Onderzoeksmethoden en -technieken I
Hoofdstuk 1: psychometrie
1.Psychologische testen
1.1 Is dit een psychologische test?
Dit beeld is een van de meest klassieke voorbeelden die geassocieerd wordt met
psychologie en psychologische testen. Het is een inktvlek uit de rorschachtest. Hieruit
wordt afgeleid of een patiënt persoonlijkheidsstoornissen heeft.
Dit is een test die gebruikt wordt om kleurblindheid te meten. Normaal gezien zie je het cijfer 5
verschijnen, maar indien je kleurenblind bent, zul je dit niet waarnemen. Hier ontstaat twijfel
omdat er niets psychologisch wordt gemeten daardoor lijkt het eerder een soort medische test
te zijn, maar dit is eigenlijk ook een psychologische test.
- Psychologen gebruiken vaak testen die sensorische processen meten zoals zicht,
gehoor, tastzin omdat dit ook vaak gelinkt is aan mentale processen.
Dit is een artikel uit de flair waarin men een enquête aanbiedt over seksisme. Hier ontstaat ook
veel twijfel. Dit lijkt geen goeie wetenschappelijke test, waardoor het geen psychologische test
kan genoemd worden, maar eigenlijk voldoet deze test ook aan de basiskenmerken van een
psychologische test. Het meet ook een fenomeen waarin psychologen geïnteresseerd zijn.
Opgelet: dit is geen goeie test, maar wel EEN test.
Hier zie je een aantal uitspraken waarin je een keuze moet maken bij het
invullen van de test. Volgens velen is dit een psychologische test en dit
klopt ook. Deze test meet je attitude ten opzichte van autoriteit. Dit was
een goeie voorspeller voor het al dan niet stemmen voor Trump of Clinton.
Mensen die bij deze test hoog scoren en dus een positieve attitude hebben
tov autoriteit hadden een grote kans om op Trump te stemmen.
1.2 De eerste psychologische test die jullie afleggen
Bij de geboorte werd deze psychologische test bij iedereen afgenomen zonder het te
beseffen. De Apgar-test ontstond door Virginia Apgar en meet 5 kenmerken. Een
verpleegkundige zal een pasgeborene beoordelen op deze 5 kenmerken namelijk:
activiteit kind, polsslag, aanblik (huidskleur), ademhaling, gelaat. Deze kenmerken
krijgen een score van 0-2.
Bij de activiteit krijg je een score 0 als er geen spieractiviteit is, als het kind niet
beweegt. Je krijgt een score 1 als de armen en benen bewegen. Je krijgt een score 2
als er heel veel beweging is.
Na het bepalen van de aparte scores wordt hiervan de som genomen. In totaal
bekom je dus een score die tussen 0 en 10 ligt. Als deze score heel laag is, wordt dit gebruikt om te beslissen om
verdere stappen te ondernemen en bv een arts erbij te halen of achteraf opvolging te bieden.
- Dit toont aan dat psychologische testen een grote rol spelen in ons leven en dat we er allemaal doorheen
ons leven in aanraking mee komen. Ook kan dit vergaande gevolgen hebben voor mensen.
,1.3 Vergaande gevolgen van psychologische testen
In bepaalde staten kun je ter dood worden veroordeeld. Wanneer dit
gebeurt, zal er een psychologische test worden afgenomen en meer
bepaald is dit een intelligentietest.
De reden daarvoor is dat volgens het wetboek mensen met een heel lage
IQ score niet ter dood mogen worden veroordeeld. Het leven van een
persoon hangt dus af van het resultaat van die test.
Het is belangrijk dat de test die gebruikt wordt een goeie is! De
psycholoog heeft dus een zeer grote verantwoordelijkheid. Wanneer
door de ene psycholoog een lage score gevonden wordt waarbij leven
wordt gegarandeerd, maar door een andere psycholoog een veel grotere
score bekomen wordt dan zal dit dus voor problemen zorgen.
Deze problemen komen in werkelijkheid zeker voor omdat geen enkele
test perfect is. Er zijn altijd meetfouten waardoor scores kunnen
verschillen en de scores die bekomen worden, zijn ook niet 100%
accuraat.
Een persoon had euthanasie aangevraagd en werd goedgekeurd.
Achteraf kwam een groot proces omdat er vragen kwamen rond de
procedure. Tijdens de procedure kwam de persoon in contact met
psychologen die testen aflegden om te kijken hoe ernstig dit was.
Hierrond kwam een groot debat, want in welke mate zijn die testen
betrouwbaar? In welke mate geven die testen een accuraat beeld?
In welke mate worden de testen goed gebruikt?
Als psycholoog is het dus belangrijk dat je een goeie test van en
slechte kunt onderscheiden.
1.4 Worden psychologische testen goed gebruikt?
Er werd een test afgenomen op Trump om de fysieke en
mentale fitheid te bepalen (mokkatest). Achteraf werd gesteld
door de arts dat Trump in goeie staat was en we ons dus geen
zorgen hoefde te maken over de mentale toestand.
Nu bleek dat de test gebruikt werd om vroege tekenen van
dimensie op te sporen. Indien je hier goed scoort, wil dit niet
zeggen dat je mentaal scherp bent, maar toch werd dit wel zo
uitgesproken.
De test werd hier dus niet gebruikt waarvoor hij eigenlijk niet bedoeld is. Dit vormt problemen met de validiteit van
de test/ interpretatie van de test.
,1.5 Het belang van psychologische testen voor jou
Belangrijk om te leren hoe je een psychologische test op een correcte manier moet gebruiken. Je gaat
psychologische testen afnemen voor onderzoek en eventueel in je masterproef.
Psychologische testen behoren tot het instrumentarium van psychologen als basis instrument. Het is essentieel dat
je de psychometrische kwaliteit van testen kan inschatten
Psychometrie = de wetenschappelijke studie van de kwaliteit van psychologische metingen
Belangrijk is dat er een verschil is tussen psychologische testing en assessment. In deze cursus ligt de focus op
testing.
Testing: Een relatief eenvoudig proces waarbij een psychologische test wordt afgenomen van een persoon
en men tot een specifieke score op de test komt. Dit wordt geïnterpreteerd.
Assessment: Een complex proces waarbij meerdere psychologische testen worden afgenomen, aangevuld
met informatie uit andere bronnen zoals interviews en observaties, om zo tot een holistisch beeld te komen
over het functioneren van een persoon
1.6 Wat zijn psychologische testen?
Psychologische test = een systematische procedure om het gedrag van twee of meer personen te vergelijken
(inter-individuele verschillen), of om het gedrag van een persoon op verschillende momenten te vergelijken
(intra-individuele verschillen)
Bv inter-individueel: test afnemen van groep mensen en kijken hoe ze verschillen van elkaar
Bv intra-individueel: IQ test doorheen de jaren afnemen en kijken hoe dit evolueert
Enkele kenmerken: Ze gebruiken gestandaardiseerde procedures (systematiek in wijze waarop we ze toepassen), ze
leveren een staal van gedrag op, ze leveren een testscore op, ze maken gebruik van normen om ze te interpreteren,
ze voorspellen gedrag buiten de test
1.6.1 Gestandaardiseerde procedures
We gebruiken systematische procedures om:
De items, vragen of opdrachten te kiezen er is een procedure voor de bepaalde vragen of opdrachten die
je zult gebruiken
De test af te nemen manier waarop je test aanbiedt, speelt een heel grote rol dus is het belangrijk dat dit
per test die afgenomen wordt, toch hetzelfde blijft
De antwoorden op de test te scoren en interpreteren
o Objectieve scoring = vb 4 vragen met telkens 2 antwoordopties, wanneer iemand die test afneemt
weet je perfect hoe je dit moet scoren omdat dit duidelijk afgelijnd is op voorhand per
antwoordoptie
Voordeel: maakt niet uit wie de test interpreteert, want vast scoringssysteem die duidelijk is
o Subjectieve scoring = vb inktvlek die geïnterpreteerd moet worden waarbij de antwoorden heel
oneindig zijn en waar je op voorhand geen duidelijk/ afgebakend scoresysteem voor hebt hier
wordt eerder met richtlijnen of principes gewerkt die een breed aantal antwoordopties omvatten
Nadeel: richtlijnen zijn subjectief die verschillend geïnterpreteerd kunnen worden
1.6.2 Staal van gedrag
Een test bestaat uit een eindig aantal items (= vragen / stellingen / opdrachten). In de praktijk is het niet haalbaar om
oneindig veel vragen te stellen over alle aspecten. Daarom is een selectie van deze items dus cruciaal ze moeten
een representatief "staal" van gedrag meten.
Deze items moeten niet noodzakelijk een rechtstreekse afspiegeling zijn van het gemeten gedrag. Bv: mensen die
depressief zijn, drinken meer water -> je kan dus vragen hoeveel water gedronken wordt (geen directe link).
, 1.6.3 Testscore
Met een test willen we een bepaald psychologisch kenmerk (= construct) meten (bv. intelligentie, creativiteit,
depressie). Men gaat er van uit dat elke persoon dit kenmerk in zekere mate bezit en er zijn verschillen tss de
personen die getest worden.
Een testscore is een schatting van de "hoeveelheid" waarin dit kenmerk aanwezig is bij een persoon, MAAR elke
testscore bevat een zekere meetfout X = T + e
met X = testscore geobserveerd met de test, T = de true-score = werkelijke mate waarin het fenomeen
aanwezig is in de persoon, e = error = meetfout
1.6.4 Normen
Stel dat je een score 130 op een intelligentietest uitkomt. Hoe moet je dit interpreteren?
Normen = een samenvatting van testresultaten voor een grote steekproef die representatief is voor een populatie.
Opgelet: niet elke test heeft normen!
Verschil tussen norm-referenced en criterion-referenced testen
Norm-referenced test = voor de test normen gebruiken om de score te interpreteren
Criterion-referenced test = score wordt vergeleken met een bepaald criterium zoals bv bij een examen waar 50%
geslaagd is (er wordt niet vergeleken met hoe anderen het gedaan hebben)
1.6.5 Gedrag voorspellen buiten de test
Uiteindelijk doel is niet om te voorspellen hoe iemand scoort op de test zelf, maar hoe iemand zich zal gedragen
buiten de test omstandigheden.
Voorbeeld: "Rorschach waarbij een inktvlek gezien wordt als uitpuilende ogen die ons aanstaren -> kan gezien
worden door psycholoog als paranoïde houding en dit is niet op de test zelf, maar een voorspelling over het
dagelijkse leven.
2. Geschiedenis van psychologische testen
2.1 Tijdslijn
Men begint vaak met een periode van de experimentele psychologie die start in 1879. In deze periode zijn heel wat
ontwikkelingen gebeurt die gezorgd hebben voor het ontstaan van meer modernere psychologische testen.
Rond 1900 hebben we een 2e periode waar de 1e moderne intelligentietesten worden ontwikkeld door Binet en
Simon.
In de 20e eeuw zijn er heel wat evoluties geweest die vaak versneld werden door de wereldoorlogen. Door de
oorlogen heeft men qua testontwikkelingen bepaalde zaken beginnen uitvoeren die vervolgens een impact hebben
gehad op hoe psychologische testen in het dagelijkse leven gebruikt worden.
Opgelet: dit wil niet zeggen dat er geen testen bestonden of gebruikt werden voor 1879!
2.2 Vroege vormen van testing
De vroegste sporen van psychologische testen vond men in China - 2200 BC.
Ambtenaren van de Chinese overheid werden driejaarlijks getest op hun capaciteiten. Onderwerpen die aan bod
kwamen: Civiel recht Militaire strategie, landbouwkunde, boekhouding, geografie.
De testafname duurde één volledige dag + nacht en de afname vond plaats in een kleine, afgesloten ruimte (ook
toen al hadden ze aandacht voor de testomstandigheden). Dit was een heel heftige situatie waarbij slechts 1-7%
slaagde.
