LES 1: Stemmingsstoornissen deel 1: unipolaire stoornissen
Algemen regel: PowerPoint = de leerstof, tenzij anders meegedeeld in de les
1. Unipolaire depressieve stoornis
1.1 Criteria volgens de DSM-5
Criteria volgens de DSM-5:
A. Minstens 5 van de volgende symptomen (bijna elke dag binnen periode
van 2 weken) & minstens 1 van de 2 eerste symptomen:
• Depressieve stemming
• Verminderde interesse of plezier
• Duidelijk gewichtsverlies- of toename
• Insomnia of hypersomnia
• Psychomotorische vertraging of agitatie
• Vermoeidheid of verlies van energie
• Gevoelens van waardeloosheid of onterechte schuld
• Verminderd concentratievermogen
• Suicide-ideatie
B. De symptomen kunnen niet toegeschreven worden aan een andere
stemmingsstoornis door een somatische aandoening, middel of
rouwreactie.
C. De symptomen kunne niet beter toegeschreven worden aan een
psychotische stoornissen zoals schizofrenie.
D. De symptomen zorgen een duidelijke verstoring van het sociale of
professionele leven.
E. Er is niet sprake geweest van een (hypo)manische episode.
1.2 Klinisch beeld
1. Cognitieve symptomen: symptomen in verband met denken, aandacht en
concentratie
• Concentratiestoornissen
• Geheugenproblemen
• Vervormd oordeelsvermogen
• Preoccupatie rond waardeloosheid en schuld
• Preoccupatie rond de dood en zelfmoord
• Pessimistische gedachten
2. Affectieve symptomen (belangrijkste groep!): klachten die te maken
hebben met de stemming (zie eerste 2 symptomen volgens de DSM-5)
• Somberheid, neerslachtigheid
• Verlies van interesse en plezier (= anhedonie)
• Hopeloosheid
• Prikkelbaarheid
• Angstig
,2
3. Conatieve symptomen: initiatief name, drive en psychomotorische
klachten
• Psychomotorische vertraging (katatonie = zeer ernstig vorm van
vertraging)
o DD/ Parkinson (verstoring van de dopamine huishouding –
gelijklopende pathologie met depressie)
• Verminderde mimiek
• Weinig spontane beweging
• Ineengezakte houding
• Terneergeslagen blik
• Moeizame spraak
• Monotone stem
• Psychomotorische agitatie (ijsberen, rust, handenwringen): staat
lijnrecht tegen over de psychomotorische vertraging
4. Somatische symptomen: de lichamelijke klachten = meest invaliderende
klachten!
• Moeheid
• Slaapstoornissen
• Eetlustvermindering
• Gewichtsverlies
• Obstipatie (kan vaak ook een bijwerking zijn van de antidepressiva)
• Libidoverlies (kan ook een bijwerking zijn van de antidepressiva)
• Amenorroe bij vrouwen (kan ook een bijwerking zijn van de
antidepressiva)
Suïcidale ideatie
Suïcide ideatie heeft een verhoogd risico bij stemmingsstoornissen (15%). Het
bevragen verhoogd de risico niet! Risicofactoren:
• Eerdere pogingen, omschreven suicideplannen
• Mannelijk geslacht
o Gender paradox: mannen zijn geneigd om veel ernstigere methoden
te gebruiken (waardoor het meestal slaagt) & mannen hebben het
nog steeds lastiger om te praten over de problematieken, belanden
daardoor in een soort tunnelvisie
• Alcohol en drugs (nemen de remmingen weg waardoor het gemakkelijker
is)
• Persoonlijkheidsstoornis
• Familiale antecedenten
• Hopeloosheid, psychotische symptomen, angst, agitatie, chronisch
slapeloosheid, sterke schuldgevoelens
• Geen partner, weinig sociale contacten
• Moeilijk oplosbare probleem (wanneer je geen uitweg meer ziet)
,3
Het suïcidaal proces = eens je ooit in je leven aan de dood hebt gedacht als
mogelijke uitweg, heb je een grotere vatbaarheid tot het creëren voor deze
gedachten. Dit vraagt extra aandacht!
Cognitieve aspecten
• Aandacht
o Manifeste aantastingen
o Geen ‘zuivere’ testen
• Geheugen
o Imprentingsproblemen (niet zozeer ophalen van informatie)
o Verbaal en visueel geheugen
Impliciet geheugen gespaard
Episodisch (expliciet) geheugen aangetast
• Executieve functies
o Meest uitgesproken aangetast in ernstige depressie
o Verbal fluency, attentional set-shifting, perseveratieve antwoorden
zijn aangetast
o Automatische processen zijn intact
• Rumineren
o Herkauwen van de negatieve gedachten
o Gaat actief en oplossingsgericht gedrag tegen
o Negatieve invloed op genezingsproces
• Selectief geheugen
o Vooral negatieve ervaringen onthouden (= mood congruent recall)
o Preferentieel informatie opslaan die congruent is met de huidige
stemming (= mood-congruent encodinig)
Disfunctionele kernschema’s maken iemand kwetsbaar voor depressie:
geactiveerd door stressvolle gebeurtenissen, negatieve automatische gedachten,
leiden tot affectieve, gedragsmatige en cognitieve symptomen van depressie.
Deze kunnen minderen of verdwijnen na het opklaren van de depressie (maar
kan ook een deeltje zijn van de persoonlijkheid van de patiënt). Heel wat
patiënten hebben dus een gestoorde manier van denken. Ze hebben vaak oog
voor negatieve zaken (bias bij informatieverkleuring die negatief is).
Verloop van depressie
Het duurt enkele maanden om van een herstel te spreken.
• Acute fase = een periode van 8 tot 12 weken tegen dat er een opklaring is
van de symptomen
• Continuatie fase = verderzetten van de behandeling (een 6-tal maanden)
• Onderhoudsfase = verdere opvolging aan lage frequentie tot het volledig
stopzetten
o Vaak is er een herval tijdens deze fasen, niet iedereen kan ook
genezen van een depressie
, 4
1.3 Epidemiologie en impact
Komt heel vaak voor met andere aandoeningen:
• Angststoornissen (35-40%)
• Persoonlijkheidsstoornissen (30-40%)
• Alcohol (40%)
• Drugs (15-20%)
Epidemiologie
• Ongeveer 15,4 % prevalentie, 6,3% heeft een dysthyme stoornis
o Van de mensen met een dysthyme stoornis heeft ook ongeveer 43%
een depressieve stoornis (= double depress)
• 40% maakt de eerste episode door tussen de 15 en 35 jaar, mediane
leeftijd ongeveer 38 jaar
• Vrouwen hebben twee keer zo veel kans dan mannen
o Vrouwen zijn vroeger dan mannen (29 in de plaats van 32)
• Een vroeg ontstane depressie heeft meestal een ernstiger verloop
• Gemiddelde duur is 27 tot 30 weken
• Symptomen ontstaan in de loop van dagen en weken
• Angst of licht depressieve stemming kan echte episode voorafgaan (weken
tot maanden)
• 4 tot 10 % van de bevolking in de geïndustrialiseerde landen
• Beperkt zorggebruik
• Treatment gap tussen de prevalentie en de zorg
o Gap van 1 jaar tussen de eerste klachten en therapie (minderheid
zoekt hulp de eerste 12 maanden)
o 3/10 stelt hulp uit omdat ze het niet goed weten waar naartoe
• Vallen langdurig uit, doen beroep op de maatschappij voor een uitkering
Impact
• Vraagt heel veel aandacht wegens de socio-economische belasting op
verschillende niveaus
• Quality of life:
o Blijft verminderd, ook na opklaring van de klinische symptomen
o Verhoogd risico op relapse
o Oog voor het QOL (medicatie kan zoveel invloed hebben dat hij of zij
nog steeds niet kan deelnemen aan de maatschappij)
1.4 Diagnostiek en verschillende depressietypes
Primair worden de criteria van de DSM afgelopen. Dit kan aan de hand van
algemene schalen (zoals Symptom Checklist, Brief Symptom Intenvory). Het is
belangrijk om andere differentiaaldiagnosen uit te sluiten:
• Aanpassingsstoornis
• Stress gerelateerde stoornis (burn-out of overspanning)
• Rouwreactie
o Normale rouw:
Ongeloof en ontkenning
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Mollll. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.