Dit is een volledige samenvatting van ecologie met de belangrijke figuren gebaseerd op de powerpoints en de bijhorende cursustekst van Roeland Samson en Karen Wuyts
Samenvatting ecologie 2022
Introductie
Wat is ecologie
= wetenschappelijke studie van de verspreiding en het voorkomen van organismen, de interactie die
deze verspreiding en het voorkomen bepalen, en de relaties tussen organismen en de transformatie
en flux van energie en materie.
➢ Oudste wetenschap
o Ecologische kennis bij verzamelaars-jagers/ landbouw + domesticatie van dieren
o Voorkomen van ziektes (tijgermug)
➢ Toegepaste wetenschap (toegepaste ecologie)/ sinds kort ook een fundamentele
wetenschap
o Beide, toegepaste en fundamentele ecologie zijn noodzakelijk
➢ Vele toegepaste wetenschappen zoals bosbouw, landbouw, visserij → implementatie
ecologische inzichten: verhoogde opbrengsten
o Biocontrole in China -> hiermee konden goedkope chemische bestrijdingsmiddelen
worden gemaakt is daardoor verdwenen -> maar terug opgepakt na desastreuze
ervaringen met pesticides in de jaren ’50 -> heeft geleid tot DDT
(Dichloordifenyltrichloorethaan), een insecticide.
o Zien waar oorzaken liggen van antropogene toepassingen met effect op de natuur
(DTT)
▪ Obama nungara
▪ De bezorgdheid omtrent de ecologie van vervuilingen kende sinds de jaren
’50 een sterke toename, en ontwikkelde verder in de jaren ’80 en ‘90
▪ De laatste jaren ook een sterke groei in de publieke interesse en het
inbrengen van ecologie in
• De bescherming van bedreigde diersoorten
• De biodiversiteit van grote gebieden
• De controle van ziektes bij mensen en andere soorten
• De mogelijke consequenties van ernstige menselijke veranderingen
in het globale milieu
➢ Complex:
o Uniciteit: miljoenen soorten, miljarden genetisch verschillende individuen die met
elkaar interageren in een steeds veranderende wereld
o Het dwingt ons om schijnbaar eenvoudige en basisvragen te beantwoorden die
rekening houdt met de uniciteit en complexiteit van alle aspecten van de natuur
o Zoekt naar patronen en voorspellingen binnen deze complexiteit
▪ Bijv. hoe gaan climate change de C-opslag in natuurlijke systemen
beïnvloeden
➢ Ecologen willen begrijpen en verklaar maar ook weten wat er gaat gebeuren met populaties
(voorspellen).
o Controleren
o Exploiteren
o Behouden/ beschermen
, ▪ Zeldzame soorten beschermen door in te schatten welke beheersmaatregelen
hiervoor nodig zijn
▪ Gewasproductie optimaliseren door te zoeken naar gunstige groeiomstandigheden
voor het gewas
Schaal, benadering en geldigheid
➢ Ecologische fenomenen spelen zich af op verschillende ruimtelijke en temporele schalen
➢ Ecologische evidentie komt van een waaier van verschillende bronnen
➢ Ecologie baseert zich op wetenschappelijke evidentie
Schaal
Drie verschillende schalen;
➢ Temporeel
➢ Ruimtelijk (kan nooit te groot of te klein)
➢ Biologisch
Op verschillende niveaus:
➢ Organismen
➢ Populatie (!)
➢ Gemeenschappen (!)
➢ Ecosystemen (!)
➢ Biosfeer
Uit deze biologische + ecologische hiërarchie, 3 principes:
1. De eigenschappen die waargenomen worden op een bepaald niveau resulteren uit het
functioneren uit delen van het niveau daaronder
2. Onderliggende niveau moet bestudeerd worden om beter te begrijpen
3. Eigenschappen waargenomen op een bepaald organisatieniveau kunnen worden voorspeld,
zonder het functioneren op onderliggende niveaus te begrijpen
a. Bv gaswetten Boyle (1662)
Naast een variatie in ruimtelijke schalen, en de verschillende niveaus in de biologische hiërarchie,
wordt er ook gewerkt op verschillende tijdschalen
→ Ecologische successie: de opeenvolgende en continue kolonisatie van een plaats door populaties
van bepaalde soorten, vergezeld door het lokaal uitsterven/ verdwijnen van andere:
➢ Dagen bijv. migratie van vlinders
➢ Weken bijv. ontbinding van mest
➢ Jaren bijv. verlaten van een stuk tropisch regenwoud door landbouw
➢ Eeuwen bijv. ontwikkeling van een nieuw bos
➔ Afhankelijk van welke vraag die we moeten beantwoorden! Vele studies zijn echter te kort
voor de vraagstelling die dient opgelost te worden.
➔ Niettegenstaande deze belemmerende factoren kunnen langetermijnstudies ons wel inzichten
verschaffen die we anders onmogelijk zouden kunnen verwerven. Zo leveren de metingen die Keeling
, opgestart heeft – van de atmosferische CO2-concentratie gemeten op Mauno Loa in Hawai vanaf 1958
(Figuur 1.2.) - een inzicht in de rol van mens in de opwarming van de aarde, en de snelheid waarmee
dit gebeurt. Of zie later experiment Hubbard Brook -> daling van zuurtegraad van neerslag
aangetoond door langetermijnmetingen
Benadering
Ecologische evidentie wordt aangeleverd vanuit verschillende bronnen en benaderingen, met als
belangrijkste:
1- Observaties
o Nauwgezette observatie en monitoring
o Vergelijkende veldobservaties
2- Experimenten (labo en veld)
o Labo wanneer realiteit te complex is
▪ Vereenvoudiging moet relevant zijn
▪ Benchmark
3- Mathematische modellen
→ veelal worden twee benaderingen gecombineerd
➢ Veel studies behelzen nauwgezette observaties en monitoring
o Vb 4-5 jarige cycli in het voorkomen van het Schots Sneeuwhoen
➢ Deze observatie is geen uitleg, maar een aanzet tot begrijpen → formuleren hypotheses
o Vb cycli te wijten aan accumulatie parasitaire wormen
➢ Manipulatief veldexperiment om hypothese te staven
➢ Andere benadering om hypothese te staven: vergelijkende veldobservaties (Expliciet
vergelijken van dezelfde soort data van verschillende plaatsen)
o Vb: heeft de graad van stikstofvervuiling (depositie via regen, sneeuw, stof, gassen)
een invloed op de biodiversiteit van graslandgemeenschappen?
➢ Soms vormen gecontroleerde labo-experimenten de beste manier om antwoord te geven op
specifieke vragen, omdat de realiteit complex is
➢ Maar de vereenvoudiging moet relevant zijn
o Bv. Structuur en dynamiek van een gemeenschap met 20 dier- en plantensoorten, inclusief
verschillende competitors, predatoren en parasieten,... (een eenvoudige gemeenschap);
vereenvoudiging kan enkel als we al een basiskennis hebben van nog eenvoudiger
gemeenschappen → labotesten ontwikkelen die een benchmark vormen
Geldigheid
➢ Juiste, betrouwbare data verzamelen → correctere en betrouwbare uitkomsten en inzichten
➢ Confounders: vele verstorende en beïnvloedende factoren
a. Hoe meer cofounders, hoe zwakker de relatie die men verwacht → meer herhalen
➢ Vele veldexperimenten bouwen op een groot aantal herhalingen voor elke behandeling
➢ Afhankelijk van wat men moet meten zijn grote proefopzetten niet haalbaar → continue
evenwicht zoeken
➢ Experimenten = een continue trade-off tussen realiteit en herhalingen
b. Kleine vijvercontainers laten makkelijk herhalingen toe, maar vatten niet alle
complexe interacties in natuurlijke ecosystemen
➢ Op grote schaal dikwijls niet te herhalen
c. Verzuren van een volledig meer
, De ecologie probeert algemene conclusies te komen voor alle groepen organismen of algemene
trends te komen voor processen en fluxen
➢ Onmogelijk om alle materie te bestuderen
➢ Ecologie vertrouwt op het bekomen van schattingen van representatieve stalen
Ecologie in de praktijk (aantal voorbeelden)
Cedar Creek experiment
➢ Gebied was oorspronkelijk bebost maar werd ontbost in functie van de landbouw
➢ Oorsprong: vrij arm aan nutriënten → landbouwoogsten begonnen te vallen
➢ Bleef nog minder N achter
➢ ONDERZOEK: successie van dde vegetatie op de verlaten planten → natuurlijk experiment
a. Ruimte: verschillende percelen over het gebied
b. Tijd: percelen die op verschillende momenten worden verlaten
a. Invasieve exoten nemen af
b. Inheemse prairiesoorten nemen toe
c. Eenjarige soorten nemen af
d. Overblijvende soorten nemen toe
e. N-gehalte neemt toe
Hubard brook experimental forest (lange termijn ecosysteem studie)
Doel: inkomede en uitgaande stofstromen in een bosgebied te bepalen
→ Ruimtelijk niveau: Stroomgebied (catchment) analyseren: gebied waarin elke druppel water die er
valt in eenzelfde stroom zou uitmonden
➢ Inkomende stofstromen meten: neerslag en droge depositie op te volgen (atmosferische
input), net als de samenstelling van de plaats waar de stroom het gebied verlaat (output)
➢ Heeft in de VS geleid tot instellen van lange termijn onderzoeksites
Canada’s experimenteel merengebied
Doel: effect van menselijke activiteiten zoals landbouw en het lozen van afvalwater op meren te
bestuderen
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur StudentUA123. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €11,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
