Inhoud
Inleiding: Waarom een historisch perspectief? Hoe gaat een historicus te werk? .......................... 4
Uitganspunt: hedendaagse samenleving ........................................................................................ 4
Fase 1: heuristiek ............................................................................................................................ 7
Fase 2: historische kritiek ............................................................................................................... 9
Fase 3: constructie v/d historicus ................................................................................................ 10
2. nut van deze cursus? Inhoud en uitgangspunten?........................................................................ 10
Inhoud cursus ................................................................................................................................ 10
Mobiliteit en migratie.................................................................................................................... 11
De ruimte: België ........................................................................................................................... 13
De historiografische benadering ................................................................................................... 13
Verstrengeling ............................................................................................................................... 13
Kennis van geschiedenis ................................................................................................................ 13
Voorbij de actualiteit en de waan van de dag ............................................................................... 14
Hoofdstuk 1: Demografische ontwikkelingen in historisch perspectief ......................................... 15
Belang ? ......................................................................................................................................... 15
Belang? Corona-cijfers in België: besmettingen versus overlijdens.............................................. 15
Doelstellingen hoofdstuk .............................................................................................................. 16
Indeling hoofdstuk......................................................................................................................... 16
1. Studie van de demografische ontwikkelingen in het verleden ................................................. 16
1.1 De historische demografie ................................................................................................ 16
1.2 het historisch bronnenmateriaal ............................................................................................. 17
1.3 de hoofdrolspelers van demografie .................................................................................. 17
1.4 De evolutie van de wereldbevolking in de long-run, in miljoenen.................................... 18
1.5 Thomas Robert Malthus of de onafwendbaarheid van catasrofes ................................... 18
Schema: homeostatisch systeem .................................................................................................. 19
Thomas Robert Malthus en de historici ........................................................................................ 20
2. kritieklijnen van de demografische ontwikkelingen voor 1750 .................................................... 21
De omvang van de bevolking ........................................................................................................ 21
Het klassieke demografische patroon ........................................................................................... 21
2.1 structurele en catastrofale mortaliteit .................................................................................... 22
Factor mortaliteit: structureel ....................................................................................................... 22
Factor mortaliteit : catastrofaal .................................................................................................... 22
2.2 Geboorte en fertiliteit ............................................................................................................. 22
2.3 De nuptialiteit en het West- Europese huwelijkspatroon ....................................................... 23
1
,.
Hoofdstuk 3:.......................................................................................................................................... 24
Demografische ontwikkelingen tijdens de lange negentiende eeuw ............................................... 24
3.1 de omvang van de bevolking ................................................................................................... 24
3.2 de demografische transitie ...................................................................................................... 24
3.3 De mortaliteit en levensverwachting ...................................................................................... 25
3.4 De factor nataliteit: geboortecijfers, 1740-2000..................................................................... 29
3.4 Nataliteit en nuptialiteit: de verklaring voor de 19de -eeuwse groei....................................... 29
3. Van “babyboom” tot “tweede demografische revolutie” tijdens de twintigste eeuw ............. 31
4.1 de bevolkingsomvang : naar nulgroei ? ................................................................................... 31
4.2 dalende mortaliteit en gestegen levensverwachting .............................................................. 33
4.3 daling van de nataliteit vanaf het midden van de jaren 1960 ................................................. 34
Besluit ............................................................................................................................................ 37
Hoofdstuk 2:.......................................................................................................................................... 38
Het staatsvormingsproces en de opkomst van de natiestaat ........................................................... 38
Van oude naar nieuwe politieke constellaties .............................................................................. 38
2.2 de politieke ontrafeling van het feodalisme in de Zuidelijke Nederlanden ............................ 40
2.3 Van soevereine vorst naar soevereine natie ........................................................................... 42
2.4 de opkomst van Belgische natiestaat ...................................................................................... 49
Hoofdstuk 4:.......................................................................................................................................... 52
Wereldhandel, kolonialisme en dekolonialisme: de casus Congo .................................................... 52
Inhoud ........................................................................................................................................... 52
Hoofdstuk 4.1: imperialisme en de ‘verdeling’ van de wereld ......................................................... 52
1. Het moderne imperialisme.................................................................................................... 52
2. Oorzaken modern imperialisme ............................................................................................ 55
Hoofdstuk 4.2: België en Congo ........................................................................................................ 56
Fase 1: Congo vrijstaat (1885- 1908) ............................................................................................. 58
Fase 1: Congo vrijstaat: koloniale roofeconomie (1885-1908) ..................................................... 59
Fase 1: Congo vrijstaat: koloniale roofeconomie (1885-1905) ..................................................... 59
Fase 1: Congo vrijstaat: koloniale roofeconomie .......................................................................... 60
Fase 1: Congo Vrijstaat: koloniale roofeconomie (1885-1908) ..................................................... 60
Inhoud hoofdstuk .............................................................................................................................. 60
Fase 2: Klassieke koloniale exploitatie-economie (1908-1945) .................................................... 60
Fase 2: klassieke koloniale exploitatie-economie (1908-1945)..................................................... 61
Fase 2: Klassieke koloniale exploitatie-economie (1908-1945) .................................................... 63
Fase 2: Klassieke koloniale exploitatie- economie (1908-1945) ................................................... 63
Fase 3: op weg naar verbetering? (1945-1960) ............................................................................ 64
2
,.
Fase 3: op weg naar verbetering? (1945-1960) ............................................................................ 64
Fase 4: Postkoloniale tijdperk ....................................................................................................... 65
Fase 4: Postkoloniale tijdperk ....................................................................................................... 65
HOOFDSTUK 5: ...................................................................................................................................... 66
sociale ongelijkheid en sociaal beleid in historisch perspectief ........................................................ 66
Inleiding: sociale ongelijkheid ....................................................................................................... 66
Inleiding: sociaal beleid ................................................................................................................. 66
Inleiding: nut van de verzorgingsstaat .......................................................................................... 66
1. sociale ongelijkheid in een lange-termijn perspectief .............................................................. 67
1.1 denken over sociale ongelijkheid ...................................................................................... 67
1.2 sociale ongelijkheid in de pre-industriële periode ............................................................ 69
1.3 Sociale ongelijkheid tijdens de 20ste eeuw ........................................................................ 69
2. Armoede en sociale zorg ....................................................................................................... 73
2.1 Armoede en kwetsbaarheid: begripsbepaling en oorzaken.............................................. 73
2.1 Armoede en kwetsbaarheid: begripsbepaling en oorzaak ................................................ 73
2.2 Sociaal beleid als uitdrukking van ongelijke machtsverhouding ....................................... 74
3: informele zorgarrangement in historisch perspectief................................................................... 75
4: Formele zorgverlening in historisch perspectief ........................................................................... 76
4.1 Het lokalisme van de armenzorg ............................................................................................. 76
4.3 Meer aandacht voor sociale kwestie ....................................................................................... 77
Laatste les: bespreking examen ........................................................................................................ 83
Leerstof en cursus: ........................................................................................................................ 83
Examens......................................................................................................................................... 83
Voorbereiding examen .................................................................................................................. 83
Wat breng je mee naar het examen ? ........................................................................................... 83
Enkele voorbeeldvragen : .............................................................................................................. 83
Examenvorm.................................................................................................................................. 83
Eerste deel examen ....................................................................................................................... 83
Voorbeeldvraag ............................................................................................................................. 84
Andere mogelijkheid ..................................................................................................................... 84
Meerkeuzevraag ............................................................................................................................ 84
Tweede deel examen : open vragen ............................................................................................. 85
Voorbeelden .................................................................................................................................. 85
Examen? studeren? formatief? ..................................................................................................... 85
3
, .
Samenvatting: politieke geschiedenis van
België
Inleiding: Waarom een historisch perspectief? Hoe gaat een historicus te werk?
Uitganspunt: hedendaagse samenleving
• thema’s die beschouwd worden als eigen aan een “moderne” samenleving
• Historische dimensie
- of weinig rekening mee gehouden
- of afgeschilderd als rooskleurig, beter, minder complex of net het tegendeel
- of (onjuist) toegeëigend
o de historische dimensie kan ervoor zorgen dat we de maatschappij beter begrijpen
o de maatschappelijke toe-eigening op de geschiedenis
Oud is in!
• Geschiedenis leeft en is overal….
- Recyclage, hergebruik van het verleden
o Temptation island, de mol
o Architectuur: gebouwen in verschillende stijlen
o Standbeelden
o Musea,…
Geschiedenis in beelden, monumenten, … : berucht Leopold II monument in Oostende & Lumumbaplein
Brussel
➔ verwijzing naar het koloniaal verleden
➔ Straatnamen die vernoemd worden naar bepaalde mensen,…
Geschiedenis in musea: Kazerne Dossin in Mechelen, Red Star Line Museum in Antwerpen
➔ Migratiestroom naar Noord- en Zuid-Amerika, The american dream
➔ Anti- semitisme en de holocaust
Geschiedenis in lezingen, herdenkingsboeken, documentaires: 50 jaar bilaterale akkoorden met
Turkijke en Marokko
➔ Belevingen van deze mensen
Geschiedenis & producten: juist en valselijk gebruik voor aflijnen van bedrijfsidentiteit
➔ Eau de cologne, 1709
➔ Primus, anno 1288
o Historische verwijzing
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Miallm. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,29. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
