De keuze voor een seculiere samenleving waar men vrij
kan denken
Scheiding kerk en staat
Belangrijkste breuklijn: levensbeschouwelijk
Na oprichting België (1830)
- Onenigheid tss de katholieken en liberalen (het verbond tss deze 2 was de
grondslag van België) -> vallen in 1857 uit elkaar -> polarisatie
- Katholieken gebruikte het onderwijs om de jeugd volledig katholiek op te voeden
- Liberalen keerden zich tegen dit streven
Voor 1830
Begint met de institutionalisering van de kerk, Keizer Constantijn (vanaf 330)
- Officiële erkenning als staatskerk
380: keizerlijk edict Cunctos populos van Theodosius I de Rooms Katholieke
Godsdienst voor het 1st in het Romeinse Rijk vastgelegd als enige toegestane
staatsgodsdienst
Middeleeuwen: theocratische maatschappij (God centraal)
- Taak: evangelisatie, zorg voor het onderwijs, de zieken en de armen
Renaissance (vanaf 1500): tegenbeweging (mens centralere positie)
- Burgerlijke overheid neemt taken van de kerk over
Ideeën van de Verlichting (18e eeuw) en de positieve wetenschap
- Om de waarheid te achterhalen is de rede de enige en veilige weg
- Verzetten tegen het geloof en de dogma’s van de kerk
- Verzet tegen absolute monarchie
- Elke absolute heerschappij, het wezen van de kerk of van de koning -> afgewezen
Franse revolutie (1789): verliest de kerk haar gronden, invloed en macht
- Napoleon stabiliseert de verhouding met de kerk
Nederlands Koning Willem I = protestants (1815-1830)
- Liberalen + jonge intellectuelen grijpen naar de kerk, beïnvloed door de ideeën
v/d verlichting willen ze een onafhankelijke staat -> België (erkenning door
andere Europese mogendheden)
de periode van het UNIONISME (1830 1846)
Liberalen en katholieken werken samen om de staat uit te bouwen
De oorlogsdreiging met Nederland houdt de gelederen samen
1846: liberalen roepen een congres bijeen
- Bedoeling: kerk en staat te scheiden
Congres besluit de strijd aan te binden tegen de invloed van de kerk
Eerste partij van België wordt op gericht, de liberalen
- Artikel 3: de organisatie van het openbaar onderwijs, in alle graden, moet onder
de exclusieve leiding van het burgerlijk gezag.
- Deze partij wordt de doodsteek voor he unionisme
Vanaf 1846 2 strijdende kampen……
, Klerikaal en antiklerikaal
1. De antiklerikalen of geuzen
Verzetten zich tegen elke inmenging van de kerk in staatszaken en stellen zich op als
de verdedigers van de staat, van de burgers en van de vooruitgang
Geuzen: 1ste liberalen vrijdenkers
Later vergroten de socialisten het antiklerikale kamp
Zetten zich af tegen het paternalisme van de kerk
Ze verwijten de kerk:
- De zijde te kiezen van de gegoede burgerij en van de kapitaalkrachtigen
- Te weinig te doen aan de reële oorzaken van de sociale onrechtvaardigheid
- Dat ze onder het masker v/d ideologie haar macht en belangen willen vrijwaren
2. De klerikalen: Papen en Daensisten
Verdedigers van de vrijheid en van het persoonlijk geweten
Volgens Geuzen: onverdraagzaam en conservatief
1884: politieke partij: spanningen nemen toe
De Katholieke partij bestaat uit:
- Een grote conservatieve vleugel onder leiding van Charles Woeste
- Kleine kern van sociaal en Vlaamse bewogen mensen
Komen weinig aan hun trekken
1893: richtte deze kern de Christene Volkspartij op
Worden de Daensisten genoemd
Conservatieve, kerk en het hof willen de Christene Volkspartij de grond in boren
- Conservatieven vrezen dat men de Katholieke arbeiders wegtrekt
Katholieke ideologie w gebruikt om de eigen positie en de partij belangen te vrijwaren
ten kosten van rechtvaardige, sociale en Vlaamse eisen
Jaren 90’: Christen democratische vleugel in de Katholieke partij gaat van start
3. De inzet van de strijd: het onderwijs
strijd werd het hevigst als het om de ziel van het kind ging
Oorsprong strijd: grondwetartikels over de vrijheid van onderwijs en van godsdienst
- Dubbel interpretaties over de bijkomstige rol van de staat
- Controversen over het verplichte karakter
Eerste schoolstrijd: lager onderwijs
1846: stichting liberale partij
- Winnen verkiezingen
- Regering van Frère-Orban: macht van de kerk op het lager onderwijs indijken
Gevolg: minister van onderwijs (Van Humbeeck)
1879: wet die het lager onderwijs in handen van de staat wil houden, moraal
verplicht maakt en godsdienst uit het onderwijs weert wordt goedgekeurd
Er komt een schoolstrijd met conflicten en incidenten:
1884: volgende verkiezing -> katholieken meerderheid
- Maken wet ongedaan en vervangen hem door gunstigere wet voor de katholieken
Door soc. eco. problemen raken de conflicten rond het onderwijs op de achtergrond
1885: de oprichting van de socialistische partij
1886: de grote algemene staking tegen de sociale mistanden en algemeen stemrecht
Katholieken van 1884 tot 1914 meerderheid
- Uitbouw v/e uitgebreid net vrije katholieke scholen, wat gepaard gaat met een
verzuiling op tal van andere gebieden zijn definitief
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur jennysnels8. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.