De digitale verpleegkunde – DMH in de
gezondheidszorg en trends
1. inleiding
⟹ Belgische zorginstellingen hebben al heel lang problemen met ICT door
verouderde systemen, digitalisering van kleine projecten, geen integratie en
kleiner wordend budget. Dit zorgt ervoor dat alles trager wordt
geautomatiseerd → De vraag naar kwalitatief betere zorg wordt groter dus moet
elke instelling efficiënt en kostenbesparend te werk gaan.
- Veel losse projecten die nauwelijks met elkaar communiceren = voordeel
digitalisering gaat verloren
- Bestuurders en directeurs hebben veel dilemma’s door schaarse middelen
- Vele automatiseerders (software, machinerie) bepalen vaak wat goed is voor
een bedrijf, zonder het geheel te zien
- Dus dit leidt tot kluwen van slecht op elkaar afgestemde initiatieven
- Vroeger = traditionele backoffice functies bv. personeelszaken, planning,
boekhouding
- Enkel primaire zorgprocessen hebben digitalisering nu nodig: EPD, RIZIV-
koppeling, telemedecine, domotica, online-zorg
- Waarom gaat digitalisering moeilijk? Onvoldoende financiële middelen, te
weinig deskundigheid en onvoldoende planmatige aanpak
2. evolutie van automatisering
⟹ vroeger (‘60’s) werden de ponsmachines vervangen door de commerciële
computers. De ‘informatiemaatschappij’ nam een aanvang, hierna (‘70’s) begonnen
veel bedrijven met het automatisering van bedrijfsprocessen. Grote mainframes (IBM
S34, Siemens,…) waren gekoppeld aan ‘domme’ terminals, dat waren
gecentraliseerde computersystemen (1 CPU – meerdere terminals –
beperkte software – bij panne lag alles plat). Dan begin 80’s kwamen de
personal computers (PC) en dat bracht een eerste productiviteitsboom
tot stand. Ze werden gebruikt voor persoonlijke doeleinden
(tekstverwerking, rekenen, beperkte database, spelletjes,…)
- Koppelen van de PC’s (netwerk) ⟹ men was in staat met
dezelfde hardware, software en randapparatuur (printers,..) kleinere
bedrijven en instellingen te doen werken.
2.1 Grafische User Interface (GUI)
⟹ bv. Apple, MS Windows, een grotere rekenkracht van de nieuwe PC’s leidde tot
het client/server tijdperk.
- Computerverwerking werd verdeeld over computers (servers) en PC’s (clients)
in het netwerk.
- Optimaler gebruik van materiaal (hardware) en programma’s (software)
- Ondertussen kwam internet er ook en konden overal toegang krijgen tot
diensten, info, mensen waar ook
2.2 Communiceren en research
1
,⟹ rond eind jaren ’90 en bijna iedereen had een gsm/mobile dan kwam in 2002:
- Als volgt kwam draadloos internet en kon vanuit alle locaties (niet enkel thuis
of in een instelling) iedereen kreeg via hotspots, ‘wireless’ internet toegang.
- Intelligente technologie (2010) stelde de mogelijkheid om met veel (mobile,
computers, randapparaten, fototoestellen, GPS) draadloos te communiceren.
- We maken deel uit van een grootschalig, zakelijk of privé gestuurd
communicatienetwerk. Hoe dan ook zijn we in staat met elkaar te
communiceren, databases op te vragen, apparaten te besturen.
- In de zorg is er vaak veel data van grote omvang (medische beeldvorming,
dossiers,…)
- Er is nood aan breedbandtechnologie: (>100 Mbit/sec) die via glasvezel,
kabel, telefoonlijn, draadloos, elektriciteit vervoerd wordt. dit zorgt voor films,
muziek, games, DVD, software, webcams, sensoren, HDTV, video on
demand, live-broadcasting die ons aan zorg laten doen:
o Live-operaties, webcams in instellingen/couveuses, thuiszorg online,
telemedecine, telecare,…
3. evolutie in de zorg
⟹ er zijn een paar evoluties in de zorg:
- Meer chronische zorg i.p.v. louter acute zorg
- Zorg op afstand (monitoring, bijstand, raadpleging, diagnose, operatie,..) o.a.
thuiszorg
- Multidisciplinaire, transmurale en geïntegreerde zorg
- Patiënt centrische zorg en empowerment van de patiënt
- Snel evoluerende kennis ⟹ nood aan betrouwbaar, gecoördineerd
kennisbeheer en -ontsluiting
- Dreiging van te tijdrovende administratieve processen
- Degelijke ondersteuning van het gezondheidszorgbeleid en- onderzoek vergt
degelijke, geïntegreerde en geanonimiseerde informatie
- Grensoverschrijdende mobiliteit
- Nood aan kostenbeheersing
⟹ dit vergt een bepaalde aanpak
- Samenwerking tussen alle actoren in de gezondheidszorg
- Efficiënte en veilige elektronische communicatie tussen alle actoren in de
gezondheidszorg
- Kwaliteitsvolle, specialisme-overschrijdende elektronische patiëntendossiers
- Zorgpaden
- Geoptimaliseerde administratieve processen
- Technische en semantische interoperabiliteit
- Waarborgen inzake
- Informatieveiligheid
- Bescherming van de persoonlijke levenssfeer
- Respect van het beroepsgeheim van de zorgverleners
- Studenten kunnen de link worden tussen werkveld en ICT-branche, ze kunnen
de tolken worden om de problemen te vertalen naar automatiseerders.
2
, 3.1 digitale methodes en hulpmiddelen (Ehealth)
⟹ E-health, telehealth,.. heeft veel definities:
- Informatie- en communicatietechnologie (of internettechnologie) gebruikt om
gezondheid en gezondheidszorg te ondersteunen of verbeteren
- Gebruik van informatie- en communicatietechnologieën, o.a.
internettechnologie, gericht op de pt in primaire zorgproces, met als doel het
verbeteren van de individuele gezondheid en de gezondheidszorg in
algemeen
- E-health is steeds een verhaal van ‘working together’
- Er bestaan een aantal categorieën:
o Volgens soorten activiteiten en vormen van interactie (Schalken)
o Op basis van technieken/zorgprocessen/ gebruikers (NICTIZ)
o Opdeling op basis van de soorten technieken (Saskia Timmer)
Online info
Social media
Online zelftesten
E-communicatie
Videocommunicatie
Domotica & Ambient Technology
Zorg-op-afstand
Serious gaming
Online (zelfhulp)cursus
Online behandeling
Portalen (patiënt/personal health record/ instellingsportalen)
- Belang van Ehealth wordt gedragen door:
o Empowerment: de pt vragen meer zelfsturing en regie in hun
zorgproces
o Toekomstige zorgcapaciteitsproblemen: door vergrijzing wordt vraag
groter dan aanbod
3.1.1 online informatie
⟹ over ziekte, gezondheid, behandelingsmethoden op internet
- Linthorst: iedereen zoekt info naar acute ziekten, net zieken zoeken info over
zorgverleners, gezonde mensen zoeken info om gezond te blijven,..
- Voorbeelden: gezondheidszoeker, publieksvoorlichting en preventie
- Voordelen: heel toegankelijk, voor minder mobiele mensen, actuele info,
combinatie van tekst, multimedia, interactieve elementen, pt is beter
voorbereid, minder stress, kennisuitwisseling tss zorgverleners
- Nadelen: heel veel info, toezicht op info ontbreekt, keurmerk?
3.1.2 social media
⟹ alle vormen van internetcommunicatie, waarbij gebruikers beheren en
uitwisselen
- Voorbeelden: facebook, youtube, twitter, LinkedIn, webblogs
3