Hoofdstuk 5 De relatie aangaan
5.1 Het belang van de relatie
Het is niet vanzelfsprekend dat de cliënt zijn verhaal aan je wil vertellen en ook de
samenwerking komt niet vanzelf tot stand. Ook al zijn de problemen van de cliënt in
objectieve zin groot en is er een noodzaak tot ondersteuning, dat wil nog niet zeggen dat de
cliënt er ook op die manier tegenaan kijkt. Samenwerking, ondersteuning en hulpverlening
zijn echter pas mogelijk als de cliënt zich hiervoor open stelt.
5.2 Contact leggen en relatieopbouw
De belangrijkste vaardigheden die je inzet in de eerste fase van het contact met je cliënt zijn
dezelfde basisvaardigheden die nodig blijven in elke vervolgfase van het contact. Ze vormen
dus het fundament van de gespreksvoering. Zonder toepassing van deze vaardigheden kan
het contact waarschijnlijk niet goed genoeg tot stand komen. Met de toepassing van de
vaardigheden zul je bereiken dat de cliënt zijn verhaal doet en wordt het makkelijker om
samenwerking te creëren.
De basisgesprekstechniek is gericht op empathie, exploratie, begrip en steun en heeft tot
doel om op een positieve manier in contact te komen en te blijven. De
basisgesprekstechnieken omvat vier elementen (ORBS):
- Open vragen stellen
- Reflectief luisteren
- Bevestigen
- Samenvatten
5.3 Doelgerichtheid in cliëntgerichte gesprekstechnieken
Aangezien MG een doelgerichte manier van gesprekken voeren is, worden cliëntgerichte
gesprekstechnieken soms op een net iets andere manier toegepast: er wordt een
doelgerichte draai aan gegeven. Deze doelgerichtheid komt tot uiting in de sturing op de
inhoud van de communicatie. De cliënt vertelt, maar wat geef jij als professional vooral
aandacht en waar ga je verder op door? Hoe langer je erover doorpraat, hoe meer zaken
ermee samenhangen en hoe belangrijker het lijkt te worden. En andersom: hoe minder
aandacht je aan een onderwerp besteedt, hoe meer het op de achtergrond kan raken.
De manier van kijken als mens is van nature gericht op het onderkennen van problemen. De
aandacht wordt er als het ware vanzelf naartoe gezogen, omdat een probleem betekent dat
er gevaar dreigt. Daar moet direct wat aan gedaan worden. Vooral het probleem aandacht
geven kan echter leiden tot probleemdenken. Het probleem krijgt dan alle aandacht en niet
de mogelijke oplossingen of de wens om te veranderen.
Als je scherp luistert, hoor je in een gesprek of soms zelfs in een enkele zin zowel negatieve
elementen (problemen, onmogelijkheden en dergelijke) als positieve (hoop, optimisme,
wensen, mogelijkheden en dergelijke). Het is van belang om aan beide elementen aandacht
te besteden, anders zal iemand zich niet gehoord of serieus genomen voelen. Daarnaast kan
, het zinvol zijn om de belemmeringen goed in beeld te brengen om een probleem echt te
kunnen oplossen. Van belang is om ook de positieve elementen, die er altijd zijn, voldoende
aandacht te geven, om de focus te verleggen van het onkruid naar de bloemen in het veld.
En houd in je achterhoofd: datgene wat je aandacht geeft zal groeien. De gewenste focus
kun je aanbrengen in de inhoud, maar ook op andere manieren:
- Je kunt ongewenst gedrag formuleren in de verleden tijd en gewenst gedrag in de
tegenwoordige tijd. U had altijd de neiging te veel te doen, maar u neemt nu meer
pauzes.
- Je kunt de zin of samenvatting eindigen met positieve elementen of gewenste
gedragsveranderingen. Mensen gaan meestal verder door op wat het laatst gezegd
is.
o Aandacht geven aan delen in de uitspraken van de cliënt die de verandering
van de cliënt ondersteunen
o Het gesprek sturen in productieve richtingen
o Aanpassingen in de vormgeving van de zin, volgorde van onderwerpen,
tijdsaanduiding
5.4 Open vragen stellen
Een open vraag nodigt de cliënt uit om zijn verhaal te doen en uit te weiden. De bedoeling is
dat de cliënt in reactie op open vragen niet volstaat met simpelweg ja of nee antwoorden. Er
zijn vandaag een paar onderwerpen die we met elkaar kunnen bespreken, …. Maar wat
houdt ú het meeste bezig?
Bij een open vraag zal de cliënt meer tijd nemen om erover na te denken. Open vragen stel
je dus vooral om gedetailleerde informatie te verzamelen of om de gesprekspartner aan te
moedigen na te denken over het antwoord.
Vragen stellen heeft behalve een inhoudelijk ook een relationeel doel. Je brengt de
boodschap over dat je geïnteresseerd bent en bereid bent je in zijn denk- en leefwereld te
verdiepen. De cliënt heeft het gevoel ‘gezien’ te worden. Dit heeft een positief effect op de
samenwerkingsrelatie. De cliënt zal zich meer openstellen en er zal ook een wederkerigheid
ontstaan: jij bent bereid om naar mij te luisteren, dus ik ben ook meer bereid om te luisteren
naar jou.
Gesloten vragen bieden de mogelijkheid om snel concrete gegevens te verzamelen,
bijvoorbeeld bij een intake of diagnosestelling. Stel weinig of geen open vragen als je weinig
tijd hebt en/of als je een checklist wilt afwerken. Een gesloten vraag kan ook bedoeld zijn om
iets ‘af te checken’ en er daarna uitgebreider op door te gaan met een open vraag.
Soorten en functies van open vragen:
- Kenvragen: vragen over voelen, waarnemen en denken: (goede redenen om deze
vragen te stellen zijn de cliënt aan het denken zetten, de cliënt helpen om de
situatie/ het vraagstuk beter te overzien of de cliënt bewuster laten worden van hoe
hij over iets denkt of voelt)
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur chayennebos. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.