samenvatting ALLE tentamenstof Fundamentele Rechten
51 vues 6 fois vendu
Cours
Fundamentele Rechten (3011FRX0VY)
Établissement
Universiteit Van Amsterdam (UvA)
Book
Ars Aequi Handboeken - Hoofdstukken grondrechten
samenvatting van de belangrijkste informatie uit de literatuur, hoorcolleges en werkgroepen die je dient te kennen voor het tentamen Fundamentele rechten. (ik heb zelf een 9.0 gehaald).
Samenvatting Ars Aequi Handboeken - Hoofdstukken grondrechten - Grondrechten
Tentamen staatsrecht 3 tweede kans 30 januari 2024
Staatsrecht 3 samenvatting, tentamenvragen en antwoorden, oefenvragen
Tout pour ce livre (27)
École, étude et sujet
Universiteit van Amsterdam (UvA)
Rechtsgeleerdheid
Fundamentele Rechten (3011FRX0VY)
Tous les documents sur ce sujet (44)
Vendeur
S'abonner
bettemaxim
Avis reçus
Aperçu du contenu
Fundamentele rechten:
Week 1: algemene begrippen en dragers.
Hoofdstuk 1:
Grondrechten kunnen worden omschreven als ‘’functionele rechtsnormen die strekking
hebben het individu persoonlijke vrijheid en een menswaardig bestaan te verzekeren die de
handelingsvrijheid van met name de overheid beperken’’.
Bij de klassieke vrijheidsrechten staat de onthoudingsplicht van de overheid voorop.
Dit zijn positieve verlichtingen.
Veelal voor eenieder inroepbaar.
Sociale grondrechten bevatten een zorgplicht van de overheid.
Grondrechten zijn verbonden met de opkomst van de idee van de rechtsstaat, deze bestaat
uit een viertal pijlers:
a. Legaliteit (onthouden overheid).
b. Machtenscheiding.
c. Rechtsbescherming door een onafhankelijke rechter.
d. Grondrechten.
Belangrijk in democratie:
- Politieke grondrechten.
- Gelijkheid.
Deze rechten nemen een steeds grotere plaats in:
- De werkingssfeer neemt toe (aantal groeit en bestaande worden uitgebreid).
- Hogere eisen aan beperkingen.
- Vaker horizontale werking.
- Niet meer uitsluitend een onthoudingsplicht.
- Internationaal stelsel van grondrechtbescherming heeft meer invloed.
Doelstelling VN (art. 1 Handvest).
Vastlegging in verdragen en verklaringen.
Internationaal toezicht en handhavingsmechanismen.
Jurisprudentie.
Indien wel beperkende maatregelen worden opgesteld, dient er een belangenafweging
plaats te vinden.
- Proportionaliteit.
- Evenredigheid.
Hoofdstuk 2:
In Athene en de tijd van de Griekse staatsleer ontleent de individu waarde aan het
gemeenschapsleven (geen grondrechten). Er is geen individuele vrijheid, alleen in de polis.
a. Plato:
De staat bestuurd door filosoof koningen. De staat heeft een opvoedende rol en
voert controle uit over alle aspecten van het individuele en maatschappelijke leven.
b. Aristoteles:
De politieke gemeenschap moet de mens houvast bieden om zijn natuurlijke aanleg
te verwezenlijken.
,Ideeën over gelijkheid en individuele vrijheid kwamen opspelen tijdens de teloorgang van de
stadstaten.
De christelijke leer is dubbelzinnig:
- Alle mensen geschapen naar het evenbeeld van God en daarom gelijkwaardig.
Spirituele sfeer belangrijker dan wereldlijke sfeer.
Geloof beschikt over eigen domein, waardoor de overheid begrensd is.
- Overheid en macht van God gegeven, de onderdaan dient te gehoorzamen.
Christendom is staatsgodsdienst, dus kerk en overheid gezamenlijk
dwang uitoefenen.
Godsdienstige en politieke legitimiteit vallen samen.
Hierom in christelijke feodale orde geen plaats voor grondrechten.
- Samenleving kent een hiërarchische structuur.
Iedere plaats brengt plichten met zich mee.
Gebaseerd op wederzijdse afhankelijkheid en trouw.
Rechtspositie individu bepaald door zijn stand.
- Begrenzingen aan de macht van de vorst komt voort uit overeenkomsten tussen de
vorst met een bepaalde stand.
Opkomst idee van grondrechten:
- Renaissance: individu en mogelijkheden centraal (opkomst natuurwetenschappen,
los van religieuze waarden).
- Hervorming (geloofsbeleving is individueel van aard).
- Verlichting: verstand en intellect: (kritische opstelling t.o.v. werkelijkheid).
- Centralisering van het gezag binnen de natiestaat: centraal gestelde uniforme regels,
de overheid is rechtscheppend (de vergroting van overheidsmacht vraagt om
tegengewicht).
- Maatschappelijke en politieke opkomst van de burgerij: ieder individu kan burger
worden (afstappen van standsrechten).
Contractstheorieën:
a. Hobbes:
De theorie van Hobbes laat weinig ruimte over voor individuele
vrijheidsrechten tegen de overheid.
Het fundamentele belang is ‘’veiligheid’’: is veiligheid gegarandeerd, dan is er
mogelijkerwijs ruimte voor vrijheid.
b. Locke:
Er wordt uitgegaan van individuen in een natuurtoestand (zonder overheid).
Het individu heeft een aantal onvervreemdbare natuurlijke rechten: het recht
op leven, vrijheid en eigendom.
Deze ideeën waren echter nog geen geldig recht.
Positivering van de grondrechten:
a. VS: Bill of Rights.
b. Frankrijk: Declaration (wel formulering grondrechten, maar nog geen consequenties
als de rechter worden geschonden).
c. Nederland: Unie van Utrecht.
Nog geen grondrechten, wel vrijheid van godsdienst.
, Te veel concurrentie (wrijving wereldlijke en geestelijke macht).
Versnippering.
Bataafse Republiek: staatsregeling met grondrechten (ook sociale grondrechten).
In 1814 ontstond in Nederland de eerste grondwet, deze is herzien in
1983.
Na de Tweede Wereldoorlog meer bescherming mensenrechten, het natuurrechtelijke
karakter moet opnieuw benadrukt worden.
Binnen VN zijn mensenrechten van groot belang.
Verdragsmatig vastgelegd in het IVBPR en IVESCR.
Daarnaast vond er internationalisering plaats: West-Europese staten in de Raad van Europa.
Sloten eigen verdragen op het gebied van mensenrechten.
EVRM behelsde daarnaast ook een statement tegenover het
communistische Oost-Europa.
Verschillen EVRM en IVBPR:
- Het EVRM legt nauwere verbinding tussen mensenrechten en de democratie. De
Europese standaard zal over het algemeen hoger zijn dan in het IVBPR (in een
democratie komen mensenrechten een ruimere bescherming toe).
- Het EVRM heeft een internationale rechter die bindende uitspraken over de
interpretatie van bepalingen doet.
Oorspronkelijk zag de Europese Unie uitsluitend op de verkeersvrijheiden om een interne
markt tot stand te brengen. Het Hof van Justitie is grondrechten gaan beschouwen als
bestanddeel van algemene rechtsbeginselen waarvan eerbiediging door het Hof wordt
verzekerd (art. 2 Verdrag EU).
Bij klassieke grondrechten (waarborgnorm) wordt uitgegaan van een ‘’zelfstandige burger’’.
- Overheidsonthouding geboden.
- Grondrechten bij de rechter afdwingbaar, eenieder verbindend.
Sociale grondrechten dienen het belang van de bevolking als geheel.
- Zorgplichten, gericht op optreden van de overheid.
- Niet alle rechten zijn afdwingbaar.
Enkele kanttekeningen bij grondrechten:
- Universaliteit bestaat niet.
Westerse liberale uitvinding.
Natuurtoestand uiteindelijk van God gegeven en een vooringenomen
projectie.
- Overtrokken individualisme.
Individu is abstractie, niet autonoom.
Sommige plichten zijn belangrijker dan grondrechten.
- Algemeen belang hoort het primaat te hebben.
Naar de wil van de meerderheid (Bentham).
- Ondermijnen democratische natiestaat.
Int. rechters beslissingen soms in strijd met democratie in rechtsstaat.
- Er zijn te veel grondrechten, waardoor de kern verwaterd.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur bettemaxim. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
