MENS EN GEZONDHEID
Werkcollege 1: Introductie
1.1 Psychopathologie
• Wat is het?
o Deelgebied van psychiatrie en klinische psychologie.
o Focus op afwijkende emoties, gedachten en gedrag.
o Aandacht voor de oorzaken en de behandeling.
1.2 Symptoom vs Syndroom vs comorbiditeit
• Symptoom = contrete klacht die de cliënt heeft. Bijvoorbeeld hoofdpijn
• Syndroom = een groep van symptomen, begint ziektebeeld te vormen, meer en meer specifiek. Bijvoorbeeld
hoofdpijn en niet kunnen slapen
• Comorbiditeit = de samenhang met verschillende symptomen en syndromen binnen een ziektebeeld
1.3 Wat is "normaal" gedrag?
• Wie bepaalt het?
o Meerderheid, maatschappij…?
• Wat?
o Wat normaal gedrag is, veranderd doorheen de tijd
• Vanaf wanneer is gedrag normaal of niet normaal, vanaf hoeveel tijd, soort gedrag
1.4 Vanaf wanneer spreken we over ab"normaal"/afwijkend gedrag?
• Criteria van afwijkend gedrag:
1. Uitzonderlijk
▪ Paniek aanval in de lift
2. Sociaal afwijkend
▪ Homoseksualiteit was vroeger afwijkend maar in de huidige cultuur niet meer
3. Foute perceptie of interpretatie van de realiteit
▪ Bijvoorbeeld hallucineren
4. Aanzienlijk emotioneel lijden van de persoon
5. Ongepast of contraproductief gedrag
▪ Overmatig gebruik van alcohol
6. Gevaar
▪ Mensen met een manie
• Wat met conformisme?
→ meegaan met de stroom
Het is niet omdat een persoon op één aspect afwijkend is, dat de persoon in het algemeen afwijkend is
1.5 De psychodiagnostische cyclus
1
,Hoe gaan we diagnoses stellen?
• Klinisch interview
• Tests
• Neuropsychologische beoordeling
• Gedragsbeoordeling
• Fysiologische beoordeling en beeldende technieken
1.6 Hoeveel psychologische stoornissen zijn er?
• Niet te tellen, of toch wel?
• DSM-V: 347 psychische stoornissen.
o Stelt criteria op voor alle stoornissen.
o GEEN diagnostisch materiaal!
DSM-V
• 20 categorieën
• Stoornissen opgenomen obv:
o Emotioneel lijden
o Effect op funtioneren
o Persoonlijk lijden
o Lange tijd en niet "normaal" binnen bepaalde context
1.7 Differentiële diagnostiek
• Komt uit de medische wereld. Een lijst met allemaal mogelijk pathologiën en een voor een afgaan en
afwegen welke dat het is.
DSM-V
Voordelen
• Communicatie
• Betrouwbaarheid
• Didactische functie
• Voorspelling
Nadelen
• Banden farmaceutische sector
• Psychiatrisering normale belevingen
• Biologisch reductionisme
• Culturele bias (CCMD)
• Betrouwbaarheid en validiteit
• Geen aandacht sterktes
• Vaagheid
Gevaar?
• Stigmatiseren, over diagnosticeren, tunnelvisie
Hokjes denken
• Voor- en nadelen van hokjes?
o Mensen krijgen een diagnose +
o Juiste behandeling en ondersteuning kan worden opgestart +
o Er wordt enkel en alleen gekeken naar de diagnose -
• Voorkomen van de nadelen?
o Kritisch over nadenken
o Niet over diagnosticeren
2
, • Stigma’s
Kritisch denken!
• Sociale factoren, mensen denken anders over een diagnose, hoge vs lage socio-economische status.
→ mensen met een lage SES nadelig als ze hun werk kwijt geraken
• Sommige mensen kunnen het ervaren als een straf of een teken van een god
• Eigen grens bewaren!
1.8 Prognose van psychische stoornissen
• ADL = algemeen dagelijks leven → stimuleren
• Verminderd functioneren
• Behandeling
• Begeleiding
• Terugvalpreventie (indien dit van toepassing is)
3
, Werkcollege 2: Historiek, Psychotherapeutische stromingen en Depressie
2.1 Verschillende stromingen/ visies
• Perspectieven
Biologisch perspectief
• Nature Vs Nurture
• Psychofarmaca
• Chirurgie (vroeger:lobotomie)
Hypnotica Bromiden, Barbituraten, Benzodiazepinen Slaap bevorderende middelen
Sedativa Benzo’s verwanten, valeriaan Bewustzijn verlagende
geneemsiddelen
Anxiolytica Benzo’s, buspiron, Anti-histaminica, SRI’s Angst remmers, kalmerend effect
Antipsychotica Typische en Atypische Tegen bijvoorbeeld schitsofrenie,
alles word wat fletser, dopamine
word geremt
Stemmingsstabilatoren Lithiumcarbonaat, -citraat, Carbamazepine, Voor snel veranderende
Valproaat stemmingen te beperken →
bipolarie stoornis
Antidepressiva TCA’s, SRI’s, MAO-remmers, Trazodon, Mianserine Meest gekend, klachten van
en Mirtazapine depressieve gevoelens
verminderen, vertragen de opname
van neurotransmitters
MAO-remmers: voorkomt de
afbraak van serotonine en
noradrenaline
Psychologisch perspectief
• Psychodynamisch
o Freud
• Behavioristisch
o Pavlov
• Humanistisch
o Maslow
• Cognitief
o Ellis
Sociaal cultureel perspectief
• Waar ligt de fout?
• Volledige netwerk rond de persoon meenemen, relaties, SES…
• Niet de fout van de cliënt
4