H1 – Boekhoudkundige gelijkheid (bezittingen, schulden en EV)
➢ Inleiding
o Boekhouden def. → Proces waarbij financiële info over bedrijfsactiviteit wordt geïdentificeerd,
geregistreerd, samengevat en gerapporteerd naar belanghebbende (jaarrekening)
→ Doel: belanghebbende informeren over vennootschap
o Taal bedrijfsleven (4 stappen) → hoe beter taal beheerst, hoe betere beslissingen
Gebeurtenis → analyse/registratie door boekhouder → financieel overzicht → gebruikers
o Transparantie jaarrekening (uniek in BE) → elke org. verplicht opstellen & publiceren bij NBB
o Belang van boekhouden → gebruiker jaarrekening → (mngmttool/commtool voor stakeholders)
o Boekhoudkundige domeinen → algemeen (financieel) VS management accounting
▪ Boekhouden: jaarrekening, extern, beknopt, historisch/vertraagt, vormvereisten
▪ Management accounting: budgetten, kostprijs, intern, gedetailleerd, actueel/toekomst, vrij
o GAAP (algemene richtlijnen consistent boeken) → nog steeds verschillen (BEgaap, USgaap/fasb …)
→ IFRS (wereldwijd harmoniseren) → voorheen IAS uitgevaardigd door (IASB)
o Enkelvoudige (statutaire) vs geconsolideerde jaarrekening
→ zicht op groep bedrijven (moeder- en dochteronderneming) → verplicht beursgenoteerde
o Boekhoudkundige beginsels - TROMCEC (2/7)
▪ Boekhoudkundige entiteit = afzonderlijke economische eenheid waar boekhouden van doen
▪ Boekhoudkundige transactie → om gebeurtenis te boeken 2 voorwaarden:
moet uitdruk baar zijn in geld & de financiële toestand beïnvloeden
o Grijze zones → creatief boekhouden → geen exacte wetenschap (fraude)
➢ Juridisch kader
o 2 boekhoudkundige stromingen:
▪ Angelsaksisch model (Engelstalige) → industriële revolutie, common law, info financiers
▪ Continentaal EU-model → overheid, info crediteuren/schuldeisers, bij wet (civil law)
o BE regelgeving → eerste boekhoudwet 1975 o.b.v. EU-regelgeving → recente aanpassing
▪ BE boekhoud en jaarrekeningrecht → 4 teksten:
• WER → Wetboek Economisch Recht (boekhoud regels)
• KB 2018 (bewaren van boeken, MAR, …)
• WVV → Wetboek van Vennootschappen en Verengingen (jaarrekening en vormen)
• KB 2019 (waardering en structuur van rubrieken)
→ CBN (Commissie vr Boekhoudkundige Normen: specifiek in BE → adviezen van experten
Juridisch niet bindend, maar morele waarde en vaak basis voor wetswijzigingen (CNC)
o Wie moet in BE boekhouding voeren? → alle ondernemingen (WER)
→ natuurlijke- en rechtspersonen & organisaties zonder rechtspersoonlijkheid
→ niet feitelijke verengingen
o Juridische structuur (2 mogelijkheden):
▪ Natuurlijk persoon (zelfstandige/eenmanszaak) → voor-en nadelen:
V: eenvoudig opstarten, geen statuten, geen minimuminbreng
N: onbeperkt aansprakelijk, personenbelasting (progressief, hoger)
▪ Rechtspersoon (vennootschappen en verenigingen) → voor-en nadelen:
V: afzonderlijke rechtspersoon, vennootschap/rechtspersoon belasting (lager)
N: meer admin & juridische formaliteiten, vereist minimum inbreng/kapitaal
➢ Vennootschapsvormen → voor-en nadelen
o BV – (basis)
beperkte aansprakelijkheid
o NV – (kapitaal)
(beperkt tot inbreng)
o CV (vanaf 3 & voldoen behoeften) winst mogelijk
onbeperkte aansprakelijkheid
o VOF (eenvoudigste)
(hoofdelijk)
o ComV - (stille/beherende)
o Maatschap → geen rechtspersoon, dus geen eigen rechten en plichten
o VZW → rechtspersoon → geen winst mogelijk, belangeloos doel
, → Oprichting vennootschap
o BV (kleine en middelgrote, toereikend aanvangsvermogen, aandeel kan gematerialiseerd)
o CV (bijzonder doel, toereikend aanvangsvermogen, aandeel op naam)
o NV (grote, minimumkapitaal, aandeel kan gematerialiseerd)
▪ 3 Bestuur manieren:
• Enige bestuurder
• Monistisch (klassiek) bestuursmodel → raad van bestuur → (BV/CV)
(min 3 bestuurders, tenzij minder dan 3 aandeelhouders)
• Duaal bestuur → raad van toezicht en directieraad/comité
▪ Minimumkapitaal = 61.500 volstort of tenminste ¼ van kapitaal volstort als meer
→ Failliet → schuldeisers ondernemingsrechtbank of aandeelhouders zelf boeken neer
→ Curator - afhandelen faillissement → afhk. aansprakelijkheid vennoten, anders gemeenschap
→ Financieel plan notaris → min. bedrag aanvangsvermogen → ontoereikend voor tenminste 2j – HA
→ ook bij onrechtmatig handelen of fraude telt beperkte aansprakelijkheid niet
➢ Dubbele (volledige) of vereenvoudigde boekhouding → WER verplicht passend bij omvang bedrijf
o Vereenvoudigd → mag voor onbeperkte aansprakelijkheid met omzet < 500.000 (4)
o Dubbele → jaarrekening → moet voor beperkte aansprakelijkheid (3) → verplicht neerleggen
➢ Jaarrekening
o 3 standaardmodellen/schema’s o.b.v. grootte vennootschap → max 1 criteria anders hoger:
▪ Micro: omzet 700.000 balanstotaal 350.000 personeel 10
▪ Verkort/klein: omzet 9 mil balanstotaal 4.5 mil personeel 50
▪ Volledig/groot → als minstens 2 van verkort overschreden en alle beursgenoteerde
o 3 onderdelen: balans, RR & toelichtingen
o Boekhoudperiode (boekjaar) → meestal 1 jaar samen met kalender, kan langer of korter:
→ bij oprichting, herstructurering, seizoen, … → max 2 jaar voor eerste boekjaar
→ beursgenoteerde verplicht halfjaarlijks financieel verslag
o 3-delige structuur grote bedrijven: aandeelhouders, bestuursorgaan & management/bedrijfsleiding
→ bestuursorgaan verantwoordelijk jaarrekening, binnen 6m na afsluit voorleggen AV,
→ na goedkeuring openbaar maken binnen 30d, NBB ten laatste 7m na afsluit boekjaar openbaar
o Naast jaarrekening nog 3 andere documenten:
▪ Jaarverslag/directorsreport (bestuursorgaan publiceren m.b.t. bestuursactiviteiten)
▪ Sociale balans (personeelsbestand)
▪ Auditorrapport/comissarisverslag (informatiekloof mngmt en AV) → bedrijfsrevisor (IBR)
o Boekhoudkundige beroepsbeoefenaars → in dienst verband (WN) of zelfstandig (honorarium)
o Balanscentrale → raadplgen o.b.v. ondernemingsnummer of naam
➢ Balans (momentopname & vermogenstoestand op bepaalde dag) → volgens stijgende liquiditeit
Balans 12-12-21
Actief (bezittingen) Passief (financieringsbron)
Vast (oprichtingskosten) EV
Immaterieel (2) Kapitaal/inbreng (1) Horizontaal:
Materieel (2) Herwaarderingsmeerwaarden (1) accountant
Financieel (2) OR (1)
Vlottende Voorzieningen en uitgestelde belastingen (1) Verticaal:
Vorderingen/debiteur LT (2) VV LT rapportering
Voorraad (3) Lening/kredietinstelling (1) jaarrekening
Vorderingen/debiteur KT (4) Schulden >1j (1)
Geldbeleggingen (5) VV KT/vlottende
Liquide middelen/bank (5) Handelsvordering/leveranciers/crediteur (4)
Overlopende rekeningen (4) Overlopende rekeningen (4)
Totaal actief Totaal passief
➢ 3 soorten schema’s jaarrekeningen → elk 2 varianten
o Kapitaalvennootschappen VS kapitaal loze vennootschappen
o Boekhoudkundige gelijkheid → actief=passief → basis dubbele boekhouding, steeds 2 componenten
➢ Natuurlijke VS rechtspersonen (vennootschap)
