H01: Kind in de maatschappij
1. Tijdsgeest: kijken naar en omgaan met kinderen en jongeren
Nu anders dan vroeger, er is een evolutie in het kindbeeld met 3 grote periodes:
- Tot einde Middeleeuwen
- Eind Middeleeuwen tot ongeveer 1950
- Van 1959 tot nu
Ligt niet aan de kinderen zelf, maar aan de veranderingen binnen de maatschappij.
1.1. Periode tot einde Middeleeuwen
Er is veel onverschilligheid tegenover kinderen tot ongeveer 1500 na Christus. Kindermoord en achterlaten van
pasgeborenen was veel voorkomend. Kinderen die veel huilden of gehandicapt waren werden vaak gedood. Er was
geen politie of gerecht om deze handelingen van ouders of andere misdadige volwassenen te bestraffen.
- In Athene werden kinderen die ongewenst waren of niet aan de fysieke vereisten voldeden van de rots gegooid
- In Europa werden kinderen in rivieren gegooid, op mesthopen achtergelaten of geofferd aan dieren of goden
- In Napels werd bij de geboorte van een meisje zwarte vlaggen buiten gehangen om de buren te waarschuwen
dat ze geen gelukwensen moesten brengen aangezien jongens er veel meer waard waren dan meisjes.
Tot einde Middeleeuwen was er geen maatschappelijk bewustzijn van het kind als aparte groep ® kinderen jonger dan
6 – 7 jaar waren niet van tel.
1.2. Periode einde Middeleeuwen tot circa 1950
De ontdekking van het kind. Het bewustzijn dat kinderen op een aparte manier, voor langere perioden klaargemaakt
moesten worden voor een betere en meer rechtvaardige maatschappij. Kinderen werden aanzien als de toekomst, hoop
op vooruitgang en voorspoed.
1.2.1. Opbouw scholen
Meer en meer jongens uit hogere kringen volgden regelmatig school. Het aantal scholen groeide traag en vooral in de
19de eeuw werden er overal kleine dorpsschooltjes gebouwd. Ondanks alle inspanningen bleef onderwijs voor heel wat
arme kinderen uitgesloten ® nog heel veel kinderarbeid.
1.2.2. Ontstaan kindergeneeskunde
De kindergeneeskunde scheurt zich in het midden van de 19de eeuw af van de algemene geneeskunde ® artsen
weren opgeleid met de specialisatie in de specifieke kinderziektes.
1.2.3. Vorming kinderwetten
De eerste eigenlijke kinderwetten moeten de kinderwetten beschermen tegen het misbruik van volwassenen.
- 1912 ® wet tegen kinderarbeid
- 1914 ® wet leerplicht
Het gerecht en de politie kan voor het eerst, gesteund door de wet, ingrijpen tegen misbruik van kinderen.
,1.2.4. Vorming jeugdbewegingen
1.3. Van 1950 tot nu
Het huidig kindbeeld is nieuw en modern. Er wordt heel veel georganiseerd voor kinderen: school, opvang,
speelpleinwerking, sportmogelijkheden, expressiemogelijkheden, …
Het kind is onderwerp van vele wetenschappelijke onderzoeken, boeken, tijdschriften, kinderprogramma’s, films, …
De kinderpsychologie ontstaat als aparte discipline.
2. Het Kinderrechtenverdrag
= een belangrijk internationaal instrument. De rechten moeten ten minste gerespecteerd worden door alle langen die
ondertekenen. Zuid-Soedan en VS nog niet geratificeerd (het is ondertekend maar nog niet officieel bekrachtigd door de
regering)
Rechten in het kinderrechtenverdrag worden onderverdeeld in 3 groepen:
Provision Rights Geven voorzieningen aan kinderen waardoor ze kunnen overleven en zich ontwikkelen.
Protection Rights Beschermen kinderen tegen allerhande gevaren
Participation Rights Geven kinderen inspraak in beslissingen voor hen van belang
2.1. Opbouw Kinderrechtenverdrag
Inleiding bij de eigenlijke verdragstekst, geen bindende principes maar wel een interpratief
Preambule (inleiding)
kader.
Deel 1 De rechten van kinderen en de verplichtingen van anderen tegenover hen
Toezichtregeling op naleving verdrag: info over het verdrag, comité inzake rechten van het
Deel 2
kind, rapportages
Deel 3 De inwerktreding van het verdrag: ondertekening, ratificaties, toetreding, …
2.2. Belang Kinderrechtenverdrag
- Juridisch bindend karakter ® ‘hard law’ voor elke staat die het verdrag geratificeerd heeft.
- Allesomvattend karakter of comprehensiviteit ® het verdrag is het meest volledig met betrekking tot teksten
over kinderrechten
- Het verdrag vertaalt de veranderende visie op kinderen
- Internationale regel erkent participatierechten van kinderen
- Offensieve pro – actieve aanwending ® plicht van de Staten om rechten van kinderen te bevorderen, is tegelijk
een checklist en agenda
, H02: Gezin en opvoeding
1. Moderne, westerse – getinte gezinnen
- = kerngezin
- Partners kiezen waar ze wonen
- Kinderen meestal achternaam vader
- Aanvullend op vlak van verantwoordelijkheden
- Meestal 2 generaties met verwantschappen
- Is de kleinste democratie in de maatschappij
Groot gezin = wanneer de jongere generatie in de meerderheid is ® sociale proces in de opvoeding is veel intenser.
Gezin is een dynamisch proces ® verandert onder invloed van leeftijd, omgevingsfactoren en tal van elementen die
samengaan met de individuele evolutie van elk gezinslid.
1.1. Gezin en familie
= 2 begrippen, met enige overlapping. In vele talen is er zelfs geen onderscheid tussen beiden.
Gezin = naaste bloedverwanten, zonder ze allemaal te omvatten. Kunnen ook dienstbodes, au pairs, … omvatten. Het
modale gezin kan bestaan uit vader, moeder, zonen en dochters.
Familie bestaat ook uit de grootouders, kleinkinderen, ooms, tantes, neven en nichten.
1.2. Historische evolutie gezin
1.2.1. Pre-industriële gezin
- Kleine onderneming
- Sociaal ® emotionele en economische structuur is sterk verweven
- Gezin was leerschool voor het leven
- Vaak gearrangeerde huwelijken, waren zakelijk contract
- Ongeletterdheid
1.2.2. Moderne gezin
- Gevolg van industriële revolutie
- Werk en gezin vanaf nu gescheiden
- Kinderen leren in scholen
- Oorsprong na WO II
1.3. Samenlevingsvormen die afwijken van klassieke gezinnen
- Één-oudergezinnen
- Ongehuwd samenwonen
- LAT en LTA-relaties
- Nieuw samengesteld gezin
- Nest-gezin
- Mikado gezin (verschillende stukjes gezin vormen samen 1 gezin)
- …
