Ethische, sociologische en filosofische kaders – digitale
verpleegkunde inleidend
1. inleiding – technologie is niet neutraal
⟹ Ethiek stelt zich de vraag naar het goede en heeft al doel zoveel mogelijk
fundamentele waarden te bevorderen die de menselijke waardigheid ten
goede komen.
- Door komst van digitalisering, Big Data en zelfdenkende systemen is ethische
reflectie noodzakelijk
- er is een onvermijdelijke verwevenheid tussen techniek en ethiek maar
kunnen ook snel worden verenigd.
- Technologie is gebaseerd op rekenkracht en ethiek begint vaak in de
ontmoeting met de medemens of ontmoeting met het kwetsbare gelaat van
de ander.
- Hoogleraar Peter Paul Verbeek vindt dat we moeten stoppen met
technologie en menselijk moreel handelen als 2 gescheiden domeinen te
benaderen
o Technologie is niet neutraal bv. veiligheidsgordel weerhoud ons van
zacht rijden, anticonceptiva gaf een ander zicht op seksualiteit en niet
enkel bij voortplanting
Dus: technologie is nooit waardevrij en technologische
mogelijkheden leiden altijd tot nieuwe morele keuzes en er is
dus altijd de vraag van goed en wat niet goed is
Dus: achter techniek schuilt ethiek
2. nudging or judging
⟹ in strijd tegen obesitas bij kinderen werd er bij een school (Rozenberg SO)
een tijdslot op de frisdrankautomaten gesteld voor enkel tijdens de middag
frisdrank toe te laten. = voorbeeld hoe technologie een verlengstuk kan zijn
van een bepaalde morele overtuiging (zoet = niet goed) en heeft een
ethische lading
- Het verenigt de waarde gezondheid en de waarde vrijheid
- Er zijn dus 2 manieren hoe technologie en ethiek met elkaar verwezen zijn:
o Als een bewuste strategie van mensen die met technische middelen
bepaald gedrag willen stimuleren bv. tijdslot op de automaat
Hier kan er soms sprake zijn van ‘gestolde moraal’ bv. de
flitspaal, de grasmaaier die enkel werkt als het met beide
handen is bediend. Dus er wordt een bepaald gedrag te
stimuleren
o Als een onbewuste strategie
2.1 nudging
⟹ bewuste aanpassingen in het ontwerp van artefacten die gedrag van mensen
beïnvloeden, meestal zonder de individuele keuzevrijheid op te heffen =
aansporend
- Bv. de mikvlieg¸die je soms in mannenurinoirs ziet, zo zullen mannen meer
juist mikken en is er minder schoonmaak.
- Bv. de pianotrap in Stockholm die bij bepaalde trap een toon geeft, mensen
die de trap i.p.v de roltrap nemen zullen dan een geluidje horen
1
, - Door toevoegen ludiek en esthetisch effect worden mensen ‘verleid’ tot
meer beweging, nudging toont met andere woorden hoe je mensen in hun
vrijheid tot gunstig gedrag kan stimuleren
o Deze zijn soms paternalistisch dus we zijn ons bewust van de
beïnvloeding
2.1 judging
⟹ laten ons geen keuze en dwingt ons een geschreven gedrag te doen bv.
flitspaal en niet sneller mogen rijden dan de beschreven snelheid en afwijkend
gedrag zal worden beboet. Er is dus al een moreel oordeel geveld voor de
ontwerpen
- Je kan dus op bewuste of onbewuste manier iemand sturen
2.2 de gedragsbeïnvloedende technieken
Impliciet Expliciet
Sterk impliciet – sturende Dwingende technologie
technologie - Technologie die gedrag zo beïnvloeden
- Op onzichtbare manier wordt dat ze geen andere keuze hebben bv.
gedrag in sterke mate beïnvloedt snelheidsbegrenzer in de auto en niet
bv. printers die automatisch sneller kunnen rijden dan 100
dubbelzijdig afdrukken
Zwak en impliciet – verleidende Zwak en expliciet – overtuigende
technologie technologie
- Technieken die mensen verleiden - technieken die door feedback op
op een positieve manier tot gedrag de persoon tot bepaalde keuzes
bepaald gedrag zoals beloning of stimuleert bv. piepgeluid wanneer de
speleffect bv. mikvlieg, pianotrap gordel niet vast zit in de auto
3. technologie, een zegen?
⟹ we bespreken eerst enkele technologieën op macroniveau, we betreden een
‘nieuwe orde’ en er is een nieuw bewustzijn dat toekomt. We komen in een
digitaal tijdperk
3.1 AI – artificial intelligence/ kunstmatige intelligentie
⟹ waarbij niet-levende creaties ook een vorm zijn van intelligentie en is gericht
functies van intelligentie te ontwikkelen buiten het menselijke brein en maakt
een laptop slim bv. autocorrectie op gsm
3.2 machine learning
⟹ algoritmes worden gecreëerd waardoor computers zelfstanding kunnen
bijleren en dus zelfstandig blijvend slimmer kunnen worden. Het gaat zelf
leren en zelf nadenken bv. gezichtsherkenning op iPhone, verwijderen 18+
content op Facebook.
3.3 biomedische technieken
⟹ tak van de biotechniek die zich bezighoudt met medische problemen zoals
inplanteerbare apparaatjes zoals een pacemaker, kunstmatige ledematen en
organen zoals een mechanische klep, fysieke hulpstukken voor
2
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur linskevdb. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
