Aardrijkskunde ecosysteem aard – evolutie van leven
Ontstaan van sferen
Geosfeer o Vulkanen, bergen, gesteenten
Uitzicht van de aarde vroeger:
o Vroeger zag de aarde eruit als verschillende brokken rots die tegen elkaar aanplakken
Opbouw van de binnenkant van de aarde:
o De binnenkant van de aarde is opgebouwd uit een hete kern binnenin, een gestolde korst
aan de buitenkant een kneepbar magma ertussen ( = lava)
(net zoals bij pudding als je het in een kommetje doet en het heel heet is komt er een
laagje bovenop
maar is alles onder het laagje nog heel heet.)
hoe is de temperatuur van de aarde geëvalueerd:
o Eerst heel heet zodat de aarde smolt, nu heel hard afgekoeld (de binnenkant is wel nog
heel warm
de hitte die nog gevangen zit binnen in de aardbol is de brandstof die nog steeds de
vulkanen aanvuurt!
Atmosfeer o Terwijl de aarde afkoelde, ontsnapten er heel wat gassen. Bij de vele
vulkaanuitbarstingen kwamen nog meer gassen vrij
o Hoe konden die gassen onze atmosfeer vormen? door de zwaartekracht van de aarde
konden ze niet ontsnappen
o Onze vroege atmosfeer had een andere samenstelling dan nu, hij was behoorlijk giftig
o Wat zit er nu in de atmosfeer (of dampkring)?
78% = stikstof 21% = zuurstof <1% = Argon of
koolstofdioxide
Waarom is de atmosfeer zo belangrijk voor ons en voor het leven op aarde?
o De zuurstof heb je nodig, het houd schadelijke zonnestralen tegen, bepaald het klimaat
en regels de temperatuur.
Hoe verklaar je deze uitspraak: “er is een belangrijke wisselwerking tussen de atmosfeer en het
leven op aarde.
o Planten zetten door fotosynthese, CO2 om in O. CO2 komt vrij bij verschillende processen
op aarde en versterkt het broeikaseffect.
Hydrosfeer o De hydrosfeer omvat alle water op aarde, en dat is véél water! Kijk maar
o zeeën en oceanen, rivieren, meren, sneeuw en ijs en er is ook nog grondwater
o Hoe is water er gekomen? Door vulkaanuitbarstingen ontsnappen gassen waaronder
waterdamp. Door afkoelen condenseerde die en deze druppels vulden de eerste oceaan
o Er is ook ‘buitenaards’ water op aarde. Het is nog niet helemaal duidelijk hoe het juist zit,
maar een ander deel van het water komt waarschijnlijk van kometen of planetoïden die
op de aarde gebotst zijn. Zij brachten dan ook weer andere stoffen mee die opgelost
zaten in het water.
Biosfeer o Organisme: mensen, dieren, planten
o Onze eerste levensvormen op aarde ontstonden in de oceaan zo’n 3,8 miljard jaar
geleden
o De aanwezigheid van water is cruciaal voor het bestaan en ontstaan van leven!
, Aarde beschouwd worden als 1 groot ecosysteem. De hydrosfeer,
geosfeer en atmosfeer leveren de abiotische factoren (=niet
levende invloeden. (vb. gassen klimaat, bodem, water,..
In de oceaan ontstonden de 1e levensvormen -> biotische factoren
(= elk levend organisme dat invloed uitoefent op z’n omgeving)
toegevoegd aan het ecosysteem.
uit de interactie tussen de verschillende sferen ontstaat een
planeet met een grote biodiversiteit.
Black smokers o Je ziet een soort onderzeese vulkanische
schoorsteen
o Deze plaatsen zijn bronnen waar kokend water (tot
400°C) omhoog spuit
o Doordat dit water heel veel mineralen bevat, kleurt
het zwart
o Rondom deze bronnen hebben zich bacteriën
gevormd die doen aan ‘chemosynthese’: een
organische verbinding opbouwen met behulp van
chemische energie in afwezigheid van zonlicht
Stromatolieten o Deze kalkstenen, heuveltjes zijn nog steeds in
levende vorm te vinden. Ook oudste & bekende
fossielen.
o De afgezette laagjes kalksteen bevatten
cyanobacteriën, dat zijn blauwgroene algen die aan
fotosynthese kunnen doen:
o Ze produceren zelf zuurstof.
o Ze hebben de atmosfeer langzaal aan gevuld met
zuurstof, en zo moderne levensvormen mogelijk gemaakt!
Argumenten voor de evolutietheorie
Religie versus o Als sinds de oudheid dacht men dat planten, dieren, mensen gemaakt zijn door een ‘grote
wetenschap schepper’. Die scheppingsgedachten heeft het creationisme en is gebaseerd op religie en
geloof.
o Sinds de 19e eeuw men te twijfelen aan die verhalen, omdat wetenschappers dingen
ontdekten, (vb. in fossielen, die op een ander ontstaan & evolutie wijzen).
o Die ideeën, van bv Charles Darwin, zijn aangevuld met nieuwe wetenschappelijke
inzichten. Zij vormen samen de moderne evolutietheorie die is gebaseerd op feiten.
Het belang van Versteende dieren & planten.
fossielen o Fossielen gevonden van eenzelfde soort, maar met andere
vormen/afmetingen/schedels/ledematen/.. hoe ouder de fossielen, hoe meer ze
verschillen van de recente fossielen.
3 kenmerken van een vogel & 3van een reptiel:
o VOGEL: snavel vleugels, loopbenen en veren.
o REPTIEL: schubben, tanden, vingerklauwen.