ADHD
Kenmerken
Definitie Attention Defict Hyperactiviy Disorder
= aandachtstekortstoornis met/zonder hyperactiviteit
= een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig patroon van significante problemen (iedereen heeft er last van) op vlak van
onoplettendheid en/of hyperactiviteit.
Primaire gedragskenmerken - Onoplettendheid = onvoldoende aandacht voor details, slordige fouten
- Hyperactiviteit = overbewegelijk, motorische onrust, druk gedrag
- Impulsiviteit = zomaar doen zonder na te denken
! Voorwaarden: symptomen min gedurende 6 mnd, voor 12 jaar symptomen al opgemerkt, symptomen moeten in meer dan 1 context
voorkomen, zorgt voor significante beperkingen in dagelijkse leven, symptomen zijn duidlelijk primair.
Fenotypes - Overwegend onoplettend type/beeld -> ADD
= manier waarop stoornis zich - Overwegend hyperactief-impulsief type/beeld
manifesteert - Gecombineerd type/beeld
Verklarende heterogeniteit Zeer heterogene stoornis
= veel variatie in klinisch beeld Verschillende factoren hebben invloed op uiting van de symptomen
- Fenotype
- Geslacht (jongens meer dan meisjes)
- Leeftijd
- Context
Secundaire geslachtskenmerken Gerininge zelfwaarde, internationaliseerde problemen, opstandige houding, sociale problemen, leerachterstand
! Risico op: zittenblijvers en schooluitval, lager geschoolden en minder kansen, verkeersongevallen, delinquent gedrag, drank en
middelgebruik.
Neuropsychologische = stoornis in de executieve functies, problemen met 1 of meerdere vormen van aandacht en toestandregulatie, delay-aversion
kenmerken - Executieve dysfunctie theorie = problemen met executieve functies
- Toestandsregulatiehypothese = het niveau van alertheid tijdens een taak
- Delay-aversion hypothese = afkeer voor uitstel/wachten
Prevalentie 5% kinderen, 2.5% volwassenen Meer bij jongens dan meisjes (ratio 3:1) Meest het gecombineerde type
,Comorbiditeit 50-80% heeft min 1 bijkomende stoornis
= samenhang met andere Kan voorkomen met: ODD/CD, leerstoornissen, DCD, angststoornissen, ticstoornissen, ASS, middelengebruik,…
stoornissen
Etiologie Multifactoriële etiologie
= ontstaan van de stoornis Komt tot stand door interactie van risicofactoren (genen, hersenontwikkeling) in kind zelf en omgeving
Diagnostiek
DSM-5 criteria Pg 33
Classificatiecriteria - Niet voor 3 jaar - sporadisch voor 6 jaar
- Nog geen objectieve test om ADHD vast te stellen dus gedragsdiagnose hoofdzakelijk gebaseerd op rapportage door ouders en
derden
- Multimodaal
Diagnostisch proces Verkenning: extra aandacht voor gekende risicofactoren, ASEBA-vragenlijsten, SDQ
Onderzoek: door psycho-pedagogische en psychiatrische discipline, GvK/VvGK, ADHD-RS, DISC
Instrumenten - Specifieke vragenlijsten: GvK (kleuterss) en VvGK (kindneren)
- Gedragsbeoordelingsschalen: ADHD-RS
- Klinisch interview: DISC-IV
- Neuropsychologische assessment: EF, BRIEF, TEA-CH
, Leerstoornissen
Kenmerken
Definitie = problemen met (schools) leren door neurobiologische oorzaak, waarbij leerproblemen primair zijn
Leerproblemen = problemen met (schools)leren door gelijk welke oorzaak
Leermoeilijkheden = problemen met (schools) leren door niet-specifieke oorzaken (bv omgeving, andere primaire stoornis met secundaire
leerproblemen)
Schools leren = verwerven van schoolse vaardigheden
Domeinen schools leren:
Lezen: technisch lezen, begrijpend lezen
- Decoderend of spellend lezen = letter per letter verklanken, correct schrijven, geen motorisch probleem
Leesstrategieën
- Herkennend lezen = woord word als geheel herkend en dus automatisch gelezen, hoogfrequente woorden
- Anticiperend lezen = gebruik maken van context
Spellen = correct omzetten van fenomenen naar grafemen,, woorden correct schrijven, geen motorisch probleem
- Auditieve strategie = schrijven wat je hoort
- Regelstrategie = schrijven volgens regels
- Analogiestrategie = vergelijking van woorden
- Inprentingsstrategie = vanbuiten leren hoe je moet schrijven, leren Spellingsstrategieën
- Mnemotechnische strategie = met ezelbruggetjes (’t Kofschip)
- Hulpmiddelenstrategie = iets opzoeken om te spellen
- Visueel-motorische strategie = het komt vanzelf
Rekenen = wiskunde
- Verschillende deelgebieden/domeinen: getallenkennis, bewerkingen, meten en metend rekenen
- Meetkunde: gevoel voor hoeveelheden, werkgeheugen, langetermijn geheugen
Leerlingenvolgsysteem (LVS)= instrument voor het screenen van leerproblemen in de basisschool – meten in hoeverre de leerstof van een
bepaald jaar beheerst isn onafhankelijk van gebruikte methode
Leerstoornissen in Dyslexie = lees-en spellingsstoornis
Vlaanderen Dyscalculie = rekenstoonis
Afzonderlijke stoornissen ipv onder gemeenschappelijke noemer zoals ‘specifieke leerstoornis’
Betreffen enkel de basisvaardigheden (technisch lezen, spellen, tel - en rekenvaardigheden) en niet de gevorderde vaardigheden ( begrijpend