ARCHITECTUURGESCHIEDENIS – LES 1
PREHISTORIE
TRADITIONELE OPSPLITSING VAN DE WESTERSE GESCHIEDENIS IN ENKELE GROTE PERIODES
• Prehistorische periode (4 000 000 vc - 3000 vc)
• Paleolithicum
• Mesolithicum
• Neolithicum
• Klassieke oudheid (3000 vc - 476)
• Middeleeuwen (476 - 1420)
• Nieuwe Tijden (1420 - 1789)
• Nieuwste tijden (1789 - heden)
PREHISTORIE
Zeer belangrijk was de domesticatie van vuur, men had controle over het vuur. Mensen worden
vanaf de prehistorie in staat gemaakt om zelf vuur te maken en een beschutting te maken, dit
hielp hen om zich te beschermen tegen dieren, men kan koken met vuur en het geeft sfeer.
Eerste mensen waren nomaden en hadden geen vaste woonplaats, ze verbleven in
schuilplaatsen met natuurlijke beschutting zoals grotten, kuilen, rotswanden, nissen,... En in
grote groepen, grote families.
PALEOLITHICUM
STADELGROT
Opgraving in de jaren 30 waarbij men een kunstobject opgraafde namelijk een ivoren beeldje
van de Leeuwman in de Stadelgrot (hoogte is 31,1 cm). Het beeldje is 32 000 jaar oud.
,LASCAUX
Muurschilderingen ontdekt in de grot van Lascaux in Frankrijk tussen 10 000 en 20 000 jaar oud,
pas in de jaren 40 ontdekt, vaak schilderingen over de jacht, dieren,...
NEOLITHICUM (1 000 000 vc - 3000 vc)
Hier word de mens sedentair en ontstonden de vroegste nederzettingen, men kwam
inteligenten en er ontstond een veel complexere samenleving waarbij je naast landbouwer
allerlei nieuwe beroepen ontstonden waarbij ook werktuigen belangrijker werden, werktuigen
die door mensen vervaardigd werden. Ook geld krijgt een belangrijke rol in de samenleving.
Belangrijkste nederzettingen ontstonden in het Midden-Oosten of ook wel Mesopotamie.
TYPOLOGIE
Typische bouwvorm vaak gelinkt aan een specifieke cultuur of plek.
JERICHO
Soort ovalen vorm, versterkte stad rond de 15e eeuw vc die men later opnieuw heeft proberen
te reconstrueren, men heeft ook opgravingen gedaan in Jericho. Neolitisch Jericho; men begon
schedels van doden te bepleisteren (voorlopers mummificatie?) rond de 8e eeuw vc.
CATALHUYUK
4000 – 5000 vc. Stad die op een heel ingenieuze manier in elkaar is gepuzeld. Men moest
ruimtelijke systemen bedenken om verschillende groepen te laten samenwonen op een kleine
oppervlakte. Men had geen straten dus moest men circuleren over de daken om van de ene
stad naar de andere te gaan. Gebouwd in adobe ook wel lemen bouwblokken of ongebakken
kleistenen die men laat drogen in de zon. Ook in Catalhuyuk vond men muurschilderingen in
één van de primitieve heiligdommen van de stad rond 5000 vc, getekend vanuit de lucht gezien.
,OFFICE KGDVS
Kersten Geers en David Van Severen in 2005. Raster van muren in kruisvorm waardoor je van
het ene plein naar het andere kan lopen via de ruimtes tussen de kruisen. Dit creeërd een strak
grondplan van de stad. Dit is de omkering van Catalhuyuk.
MEGALITHISCHE CULTUUR (omstreeks 1000 vc)
Hier heb je reusachtige krijttekeningen, soort 'krijgers' op heuvelflanken genaamd The long man
of Wilmington gelegen te Hastings in Engeland. Taal werd hier heel belangrijk, men kon met
taal verhalen en mythes vertellen, mensen laten samenwerken,...
STONEHENGE
Gesitueerd in Zuid-Engeland, 3e eeuw vc. Ook hier heeft men een reconstructie van gemaakt
namelijk met een heel wijde buitencirkel en 2 binnencirkels, verticale kolommen met daarop
horizontale balken genaamd architraafbouw. Centraal staat er een soort offersteen en de as
van de zon bij het zomersolstitium = zonsopgang bij langse dag van het jaar, de zon gaat dan op,
op de baan naar het altaar toe.
MENHIRVELD IN CARNAC
Gesitueerd in Bretagne in Frankrijk rond 5000 vc. Dit is een veld van kilometerslange menhirs,
geen functionele invulling van de ruimte maar een manier om in contact te komen met het
hogere.
, ARCHITECTUURGESCHIEDENIS - LES 2
MESOPOTAMIË
MESOPOTAMIE
Mesopotamië is een periode die zich situeert binnen de Klassieke Oudheid (3000 v.c. – 476).
De Klassieke Oudheid is niet alleen Mesopotamië maar ook Egypte en de Griekse en Romeinse
Oudheid. Mesopotamië betekend eigenlijk het land tussen de stromen of het
tweestromenland (potamos = rivier, meso = tussen).
UITVINDING SCHRIFT
3000 v.c., men bijtelt dingen in steen, dit bewaarde heel lang voor volgende generaties. Door
dat schrift kan men wetten uitvaardigen en ze op papier, kleitabletten of steen zetten maakt
dat men die wetten kan communiceren over een veel groter oppervlak dan puur in een kleine
stad. In die periode vanaf 3000 v.c. zie je hele grote rijken waar handel ontstaan tussen die
steden en politieke stabiliteit want je hebt een eenheid van politiek bestuurd. Hierdoor krijg
je een complexere staatsstructuur. Hier is er een koning voor nodig met een hele hofhouding
en administratie.
SUMERISCHE RIJK
Mesopotamië kan je opsplitsen in een vijftal grote rijken. Het eerste rijk is het Sumerische Rijk
(3500 v.c. – 2300 v.c.). Die oud Sumerische cultuur loopt parallel met de Egyptische cultuur,
die richtte zich ook op een vruchtbaar gebied (Egypte, de Nijl, Mesopotamië, Tygrys en
Eufraat) en waar je ziet dat er een soort ontwikkeling van een staat is, een staatsstructuur
waar meerdere steden aanwezig zijn. Die staatsstructuur is eigenlijk een soort theocratie, aan
het hoofd staat er een koning of priester maar hij staat ook dicht bij de Goden.