ME - notities
Inleiding vroege ME
periodisering
vroege ME
einde Rom rijk, Hunnen, Germaanse verhuizing
geen schriftcultuur in stammen
Rome: Latijnse teksten → valt weg
→ orale cultuur bij Germanen
pas op: geen verval in niet-Westerse culturen
hoge ME
11e-12e eeuw
bloeiperiode literatuur
adel: troubadours
steden: burgerlijk
late ME
stadscultuur in Italië → Dante
begin RN
Culturele context
eenheidscultuur door religie → theocratisch
goddelijke orde
orde door schepper, excuus en verklaring
bepaalt sociaal handelen
bv aristocraat tgnover boer
kerk beïnvloedt politiek → eenheid
eenheid begint in 9e eeuw
Karolingische RN
ME - notities 1
, verval aan einde late ME door individualisme
habitus = vanzelfsprekende kennis en gedrag, normen en waarden van
een samenleving
Oudgermaanse literatuur (vroege ME)
= niet-christelijke Germaanse lit
mondeling (700 - 1250)
documenten bewaard door Christenen → biased!
kenmerken
oraal via militaire dichters
= skopen en skalden
staan in hoog aanzien door propagandische functie, heerser heeft macht
gekregen dus bewijst dat hij het verdient via verhalen en liederen → rol
als historicus en communicator
stilistisch: functioneel, eenvoudig, rijm om te kunnen onthouden
inhoudelijk
gebaseerd op echt gebeurtenissen
bv verhuizing naar GB, stammenruzies
legimiteren macht
heldenverhaal met vast schema en tragisch einde (Christenen?)
complex met veel subplots
vergelijk met moderne soaps
Beowulf
vs Grendel en zijn moeder
opoffering van Beowulf (Christenen?)
stammenruzies en familietwisten
Hildebrandlied
ME - notities 2
, op achterkant werk om pen te oefenen
8e eeuw, manuscript 9e eeuw
van Langobarden
over gevecht vader en zoon, respect en eer
Nibelungenlied (13e eeuw)
legendes van Germaanse helden
oud-Duits
Siegfried heeft 1 zwakke plek
tragisch, verraad, goed vs kwaad, vergelding,
onrecht...
Richard Wagner (operaschrijver) voegt Noorse ring
toe → Lord of the Rings
Oudscandinavische literatuur
= rijkste verzameling
overlevende van Germanen
skaldenpoëzie: verfijnd, binnenrijm, metrisch schema
edda: eenvoudig, alliteraties, kennings
bv Havamal: over reputatie krijger
saga: prozavorm
familiesaga's, kongingssaga's en Fornaldarsaga's (mythes en legenden)
Laxdaele saga
over immigratie uit Noorwegen
over dagelijks leven en huishouden → vrouwelijke
sprekers
ME - notities 3
, matriarchen, over echte evenementen
praktische magie
Karolingische RN
ontstaan eenheidscultuur
antieke cultuurideaal van Oude Rome: Latijn, esthetica oudheid
christelijk
driedeling: adel, clerus, boerenstand
kenmerken literatuur (= chansons de geste)
beroepsdichters (= jongleurs) met instrumenten
over de adel
heldenverhalen, bv Karelromans (over Karel de Grote)
ideologisch als propaganda, lofliederen
christelijke waarden
Roelandslied
adel: neef van Karel de Grote
gehoorzaamheid aan christelijke ideaal
waardigheid aan sociale hiërarchie
Cultuurhistorische context hoge ME
eenheidscultuur
wereldbeeld christendom: scheppingsorde
kloosterordes: economisch belang
nieuwe boertechnieken, groot netwerk
grote macht clerus
beïnvloeden aristocratie
ME - notities 4