Principes van sociale
rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve verantwoordelijkheid en respect voor diversiteiten staan centraal in
het sociaal werk. Onderbouwd door theorieën van sociaal werk, de sociale en de humane wetenschappen en door lokale
kennis, engageert sociaal werk mensen en structuren om de uitdagingen van het leven aan te gaan en het WELZIJN te
verhogen.”
Van 2000 naar 2014
Waarom sociaal werk?
> Drie algemenen doelen (2014)
o Bevorderen van sociale verandering en ontwikkeling
• Op maatschappelijk/structureel en individueel vlak
• Bv chronisch tekort aan betaalbare woningen sociaal probleem (individueel niveau)
mensen helpen om een huis te vinden (maatschappelijk/structureel) wachtlijsten
verlagen door meer sociale woningen aan te bieden
o Sociale cohesie verschijnt als doel, terwijl probleemoplossing in intermenselijke
relaties verdwijnt
• Cohesie =Binding tussen…
o Empowerment en bevrijding van mensen (blijft onveranderd)
• Mensen sterker maken om de uitdagingen aan te gaan
> In 2000: 1 finaliteit
o Het welzijn van mensen bevorderen!!!!!!
> In 2014: 2 finaliteit
o Het welzijn van mensen bevorderen.
o De Uitdagingen van het leven aangaan.
Bevorderen: nadruk op proces
eerder dan product
Leerprocessen op gang trekken!
,Hoe gaat het sociaal werk dat bereiken?
> Om die doelen te bereiken: Nood aan kennis
o Over menselijk gedrag & sociale systemen (hoe zitten mensen in elkaar, kennis van
sociale systemen)
• Welke kennis?
§ Theorieën van sociaal werk, de sociale en de humane wetenschappen (sociaalà
gedragswetenschappen onderdeel van de humane wetenschappen
§ Bv. pedagogie, criminologie vs. humaan à alle wetenschappen die niet tot
de exacte wetenschappenàwiskunde, natuurwetenschappen behoren) en door
lokale kennis
§ Een academische discipline+ indiginous (inheemse kennis)/ meer dan alleen de
wetenschappen als bron (niet westerse bronnen)
§ (Westen kennis uit wetenschap, zuiden ook kennis van bepaalde
gemeenschappen/lokale kennis)
Wat doet sociaal werk?
Interveniëren/ tussenkomen is weg uit definitie
Engageert mensen en structuren om de uitdagingen van het leven aan te gaan
(Niet zelf alles doen voor de mensen maar helpen om zelf mee te werken)
Hoe interpreteren?
Waar?
= letterlijk staat dit element er niet meer
Daar waar mensen met hun omgeving in interactie treden – impliciet speelt het nog wel
Nieuwe nadrukken
> Een praktijk gebaseerd beroep
o Actief in praktijken
o Multidisciplinair
> Een academische discipline
o Wetenschappelijk
> Indiginous knowledge
o Lokale kennis ook belangrijk
Geleid door welke principes?
> Sociale rechtvaardigheid
> Mensenrechten
> Collectieve verantwoordelijkheid
> Respect voor diversiteiten
Twee nieuwe waardenbasissen
Sociaal werk is een normatieve praktijk: deze 4 principes zijn richtinggevend als referentie
– maar ook als handelingskader. Het begrip normatieve professionalisering wordt gehanteerd om
te verduidelijken dat morele waarden en de voortdurende reflectie daarover essentieel is.
Reflecteren over de vraag ‘Wat is goed sociaal werk?’ = De Goede dingen doen!
Sociale interventie/ tussenkomen/ engageren
> Interventies als tussenkomst in:
o De leefsituatie van mensen, in relaties tussen mensen en in de relatie tussen mensen
en hun omgeving.
o Engageren van mensen en structuren …
• Beide zijn noodzakelijk
§ Sociaal werk doet iets: doen = centraal aandachtspunt in deel 2 + Aandacht
voor sociale probleemdefinitie
, Transnationaal sociaal werk
Het DNA van sociaal werk in vijf krachtlijnen
Politiserend werken: sociaal werk als democratische praktijk
Dat we mensen continu wakker moeten schudden over onrechtvaardigheid.
> Het waarborgen van ( de toegang tot) rechten
o ervoor zorgen dat mensen daadwerkelijk gebruik kunnen maken van hun sociale
rechten
• Onderwijs
• Bestaan
> Het collectiviseren van maatschappelijke problemen
Aandacht hebben voor die ‘structurele oorzaken
o Structurele factoren die sociaal rechtvaardigheid belemmeren.
o Meer en meer mensen worden dakloos toont dat er structureel in vlaanderen een
tekort is aan betaalbare huurwoningen ® collectiveren van aparte gevallen en zo
zie je een structureel maatschappelijk probleem
o Wachtlijsten op sociale woningen zijn gigantisch lang (jaren)
Nabijheid
> Aanwezig zijn in de leefwereld van personen in een kwetsbare situatie
> Begeleiding wordt samen met de client bepaald
o
> Fysieke en mentale betekenis
o Mentaal ® empatische, je kunnen inleven
Proceslogica van sociaal werk
> Sociaal werkers gaan hun handelen voortdurend afstemmen op alle verwachte en onverwachte
gebeurtenissen die zich voordoen in het veranderingsproces: anticiperen op de concrete
situatie.
> Sociaal werkers hanteren ervaringskennis en zelfregie van de betrokkenen: inspraak en
participatie van de cliënt.
o Ervaringskennis, inspraak en participatie staan centraal
• Je moet samen denken met de cliënt
o Laboratorium- en experimenteerfunctie van sociaal werk
• Veel proberen en soms dus ook mislukken
• Wat werkt, wat werkt niet
o Nood aan alternatieve verantwoordingsmechanismen
• De overheid geeft een zak geld aan die organisaties van sociaal werk maar de
overheid vraagt wel dat je moet verantwoorden wat je met dat geld gedaan hebt,
wat zijn de resultaten à meten is weten
Generalistisch sociaal werk
> Een integraal perspectief
o Over levensdomeinen heen kijken
> Brugfiguur of kruispuntwerker
> Netwerkvorming
Verbindend werken
> Individuele component: versterken van individuen en groepen
> Collectieve component: verbinding in buurten en op lokaal niveau
> Verbinden met maatschappelijke instituties
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur chelslb. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.