Kwalitatieve en gemengde methoden
Inleiding
Wat is kwalitatief onderzoek?
o Rijke data (open vragen, details, …)
o Perspectief individu
o Natuurlijke settings
o Idiografisch
o Diepere band onderzoeker-participant
o Ongestructureerd
o Géén hypothesetoetsing, maar theorieën en concepten uitdenken
Onderscheid kwalitatief en kwantitatief onderzoek
• Kennistheoretische benadering: ander visie op wat kennis is
ð Ander doel van onderzoek
• Methode(n) van dataverzameling en -analyse zijn specifiek voor dit soort
onderzoek
ð Andere gereedschapskist dan in ‘gewone leven’
• Onderzoeksproces
ð Andere accenten in de empirische cyclus
Kennistheoretische benadering
Gelijkenis Kwalitatief en Kwantitatief onderzoek à kennis op basis van
EMPIRISCH ONDERZOEK
Verschil Kwalitatief en Kwantitatief onderzoek
Positivisme – Comte (kwantitatief) Constructivisme (kwalitatief)
DOEL: perspectief laten zien (‘relativisme’)
DOEL: waarheid kennen (‘realisme’) DOEL: meerdere perspectieven combineren
in dialoog (‘sociaal constructivisme’)
LOGISCH POSITIVISME SOCIAAL CONSTRUCTIVISME
Objectieve kennis Geen objectieve kennis
-- --
Externe wereld bepaalt wat waar is Intersubjectieve kennis = ‘kennis’ die gedeeld wordt
door mensen met dezelfde visie
Onderzoek = ontdekkingsreis Onderzoek = bouwproject
Neutrale onderzoeker Perspectief van onderzoeker invloed op
geproduceerde kennis
Determinisme: leven gebonden aan fysische Agency: zelf werkelijkheid scheppen door
wetten, externe krachten interactie
o Focus op interactie, microniveau: visie
op wereld bepaald door persoonlijke
interacties
à AGENCY
© Lisa Daems 2021-2022 Methoden
, o Focus op maatschappij, macroniveau:
visie bepaald door sociale structuren
à STRUCTURE
Kwalitatief onderzoek in de empirische cyclus
DEDUCTIE
Theorie Data
(Ideeën) (Realiteit)
INDUCTIE
Deductie = algemeen à specifiek
Inductie = specifiek à algemeen
Kwalitatief onderzoek => geschikt voor inductie, want we houden iets heel algemeen
ipv ontzettend specifiek.
VERGELIJKING
Kwantitatief Kwalitatief
Nadruk op Deductie van hypothesen toetsen Inductie van nieuwe ideeën
van bestaande theorie à nieuwe theorie ontwikkelen
Methode Hypothetisch-deductief Theoretische interpretatie
Metafoor “Recept”: je weet precies waarnaar “Avontuur”: veel vrijheid, zoeken naar
op zoek, en wat je moet een goede theorie, geen algemeen
onderzoeken voor toetsen recept.
predicties
Soort Nomothetisch Idiografisch
ð Complementair
Gereedschapskist kwalitatief onderzoek
Typische vragen Dataverzameling
Ontstaan en verloop (wat, wie, hoe?) Rijke data: gedetailleerde beschrijvingen
Subjectieve beleving (hoe, waarom?) Perspectief individu: betekenis van de
ervaring
Specifieke context (waarom, wanneer?) Natuurlijke settings: kenmerken van het
dagelijks leven
Deductie
Strain theory Pesterijen als Proces: strain (frustatie) à actief destructieve coping à
stressgevolgen frustratie-agressie à dader van pesterijen
Conflict theory Pesterijen als Proces: taakconflicht of relationeel conflict à destructieve
geëscaleerd conflict conflichthantering à conflict escaleert à
verliezer conflict als slachtoffer van pesterijen
! bij bevindingen INDUCTIEF enkele elementen toevoegen
© Lisa Daems 2021-2022 Methoden
,Inductie
Strain theory Pesterijen als Frustatie à actief of passief destructieve coping à
stressgevolgen frustratie-agressie of schending normen (normvervaging)
à dader van pesterijen of slachtoffer van pesterijen
Conflicht theory Pesterijen als Conflict à destructieve conflicthantering à escalatie
geëscaleerd conflict (machtsbasis) à meer/minder (in)formele macht à
verliezer wordt slachtoffer en dader winnaar pesterijen
Groepscultuur Pesten als ‘cultuur’ ‘pestcultuur’ à normalisering: negatief gedrag wordt
groepsnorm/gewoonte à groepsleden daders à
nieuwkomers/buitenbeentjes slachtoffer
BESLUIT: inductie én deductie in kwalitatief onderzoek
CONCLUSIE: kwalitatief onderzoek
1) Kennistheoretische benadering: sociaal constructivisme
- Meerdere interpretaties vullen elkaar aan
- Verschillende perspectieven in één casus (bv. dader-slachtoffer-perspectief)
- Onderzoeker niet neutraal, heeft ook theoretische uitgangspunten
2) Methoden dataverzameling & -analyse: eigenheid kwalitatieve data
3) Onderzoeksproces: nadruk op inductie, maar ook deductie
DEEL 1: METHODEN VAN DATAVERZAMELING
1. ZELFRAPPORTAGE
= enige manier om iets te weten te komen over hoe mensen iets ervaren en wat
gevoelens en gedachten zijn
o Gegevens die persoon zelf geeft
o Gevoelens, gedachten
o Perspectief van persoon op bepaald moment, in een bepaalde context
o Verschillende vormen
(1) Vragenlijsten
(2) Dagboeken
(3) Interviews
(4)Narratieven (=levensverhalen/perspectieven mensen)
ð Perspectief kan verschillen naargelang
- Tijdstip
- Context (! Contextualiseren)
Welke info bekomen?
• Achtergrondinformatie deelnemer
• Gevoelens
• Attitudes en meningen
• Intenties en verwachtingen
• Kennis
• Gedrag
© Lisa Daems 2021-2022 Methoden
, Welke info NIET?
• Toekomstige gevoelens
• Verbanden
Problemen zelfrapportage
Kwantitatief (positivisme) Kwalitatief (constructivisme)
§ Soms niet in staat om juiste § Wat men vertelt en ervaart is altijd
informatie te geven (vb. redenen gekleurd door sociale context
voor gedrag) § Zelfrapportage als co-constructie van
§ Soms niet gemotiveerd om juiste betekenis in sociale interactie tussen
informatie te geven , sociale onderzoeker en respondent
wenselijkheid !
OPLOSSING: zichtbaar maken relatie en context
KWALITATIEVE INTERVIEWS
Interview = vragen gesteld door interviewer een antwoorden gegeven door
geïnterviewde
Gestructureerd interview Kwalitatief interview
(Marktonderzoek, simpele surveys met beperkte (wetenschappelijk kwalitatief onderzoek)
mogelijkheden tot antwoorden)
• Vooraf bepaalde lijst met gesloten vragen • Flexibel, open vragen
• Vnl kwantitatief • Kwalitatief
• Niet opgenomen • Wel opgenomen
• Vraag stellen en opschrijven • Actief luisteren, bijvragen, …
• Deductief, ter toetsing obv theorie • Inductief, exploratief
• Gestandaardiseerd • Geen volledig gestandaardiseerd
• Vaak gehuurde assistenten verloop
• Vooral eenmalig • Onderzoeker zelf
• Vaak herhaalde interviews
Soorten interviews
= vaste vragen en mogelijke antwoorden vooraf bepaald
+ Makkelijk kwantificeren, vergelijkbaar over ppn, consistente vragen
- Geen nieuwe ontdekkingen, geen mogelijkheid ppn om eigen
informatie toe te voegen
Gestructureerd Wanneer?
o Als je al weet wat belangrijke onderwerpen en vragen zijn
o Als het voordeel heeft om mondeling vragen te stellen i.p.v. op
papier
o Als je je wil aanpassen aan type respondenten
© Lisa Daems 2021-2022 Methoden
