Samenvatting klinisch biologische psychologie
Samenvatting klinisch biologische psychologie
2022
1
, Samenvatting klinisch biologische psychologie
HOOFDSTUK 1: AUTISME
Neurobiologische perspectieven op autisme
1. Inhoud
• Wat is autisme?
• Het hersenorkest
• Neurobiologie van autisme
• Klinische toepassingen?
• Neurodiversiteit
2. Wat is autisme?
→ Autisme is een neuro-ontwikkelingsstoornis. Heel heterogeen spectrum. Kan op verschillende
manieren tot uiting komen. Het is een spectrum van uiterste. Sommige mensen zien autisme als
een identiteit. Autisme kan je zien als manier van zijn, manier van voelen, manier van
gewaarworden. Autisme wordt meestal rond een leeftijd van 3jaar gediagnosticeerd.
Normaal? Of abnormaal?
In de medische wereld spreken we over een stoornis, er wordt dus een onderscheid gemaakt tussen
normaal en abormaal.
• NORMAAL
o “Zoals het vaakst voorkomt, zoals de meeste mensen doen...”
o “Alledaags”, “Gemiddeld”, “Gebruikelijk”, “Gangbaar”, “Niet afwijkend”...
• ABNORMAAL
o “Niet gewoon”, “Afwijkend”, “Gebrekkig”, “Apart”...
o Maar ook:
▪ “Onnatuurlijk?”
▪ “Pathologisch?”
▪ “Autistisch?”
o Kritische vraagstelling: is autisme pathologisch of onnatuurlijk?
Autisme abnormaal?
• CDC (2021): 1 op 44 kinderen in USA (vrij hoog prevalentiecijfer)
→ we zijn met 8 miljard mensen dus dat zou betekenen dat er 6000 baby’s met autisme
geboren worden per dag. En die cijfers blijven stijgen.
• Stijgingen:
o Toegenomen bewustzijn van wat autisme juist is
Betere toegang tot gezondheidszorg
o Bredere diagnostische criteria (steeds bijgesteld)
• Maar… onderschatting?
o Vrouwen vs Mannen? Meer mannen worden gediagnosticeerd met autisme dan
vrouwen. We weten nog te weinig over vrouwen.
o Oudere populaties? > misschien hadden die ouderen toen ze jong waren autisme
maar werd dat niet gediagnosticeerd
o Er zijn en blijven culturele invloeden op de prevalentiecijfers
2
, Samenvatting klinisch biologische psychologie
• DSM V
A. Blijvende tekorten in de sociale communicatie en interactie (het
gaat ddan over sociaal emotionele wederkerigheid bv)
B. Beperkte zich herhalende gedragspatronen, beperkte interesses en
activiteiten (dat kan ook heel uitgesproken interesse zijn bv
interesse in verkeersborden)
C. Aanwezig vanaf de vroegste kindertijd (het is ontwikkelingsstoornis,
je wordt ermee geboren en je draagt het je hele leven dus
ongeneesbaar)
D. Veroorzaken klinisch significante lijdensdruk of beperkingen
In gesprek …
• De sociale wereld is een sociaal doolhof. Mensen met autisme voelen zich anders in deze
wereld. Wereld = complex, gaat te snel en er zijn te veel sociale regels.
• Voorspelbaarheid is belangrijk, omdat dit rust geeft voor mensen met autisme omdat de
wereld dan voorspelbaar is.
• Repetitieve gedragspatronen geeft hen ook rust. Herhaling (schommelen, voorwerpen
gaan categoriseren, … ) zorgt voor voorspelbaarheid in het leven, dat geeft op zijn beurt
controle en controle geeft rust.
• Overprikkeling: de wereld wordt als heel chaotisch en druk ervaren. Ze hebben
moeilijkheden met filteren van informatie, alle prikkels krijgen dezelfde hoeveelheid
aandacht.
• Voordelen aan die specifieke interesses: uniek zijn in hun vak, sterk met iets bezig zijn
• Detailgericht: op de werkvloer kan dit heel positief zijn. Kan positief zijn bv: fouten
opmerken dat anderen niet kunnen zien
• Vermoeidheid: constant nadenken over ‘wat moet ik nu doen?’ ‘wat zijn de sociale regels
en verwachtingen?’.
3
, Samenvatting klinisch biologische psychologie
Misvattingen …
• Er werd vaak gedacht dat mensen met autisme een laag IQ hebben. Er zijn twee groepen.
o Autisme met lage IQ en een mentale beperking
o De andere groep is heel goed in hun vak en zeer intelligent.
• Lastige mensen: rigide denkpatroon, we moeten hun perspectief eens innemen om te
beseffen dat ze het écht lastig hebben.
• Kinderen: Kinderen met autisme groeien op tot volwassenen met autisme. Er zijn dus niet
enkel kinderen met autisme
• Geen empathie: vertekend beeld. Mensen met autisme hebben vaak heel veel empathie,
soms weten ze niet goed hoe de gevoelens te identificeren. Maar vaak weten ze ook niet hoe
om te gaan met die emoties en gevoelens. Sommigen zijn juist overspoeld door empathie. Ze
hebben wel moeilijkheden met het communiceren van empathie, ze doen dat op andere
manieren. Empathie op zich hebben ze wel, maar kunnen het moeilijk tonen.
• Geen sociale motivatie: geen motivatie hebben om sociale relaties aan te gaan → ze zoeken
juist naar relaties, maar voor hen is het moeilijk en vermoeiend om die interactie aan te gaan
met anderen.
• Extreem mannenbrein: werd lang gezien als iets vaak voorkomend bij mannen. Klopt langs
ene kant wel. Maar is lager dan gedacht. Bij vrouwen wordt het niet goed erkend. Mannen
worden gekenmerkt door minder vlotte communicatie en mannen zouden meer neigen naar
extreme. Daar is een groot debat rond.
3. Het hersenorkest
Cortex met de 4 regio’s: frontaal, pariëtaal, occipitaal en temporaal.
Het grijze is het limbische systemen met thalamus, amygdala,
hersenschors enzovoort.
En dan heb je de cerebellum: grootste focus bij autisme.
4