Samenvatting vertaal- en
tolkwetenschappen
Equivalence and equivalent effect
Jakobson
Linguïstisch perspectief (voor het ontstaan van de vertaalwetenschap)
o Niet-specifiek vertaalwetenschappelijk standpunt
Invloed van Saussure
o Langue >< parole
= taalsysteem (gramm., regels) >< taak in actie/gebruik (context; connotatie)
o [langue:] signifiant + signifié = signe
Vraag naar betekenis
o Als je het woord (bv. kaas) wil kennen, moet je het dan gezien hebben? => NEEN.
Verband signifiant – signifié is volledig arbitrair: kaas had evengoed “ferita” kunnen heten
Vraag naar equivalentie
o Doorgaans: geen equivalentie tussen code-units: bv. syr vs. cheese
Cheese betekent zowel blok kaas als cottage cheese
Syr houdt enkel blok kaas in
Je zou het kunnen specifiëren
o Gaat enkel bij universalisme
o >> is dit een probleem?
Ja: relativisme
o Taal + taalstructuur bepalen wereldbeeld en denken
bv. Inuiten hebben verschillende woorden voor wit omdat er zo veel
wit
in hun wereld is
Nee: universalisme
o Alles wat vertaalbaar is, kan in taal worden uitgedrukt en we ervaren de
wereld over en altijd op dezelfde manier
bv. wit is in elke cultuur wit
bv. cottage + cheese >< [cottage cheese]
Jakobson’s discussie
o Probleem focust op verschillen in structuur en terminologie van talen i.p.v. het niet
kunnen overbrengen van een boodschap uit de ene taal in de andere
bv. haar boek -> son livre (zijn of haar? Laten blijken uit context!)
o Vertalen is steeds mogelijk (uitz. Poëzie, waarbij het gaat om creative transposition)
1
,2020 – 2021 Vertaal- en tolkwetenschappen
Nida and ‘the science of translating’
Algemeen
Vanaf jaren ’40: vooral Bijbelvertaling
o Heel specifiek genre
1964: Toward a Science of Translating
o Ambitie om wetenschap te vormen => objectiveren
Invloed van taalkunde op vertaalwetenschap (avant la lettre)
De invloed van Chomsky
Chomsky: alle talen hebben iets gemeen
KERNEL-level
kernels: het niveau waarop boodschap over wordt gebracht in de receptortaal voordat hij wordt
omgezet in oppervlaktestructuur
o kernel zin = basiszin
bv. de kat valt de muis aan
De kat valt de muis aan.
o oppervlaktestructuur: had evengoed “hond” of “tijger” kunnen zijn
|||||
Dieptestructuur: onderwerp doet iets “kat valt aan muis” = relatie tussen onderdelen
zin
van oppervlaktestructuur naar dieptestructuur (wat vertaler moet doen)
o events (werkwoorden)
o objects (substantieven)
o abstracts (adjectieven, bijwoorden)
o relationals (voegwoorden, voorzetsels enz.)
bv. oppervlakte: will of God --- back transformation: B (object, God) performs A (event, wills)
Wat is betekenis?
Geen vast gegeven, maar functionele definitie;
afhankelijk van context (=> niveau van parole)
Linguïstische betekenis
o Semantiek:
House = bezit
Journey = iets dat hij doormaakt
Kindness = karaktereigenschap
o Pragmatiek
bv. his house – his journey – his kindness
Referentiële betekenis
bv. son = a male child
Emotieve of connotatieve betekenis
2
, 2020 – 2021 Vertaal- en tolkwetenschappen
bv. Don’t worry about that, son.
=> troetelnaam of paternalistisch? Ook “bitches” hier
HOE KAN BETEKENIS AFGELEID WORDEN?
Hiërarchisch structureren en componentiële analyse
bv. familiebanden (p. 66) (Chinees maakt bv. onderscheid tss grootvader langs moederskant en
vaderskant)
Semantische structuuranalyse
= verschillende betekeniselementen van een woord definiëren a.d.h.v. opposities zoals goed/
slecht, bezield/niet bezield enz.
bv. spirit >>> betekenis sterk afhankelijk van de context (invloed van pragmatiek)
Geconnoteerde begrippen (letterlijk, vrij, trouw…) vervangen door twee types equivalentie
o Formele equivalentie: focus op boodschap zelf, zowel vorm als inhoud
o Dynamische equivalentie & equivalent effect: focus op boodschap; zelfde effect bij lezer
4 BASISEIGENSCHAPPEN VAN EEN (GOEDE) VERTALING
1. Logisch zijn
2. De geest en wijze van het origineel overbrengen
3. Een natuurlijke en makkelijke vorm van expressie hebben
4. Zelfde reactie produceren
!!! Dynamische equivalentie = alle criteria voldaan
o Indien conflict: voorrang op betekenis i.p.v. stijl
Conclusie
Alternatief voor woord-voor-woord-equivalentie
Vertaling gericht op ontvanger
Kritiek
o Equivalentie nog steeds voornamelijk op woordniveau, niet hele boodschap (context,
cultuur)
o Hoe meet je equivalentie-effect? Subjectief? Wetenschappelijk?
bv. hoe weet je of tekst zelfde effect had op doelpubliek?
o Equivalentie is problematisch indien betekenis (mede) in de vorm vervat zit
bv. animal / vegetable / mineral / monster >< dòng wù /zhí wù / kuàng wù / guài wù
Wù = ‘voorwerp’ bv. dòng (bewegend) voorwerp = animal
Deze vier termen genereren een onbedoeld verband in de Chinese vertaling
Equivalentie hier onmogelijk, want niet vormelijk mogelijk over te nemen
Gentzler: dynamische equivalentie als proselytisch instrument (maar: ook kritiek vanuit religieuze
hoek)
o Doelpubliek proberen bekeren
CASE: religieuze studie
Enkele overwegingen
o Let op gebruikte terminologie (componentiële analyse) i.v.m. vertalen
o Vertalen vs. actualiseren >>> equivalentie?
= er gebeurt transfer; aanpassen aan vandaag
o cf. de 4 basiseigenschappen van een vertaling volgens Nida
o verschil met Instagram-post van Conner Rousseau?
o Oplossingen na(ast) het vertalen: ethische kwesties
Tekst vertalen, maar equivalentie bereiken door commentaar toe te voegen
o Andere criteria (bv. Koller): zie verderop
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur ttkstudente2018. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,19. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.