Private veiligheidszorg
Private veiligheid: wat bedoelen we?
Meest verscheiden definities
- Vertrekpunt: Belgische regelgeving
o Al wat hierin voorkomt is private veiligheid, wat hier niet in voorkomt is geen
private veiligheid
o Ook elementen die niet in de wet staan maar wel hetzelfde toepassingsgebied
hebben maar wel in andere wetgeving terug te vinden is
o Wat zijn de kerndomeinen die we terugvinden in de literatuur maar staan nog
niet in de wetgeving
- Gekleurd door de plaats waar men gelokaliseerd is
Overzicht
Domeinen:
o Kerndomeinen:
§ Bewaking
§ Beveiliging: gebruik, commercialisering, uitoefening en gebruik van
materialen die dienen om de zaak veilig te maken (camera’s,
alarmsystemen, wapens)
§ Opsporing: privépersonen die naast de publieke tak aan opsporing
doen à detectivewet
§ Adviesverlening: privémensen die veiligheidsadvies verlenen à advies
om het voorkomen of opsporen van ongewenst gedrag
§ Private bestraffing/ private strafuitvoering: in andere landen van
toepassing maar niet in België (wel achterpoortjes)
• Transitiehuizen: waar men wordt voorbereid om de voorlopige
invrijheidsstelling à overgang tussen gevangenisleven en vrije
leven die worden geëxploiteerd door private ondernemingen
• Interneringshuizen: worden uitgebaat door private
ondernemingen/ gespecialiseerde bedrijven
o Warme bewaking: psychiatrie à toezicht op de mensen
zelf, alle vormen van bewaking waar de bewaker contact
heeft met de gedetineerde
o Koude bewaking: door veiligheidsfirma’s à geen
contact tussen bewaker en bewaakte vb.
toegangscontrole bezoekers
• Geen wetgeving over private bestraffing à alleen een rechter
mag u een straf opleggen maar er is wel private bestraffing
(trajectcontrole, winkeldiefstal)
o Gereguleerde modi: vormen waarom die worden uitgeoefend
§ Uitoefening van bewaking, uitoefening van beveiliging, uitoefening van
adviesverlening
§ Opleiding die wordt voorzien om de uitoefening te realiserenà
gecontroleerd door de overheid
1
, § Gebruik: onder welke omstandigheden welke middelen mogen worden
gebruikt
- Componenten van elk domein
- Organisatievorm
13 componenten kerndomein bewaking:
WPV Art. 3
- Statische bewaking van goederen
o Bewaking van goederen om te voorkomen dat de goederen in andere handen
geraken dan voor ze bedoelt zijn
- Mobiele bewaking goederen
o Bewakingsagent verplaatst zich van goed tot goed dat hij bewaakt. Overal waar
hij komt bewaakt hij goederen
o Vanaf dat de bewakingsagent de openbare weg moet gebruiken om van goed
A naar goed B te gaan
o Bewakingsagent alarmcentrale
- Beveiligd vervoer
o Bezighouden met alle waardevolle goederen die verplaatst moeten worden à
verschillende deelactiviteiten (geld, diamanten, goud)
o Naast vervoer ook uitbaten van geldtelcentrum en handelingen die moeten
worden getroffen wanneer het geld aankomt op de plaats van bestemming
- Alarmbeheer
o Uitbating van alarmcentrales
- Bescherming personen
o Bodyguarding, persoonsbescherming → mensen die bescherming nodig
hebben krijgen bescherming van de staat
o Crisiscentrum van regering beoordeeld of de bescherming nodig is
- Winkelinspectie
o Bewakingsagenten (zonder uniform) observeren gedrag van winkelend
personeel
- Evenementenbewaking
- Bewaking uitgaansmilieu
o Portiers
- Doorzoekingen
o Naar wapens, explosieven, afluisterapparatuur en personen
o Sweepings door bewakingspersoneel die een ruimte doorzoekt en bewaakt
o Met speurhonden, elektronische detectieapparaten
- Verrichten vaststellingen
o Vastellingen die enkel en alleen betrekking hebben op goederen ≠ gedrag van
mensen
o Controle op betalend parkeren
- Verkeersbegeleiding
o Begeleiding gedaan door particulieren die voorzien is tegen het
verkeersreglement (gemachtigde opzichters)
- Terbeschikkingstelling van technische materialen
o Omvang ongeval bekijken door middel van drones en operatoren die
handelingen stelt onder toezicht van politie
2
, - Restcategorie die betrekking heeft op alle vormen van controle met betrekking op de
veiligheid
Twee bijzondere componenten kerndomein bewaking:
- Bijzondere veiligheid bij openbare vervoersmaatschappijen
o 2006: wet tot regeling van de private en bijzondere veiligheid
§ Van NMBS, De Lijn
§ Toezicht houden op het gedrag van gebruikers van het openbaar
vervoer
§ Bijzondere competenties: pepperspray, handboeien, vaststellingen
doen en boetes geven die betrekking hebben op specifieke inbreuken
- Maritieme veiligheid
o Ter bestrijding van de piraterij
o Gaan aan boord van schepen die in risicozones varen om te voorkomen dat
piraten aan boord komen
o ≠ meer actueel → fenomeen doet zich niet meer voor
Twee componenten kerndomeinen beveiliging
- Conceptie, onderhoud of herstelling van alarmsystemen
o Sinds 1990 in de wetgeving: art. 6WPV
- Conceptie, onderhoud of herstelling van camerasystemen
o Sinds 2017 in de wetgeving art. 7 WPV
Componenten kerndomein adviesverlening
Art. 8-9 WPV
- Advies aangaande voorkomen strafbare feiten tegen personen of goederen
- Het uitwerken, uitvoeren en evalueren van doorlichtingen, analyses, strategieën,
concepten, procedures en trainingen op het veiligheidsgebied
o 3 uitzonderingen:
§ Advies inherent aan een hoofdactiviteit = criminoloog die aan de
universiteit werkt: hoofddoel is criminaliteit ≠ private veiligheid,
architect die aan een bank advies geeft over de veiligheid, overheid
die advies geeft over
§ De overheid die activiteiten inzake veiligheidsadvies levert
§ Advies met betrekking op informaticasystemen
Componenten kerndomein opsporing
- Opsporen van personen en goederen
- Inwinnen van informatie over personen
- Verzamelen van bewijsmateriaal
- Opsporen van bedrijfsspionage
- Open restcategorie
3
,Organisatievormen: bewaking
Twee organisatievormen
- Diensten van bewaking aanbieden aan 3de → onderneming
(bewakingsonderneming) art. 4 WPV
- Activiteit van bewaking uitoefenen voor uzelf → interne dienst (colruyt, nationale
bank) onder de vorm van een eigen, interne bewakingsdienst
- Bijzondere vormen interne diensten: Art 5 WPV
o Voor activiteit van evenementenbewaking art. 24 WPV
§ Niet verplicht om externe bewaking organisatie aan te duiden bij bv.
Fuiven
§ Vergunningsregime waaraan een interne bewakingsdienst
onderworpen is → van federale OH naar lokale OH verplaatst (bij
lokale evenementen chiro vraagt aan de burgemeester of de eigen
chiroleiding bewaking mag zijn)
§ Grenspalen aangezet → bij verenigingen waarbij de hoofdactiviteit ≠
het organiseren van evenementen
o Voor activiteit op controle van betalend parkeren art. 25WPV
§ Normaal gezien een bewakingsactiviteit → gehele exploitatie van
parkeren/parking is gegeven aan een concessiehouder die eigen
personeel mogen inzetten
- Uitzonderingen interne diensten: art. 5 lid2 WPV
o Statische bewaking in gebouwen die voor het publiek niet toegankelijk zijn
§ Nachtwaker in een gesloten bedrijfsgebouw wel moet hij in dienst zijn
van de onderneming
o Alarmbeheer
§ Wanneer het bedrijf zijn eigen alarmen beheren (colruyt, KBC)
o Sommige vormen van beveiligd vervoer
§ Bankmedewerkers mogen onder bepaalde voorwaarden (onder
bepaald bedrag) zelf geld vervoeren
o Verkeersbegeleiding
§ Wielergroep
Exclusieve organisatievorm bewaking
Art. 11-12 WPV
Exclusief interne diensten:
- Veiligheidsdiensten openbare vervoersmaatschappijen
o Alleen georganiseerd onder de vorm van een interne dienst van die
maatschappij
Exclusief ondernemingen:
- Maritieme veiligheidsondernemingen
o Omwille van grote specialiteit die hierbij komt kijken kan deze alleen worden
georganiseerd door speciaal opgeleide organisaties
Organisatievormen andere domeinen
Exclusief ondernemingen:
4
, - Beveiliging: exclusief ondernemingen art. 6-7 WPV
- Adviesverlening: exclusief ondernemingen: art. 8-9 WPV
- Opleidingsinstellingen: opleidingen van alle kerndomeinen art. 10 WPV
o Opleidingen bepaald door binnenlandse zaken → verstrekt door
opleidingsinstellingen die worden verstrekt door binnenlandse zaken
Private veiligheid definitie:
Disparate definitie → moeilijk om tot een definitie te komen
- Van zodra men een definitie kiest, zit men met een hiaat → niet alles kan gedekt
worden
- Vaak gevormd in functie van eigen achtergrond van auteur
- Zoeken naar constitutieve elementen naar wat privé veiligheid is of wat niet
o Wie is de uitvoerder (publieke actor/private actor)
o Wat is de context? (Commercieel/ niet commercieel)
o Wat is de verhouding van de uitvoerder/ opdrachtgever (contractueel/ in
house)
o Aard van de opdrachtgever (privaat/ publiek)
o Plaats van uitvoering (privaat/publiek)
o Welk belang (particulier/algemeen)
Examenvraag: definitie → haal eruit wat u denkt dat een constitutief element is in de
definitie
Verklaringsmodellen
Verklaringen opgang private veiligheid
Evolutie private veiligheid in België
- Ontstaan: begin 20ste eeuw
o Haven van Antwerpen à oprichting bewakingsonderneming (Ceris)
ste
- 1 aangroeigolf 1960:
o Neerstrijken in België G4S
de
- 2 aangroeigolf: 1980
- 1990-2010: professionalisering
o Door de wet/ markt
- Na 2010: Diversificatie van diensten
o Buiten specifieke bewaking, meer diensten, andere diensten aanbieden
- Na 2017: deelname private veiligheid aan publieke veiligheid
o Zo voorzien in wet 2017 (wet Janbon)
Wetenschappelijk onderzoek
Na WOII
- Over heel de wereld onderzoeksgolf naar de veiligheidsindustrie
- 1977: studie rand corporation voor US department of justice
o Onderzoek voor Amerikaanse regering à 2 verklaringsmodellen ontstaan
§ Junior partner theorie
§ Economische theorie
- Categorieën waar auteurs opzoek naar zijn voor de opkomst van private veiligheid
5
, o Stijging criminaliteit en onveiligheidsgevoel
o Groei van grootschalig private eigendommen
o Overbevraagde publieke politie
o Professionalisering private veiligheidssector
o Faciliterende overheid
§ Vanaf jaren 80 à roep naar liberalisering (invloed Marget Tatcher)
§ Algemene liberalisering à niet met private veiligheid op zich te maken
Junior Partner Theorie (theorie budgettaire beperkingen)
Grondleggers:
- Kakalik & Wildhorn
- Rand corporation
Theorie:
- Economische crisis zet naoorlogse verzorgingsstaat onder druk à budgettaire
beperkingen op alle domeinen
- Politie trekt zich terug uit de veiligheidsdomeinen
- Dit vacuüm wordt opgevuld door de private veiligheidssector
o Private bewakingsonderneming staan politie bij in criminaliteitsbestrijding
o Als klein broertje van de politie (junior partner)
Gevolgen:
Politie blijft dominant in veiligheidsbestel
- Duidelijke bevoegdheidsafbakening
- Politionele kerntaak: repressieve functie à opsporing criminaliteit = hard policing
- Privésector: preventieve functie à voorkomen van criminaliteit = soft policing
Autoritaire régimes
- Private veiligheid gaat de vuile jobs doen
- Belangen van de staat zijn ondergeschikt aan de belangen van de opdrachtgever
- PSCà private security companies
- PMCà private military companies (verboden in België vb.Wagnergroep)
Aanhangers:
- Voornamelijk bij de politiediensten
- Bied verklaringsgrond voor de huidige politiestructuur
- Legt verhouding vast tussen politie-privé met hierbij de politie als regisseur
o Later in de wet zien dat dit niet gaat
- Privé moet betrokken zijn met de veiligheid maar de politie moet aansturen
Economische theorie
Grondleggers:
- Shearing & Wildhorn
- Canada vanaf 1981
Theorie:
Vanaf jaren 60
- Structurele verschuivingen in de samenleving waar een groot deel van het
maatschappelijk leven zich afspeelt
o Gescheiden eigendommen:
6
